Cần tăng nặng chế tài xử phạt 'xe dù, bến cóc'

Tại buổi tọa đàm, TS. Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đặt ra vấn đề nhiều người dân phản ánh nạn "xe dù, bến cóc" tồn tại và ngày càng tràn lan ở các trung tâm TP lớn nhưng không giải quyết được dứt điểm, gây mất trật tự an toàn xã hội, an toàn giao thông, tạo ra sự méo mó của thị trường vận tải, cũng như sự cạnh tranh thiếu lành mạnh và bình đẳng giữa các hãng xe, làm xấu mỹ quan đô thị…

Doanh nghiệp vận tải muốn “bỏ tuyến, chuyển sang chạy xe dù”

Tại tọa đàm, ông Nguyễn Ngọc Dũng Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Ô tô Việt Nam, Chủ tịch Câu lạc bộ các doanh nghiệp vận tải và Bến xe cho biết, tình trạng xe dù đang phát triển ngày càng nhiều, từ xe 9 ghế đến xe giường nằm, từ địa bàn một tỉnh đến địa bàn nhiều tỉnh.

Tình trạng này đã làm cho quy hoạch luồng tuyến, quy hoạch bến xe bị phá vỡ, gây ra ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn. Bên cạnh đó, do cạnh tranh không bình đẳng của xe dù nên nhiều xe tuyến cố định đã bị dừng, nhiều tuyến xe cố định phải giảm tần suất và doanh nghiệp đối mặt với tình trạng thua lỗ.

Hiện nay, theo thống kê của Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, sản lượng của các tuyến cố định đã giảm từ 35-40%, công suất của bến xe có giảm từ 18-30%. Nhiều doanh nghiệp đang có kế hoạch bỏ tuyến và chuyển sang chạy dù như trên nếu như tình trạng này không được giải quyết triệt để.

Bà Phan Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải thừa nhận, “xe dù, bến cóc” là chủ đề "biết rồi, khổ lắm, nói mãi" mà vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu nào để xử lý dứt điểm.

Theo thống kê của Cục Đường bộ, xe tuyến cố định chỉ có hơn 18.300 xe nhưng xe hợp đồng lại lên tới gần 222.800 xe, gấp 12 lần so với xe cố định. Điều này cho thấy, khi tuyến cố định không đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân thì họ phải chuyển sang phương thức khác hoặc xe buýt, hoặc xe hợp đồng.

Nhìn từ góc độ khác, TS. Lưu Bình Nhưỡng, Phó Trưởng Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đại biểu Quốc hội khóa XIV cho rằng, tình trạng xe dù, bến cóc là do “hội chứng lợi ích” mà ra.

“Rõ ràng đây là hiện tượng tiêu cực, đây là hành vi trái pháp luật diễn ra "giữa ban ngày ban mặt" mà chúng ta không xử lý được thì lỗi này thuộc về toàn bộ hệ thống chính trị chứ không thể đổ lỗi cho các nhà xe hay trách nhiệm của các doanh nghiệp”, TS. Lưu Bình Nhưỡng lưu ý.

Trao đổi về vấn đề này, TS. Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia phân tích, nguyên nhân lớn dẫn tới tình trạng "xe dù, bến cóc" tồn tại, phát triển là việc chúng ta tổ chức và bố trí các bến xe tương đối xa khu vực người dân đang sinh sống. Trong khi đó, giao thông công cộng lại chưa kết nối hoàn thiện để đáp ứng nhu cầu của nhân dân đi lại.

Đáng nói, rất nhiều địa phương, đặc biệt là các TP lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… không quan tâm bố trí các điểm đón, trả khách dẫn đến tình trạng nguời dân lựa chọn xe dù cho thuận tiện với nhu cầu của mình.

Mặt khác, trong Nghị định 86 và mới đây là Nghị định 10 đang thiếu quy định là các địa phương phải quy hoạch và tổ chức những điểm đón, trả khách thuận tiện phục vụ những xe khách cố định, dẫn đến sự kém hấp dẫn của vận tải công cộng.

