Cần tăng cường Cộng tác viên là người tiến hành tố tụng

Chú trọng các cơ quan THTT

Ngay sau khi TTLT số 10 có hiệu lực, Bộ Tư pháp đã hướng dẫn Sở Tư pháp tổ chức quán triệt, phổ biến, nâng cao nhận thức pháp luật về TGPL và công tác phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng cho người thực hiện TGPL, người THTT; và phối hợp sửa đổi, thay thế các Chương trình, Kế hoạch, Quy chế phối hợp liên ngành đã được ký kết trước đây cho phù hợp với nội dung của Luật TGPL và TTLT số 10.

Bên cạnh đó, với tư cách là cơ quan thường trực Hội đồng, Bộ Tư pháp đã trực tiếp giới thiệu, phổ biến nội dung Luật TGPL và TTLT số 10 đến các cán bộ chủ chốt của các cơ quan THTT ở một số địa phương; trang bị các văn bản pháp luật về TGPL cho các thành viên Hội đồng cấp tỉnh (Giám đốc Sở Tư pháp, Giám đốc Trung tâm TGPL, các đồng chí lãnh đạo của các cơ quan THTT) trong toàn quốc.

Các Sở Tư pháp đã chủ động tham mưu giúp Chủ tịch UBND tỉnh, TP. trực thuộc TƯ tổ chức Hội nghị quán triệt những nội dung cơ bản của Luật TGPL, Nghị định số 07/2007/NĐ-CP và TTLT số 10 cho các đối tượng là người THTT và các chức danh tư pháp khác làm việc trong các cơ quan THTT. Sau Hội nghị chung, phần lớn các cơ quan THTT đã thực hiện việc quán triệt nội dung Luật TGPL và TTLT số 10 đến các cán bộ nhân viên trong toàn đơn vị, nhất là người THTT gồm Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Thư ký Toà án.

Chưa có nhiều cộng tác viên là người THTT

Cơ quan thường trực Hội đồng – Bộ Tư pháp cũng đã rất nỗ lực trong việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ người thực hiện TGPL, nhất là đào tạo đội ngũ người làm nguồn bổ nhiệm Trợ giúp viên pháp lý. Cho đến nay, trong toàn quốc đã có 216 Trợ giúp viên pháp lý, hơn 9.000 Cộng tác viên, trong đó có hơn 1.000 Luật sư cộng tác viên. Để tăng số lượng Cộng tác viên tham gia thực hiện TGPL, nhất là Cộng tác viên là cán bộ làm việc trong các cơ quan THTT, ở một số địa phương (Điện Biên, Lai Châu…), các cơ quan THTT đã giới thiệu cán bộ làm Cộng tác viên TGPL.

Tuy nhiên, số lượng người THTT tham gia Cộng tác viên TGPL chưa nhiều do còn cách hiểu khác nhau về Cộng tác viên và ràng buộc bởi Quy chế làm việc của mỗi ngành. Nhiều địa phương, các cơ quan THTT không cử người tham gia cộng tác viên. Có tỉnh như Sóc Trăng, việc tư vấn các vấn đề có liên quan đến tố tụng cho các đối tượng được TGPL về quyền, nghĩa vụ của họ, về TGPL chưa được thực hiện.

Một trong những nguyên nhân được xác định là xuất phát từ thể chế. Hiện nay vẫn chưa có sự thống nhất, đồng bộ giữa các quy định của Luật TGPL, Luật Luật sư với các quy định của pháp luật về tố tụng. Pháp luật tố tụng chưa có các quy định có liên quan đến TGPL trong tố tụng, chưa quy định nghĩa vụ bắt buộc của cơ quan THTT, người THTT trong việc thực hiện các nội dung được quy định trong TTLT số 10 (giải thích quyền và nghĩa vụ của người được TGPL; ghi luận cứ bào chữa, bảo vệ quyền lợi và cung cấp bản sao bản án, quyết định tố tụng...).

Một số quy chế hoạt động của từng ngành chưa đồng bộ với TTLT số 10 (quy định như hạn chế tiếp xúc với các đối tượng trong quá trình giải quyết vụ việc được giao) nhưng chưa được các ngành thành viên Hội đồng sửa đổi, bổ sung cho phù hợp nên khó khăn cho việc phối hợp thực hiện TTLT số 10.

Thục Quyên