Theo Bộ Y tế, năm 2023 có gần 650.000 người bị động vật cắn (tăng 45% so với 2022), trong đó 80% là chó, 18% là mèo, còn lại là khỉ, chuột, dơi. Ước tính chi phí tiêm vaccine phòng dại cho người bị súc vật cắn năm 2023 khoảng 600 tỉ đồng (mỗi liều giá từ 1.200.000 - 1.500.000 đồng), chưa tính những chi phí do cấp cứu, điều trị và tổn hại sức khỏe các nạn nhân… Số ca dại cũng tỷ lệ thuận với 82 tử vong (tăng 20% so với 2022). Theo Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2023 có 347 ca bệnh dại ở động vật trên 31 tỉnh, thành phố…
Ba tháng đầu năm 2024 có 100.000 người bị chó cắn phải điều trị dự phòng và 27 người tử vong vì dại. Các tỉnh có số tử vong cao là Gia Lai, Nghệ An, Bình Phước, Điện Biên, Bến Tre, Đắk Lắk, Bình Thuận. Ngày 15/3 vừa qua, Bộ Y tế cảnh báo bệnh dại có xu hướng tăng; nhiều trẻ dưới 5 tuổi bị chó, mèo cắn với thương tích nặng ở vùng đầu, mặt - khu vực gần thần kinh trung ương rất nguy hiểm.
Theo Tiến sĩ Hoàng Minh Đức - Phó Cục trưởng phụ trách y tế dự phòng, Bộ Y tế, thì nước ta hiện có khoảng 8 triệu chó, mèo. Theo Cục Thú y, tiêm phòng dại cho chó năm cao nhất mới đạt 51%, trung bình chỉ 35 - 40%. Có nhiều tỉnh tỷ lệ tiêm phòng dại cho chó chỉ dưới 10% nên có số người tử vong do dại rất cao.
Trong khi, Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh dại, giai đoạn 2022 - 2030 (theo Quyết định số 2151 ngày 21/12/2021 của Chính phủ) đề ra phải tiêm được 70% tổng chó, mèo nuôi trong giai đoạn 2022 - 2025. Các tổ chức Y tế, Lương thực và Nông nghiệp, Thú y thế giới khuyến cáo bao phủ vaccine phòng dại trên động vật phải đạt ít nhất 70% tổng đàn và duy trì 2 năm liên tiếp mới đạt hiệu quả ngăn chặn bệnh dại lây sang người.
“Điểm nghẽn” lớn nhất hiện nay là làm sao để người dân hiểu rằng tiêm phòng dại cho chó, mèo rẻ hơn rất nhiều so với điều trị dự phòng khi bị chúng cắn. Lấy số 650.000 người bị chó, mèo cắn năm 2023 làm ví dụ: Tiền tiêm mất khoảng 600 tỉ đồng; tiền cấp cứu, chữa trị (gồm cả phẫu thuật và phẫu thuật, khâu thẩm mỹ), chi cho hồi phục sức khỏe, nghỉ việc… cũng khoảng 600 tỉ đồng. Nghĩa là một năm mất khoảng 1.200 tỉ vì chó, mèo cắn, trong khi tiêm phòng dại cho chó, mèo chỉ mất khoảng 400 - 480 tỉ, nếu lấy số 8 triệu chó, mèo nhân với 50.000 - 80.000 đồng/một mũi vaccine phòng dại cơ bản/một con.
Chưa kể thắng ở chỗ không có người mắc dại vì virus dại đã bị diệt trong cơ thể chó; giảm thiểu chó mắc dại và số lần chó tấn công người, bởi đã không ít lần một chó dại cắn hàng loạt người; người bị chó cắn giảm được áp lực căng thẳng, lo sợ…
Trong bối cảnh tiêm phòng dại cho vật nuôi không đủ ngưỡng bao phủ, người dân cần thông suốt một điều: khi nhiễm virus dại nếu không tiêm vaccine chắc chắn sẽ lên cơn dại dù sớm hay muộn và chắc chắn sẽ chết. Việc thầy lang chữa dại hay chữa bằng thuốc nam là chuyện hoang đường.