Bà Phan Thị Thu Hiền cho rằng, chính cách tổ chức bến xe chưa hợp lý dẫn đến cơ hội cho những đơn vị hoặc cá nhân tạo ra bến cóc, xe dù hoạt động nhiều hơn. Thêm nữa, bản thân nhiều người dân vẫn giữ thói quen tiện đâu đi đó khiến cho xe dù ngày càng nở rộ”.

Lực lượng chức năng cần biện pháp mạnh hơn

Bàn về giải pháp để dẹp tận gốc nạn “xe dù, bến cóc”, ông Khuất Việt Hùng cho rằng, mỗi địa phương cần xem xét lại quy hoạch bến bãi, quy hoạch luồng tuyến vận tải và điểm đón, trả khách hiện nay.

Người dân, doanh nghiệp cũng cần tuân thủ và thực thi pháp luật. Đặc biệt, cần khai thác tốt dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình để “trong chừng mực nào đó chúng ta xác định được vi phạm để xử lý”.

Phó Chủ tịch Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia cũng kiến nghị lực lượng chức năng gồm cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông, công an địa phương phối hợp chặt chẽ đi kiểm tra doanh nghiệp, các đơn vị kinh doanh vận tải việc thực hiện giám sát phương tiện, nhất là dịp Tết sắp tới.

“Cảnh sát giao thông không làm được những cái bên trong, chỉ có thể kiểm soát trên đường. Cho nên lực lượng tại chỗ, cảnh sát trật tự, công an phường, xã, thanh tra giao thông phải làm mạnh việc kiểm tra thực hiện quy định pháp luật của các đơn vị kinh doanh vận tải thì sẽ giảm bớt được rất nhiều”, ông Khuất Việt Hùng nhấn mạnh.

Về mặt xử lý, Thượng tá Tạ Thị Hồng Minh, Phó trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền và điều tra, giải quyết tai nạn giao thông, Cục Cảnh sát Giao thông (Bộ Công an) đề nghị, người dân gặp hiện tượng "xe dù, bến cóc", phát hiện "cò mồi", bảo kê xe khách hoạt động sai quy định nên tố cáo đến lực lượng chức năng có thẩm quyền xử lý.

Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Phan Thị Thu Hiền cho biết, trong thời gian tới, Cục Đường bộ sẽ phối hợp với các địa phương tăng cường điều chỉnh các quy hoạch, đặc biệt là quy hoạch về kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trong đô thị như là các bến xe, các điểm đón trả khách.

Cục Đường bộ cũng đề nghị các địa phương cân nhắc, thận trọng điều chỉnh vị trí bến xe, tránh tình trạng các bến xe đang hoạt động hiệu quả, tổ chức phục vụ tốt nhu cầu đi lại của người dân thì điều chỉnh, gây ảnh hưởng đến giao thông đô thị nội đô, ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của người dân.

TS. Lưu Bình Nhưỡng đề nghị người dân nên tăng cường hợp tác, thông báo cho cơ quan chức năng qua hệ thống đường dây nóng, đặc biệt là hệ thống quản lý hành chính 113 để các cơ quan có thẩm quyền xử lý triệt để nạn xe dù bến cóc.

Nhà báo Thu Dung (Báo Tuổi trẻ) cũng cho rằng hiện nay các biện pháp xử lý chưa đủ quyết liệt, chưa căn cơ, hình thức xử phạt với vi phạm dừng, đỗ không đúng nơi quy định còn thấp nên một số nhà xe không quan tâm, cố tình tái phạm nhiều lần.

Vì thế, nên tập trung xử lý những nhà xe đã vi phạm nhiều lần theo hướng tăng hình thức xử phạt, hướng đến thu hồi giấy phép kinh doanh sẽ có tác động lớn hơn. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng cần có quy chế phối hợp, trong đó quy định trách nhiệm cho người đứng đầu trong việc dẹp xe dù, bến cóc.