Băn khoăn về thời hạn cho vay
Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Đào Minh Tú cho biết, các ngân hàng đã cam kết tham gia, cơ bản đã đủ 500.000 tỷ đồng và có nhiều ưu đãi dành cho các dự án, đơn cử như về lãi suất ưu đãi, về việc cho vay trung, dài hạn. Nhưng ông Tú cũng cho rằng, các ngân hàng phải đối mặt với áp lực khi tham gia gói tín dụng này.
Bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết thêm, hiện có 21 ngân hàng đã đăng ký tham gia với tổng quy mô 500.000 tỷ đồng. Dự kiến lãi suất của gói này thấp hơn tối thiểu 1% so với mặt bằng cho vay hiện tại, mức lãi suất này được áp dụng tối thiểu trong 2 năm. Tuy nhiên, các ngân hàng đang có một số băn khoăn về chính sách cho vay gói tín dụng này.
Cụ thể, theo bà Giang, nhiều ngân hàng kiến nghị cần có cơ chế hỗ trợ các ngân hàng thương mại (NHTM) tham gia. Như cần làm rõ đối tượng cho vay, có cơ chế kiểm soát rủi ro hoặc cơ chế bảo lãnh (có thể là bảo lãnh Chính phủ hoặc bảo lãnh doanh thu). Đáng chú ý, các NHTM mong muốn có cam kết của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc triển khai các dự án đúng tiến độ và xử lý dứt điểm các dự án vướng mắc, khó khăn trong thời gian qua.
Ông Phạm Chí Quang - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho rằng, gói tín dụng 500.000 tỷ đồng là một con số rất lớn, với thời hạn cho vay của một số dự án có thể kéo dài lên tới 20 - 30 năm. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ có rủi ro đi kèm đối với các ngân hàng do ngân hàng là một lĩnh vực đặc thù, 80% nguồn vốn là huy động ngắn hạn, vì vậy cần cẩn trọng trong việc cho vay trung và dài hạn.
Hầu hết các NHTM nhà nước đều băn khoăn về thời gian vay đối với gói tín dụng này. Ông Lê Ngọc Lâm - Tổng Giám đốc BIDV cho rằng, cần có những cơ chế hỗ trợ nào đó để ngân hàng có nguồn vốn chi phí thấp hơn để hỗ trợ các dự án trong gói tín dụng này. Bởi trên thực tế, các dự án hạ tầng thường thời gian vay vốn rất dài, có thể là 20 năm hoặc 25 năm. Trong khi đó, các ngân hàng thường huy động vốn ngắn hạn nên khi cho vay dài cũng sẽ gặp nhiều khó khăn; chưa kể có thể sẽ có rủi ro trong quá trình thực hiện gói cho vay này.
Ông Lê Quang Vinh - Tổng Giám đốc Vietcombank cũng cho rằng, để triển khai hiệu quả gói vay ưu đãi này, các Bộ, ngành cần cấp phép cho các nhà đầu tư thật sự chất lượng để bảo đảm tiến độ dự án, tránh ảnh hưởng chung đến việc hỗ trợ nền kinh tế và thanh khoản của ngân hàng nếu nợ xấu xảy ra. “Với các dự án hạ tầng vay 15 - 20 năm rất dài, thường ngân hàng không cho vay dài như vậy vì các ngân hàng phải giải quyết bài toán để cung ứng đủ số vốn trung, dài hạn” - ông Vinh nói.
Ông Tô Huy Vũ - Chủ tịch HĐTV Agribank đề xuất một số giải pháp để triển khai gói tín dụng 500.000 tỷ đồng. Đơn cử như cần có kế hoạch vốn trong từng giai đoạn để các ngân hàng cân đối cho vay. Việc xác định lãi suất ưu đãi của gói vay cũng cần cân nhắc đến một số yếu tố như lạm phát tăng cao tạo áp lực lãi suất, tỷ giá tăng.
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành, địa phương
Theo đại diện Vietinbank, để triển khai hiệu quả gói tín dụng này cần hoàn thiện chính sách về đầu tư hạ tầng, đầu tư công; Xây dựng chi phí thống nhất về lựa chọn nhà đầu tư, đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư cần có sự tham gia của các tổ chức tín dụng bởi các tổ chức tín dụng là đơn vị cấp tiền để thực hiện dự án.
Ông Phạm Chí Quang cũng cho rằng, để triển khai hiệu quả gói tín dụng này cần rất nhiều hoạt động đồng bộ. Ví dụ, chỉ cần thiếu chiến lược quy hoạch thì các ngân hàng không thể cho vay. “NHNN, các vụ, cục chuyên môn sẽ có sự điều chỉnh đối với các quy định theo hướng hỗ trợ vốn cho các NHTM tham gia dự án này. Nhưng ít nhất cũng cần phải biết trong vòng 5 năm tới quy hoạch ngành, quốc gia thế nào, địa phương ra sao; Rồi cần phải cụ thể các chiến lược về hạ tầng để các ngân hàng mạnh dạn, yên tâm hơn khi cho vay” - ông Quang nói.
Theo Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, cần nhìn nhận rõ là ngân hàng không thể thay thế vai trò điều tiết vốn đầu tư công của Nhà nước. Gói tín dụng này là chính sách hỗ trợ, nhưng nếu thiếu đồng bộ giữa vốn ngân sách và vốn tín dụng, thì hệ quả là cả hệ thống ngân hàng bị đẩy vào thế rủi ro cao. Do đó, cần có phối hợp đồng bộ giữa các Bộ, ngành chặt chẽ, kịp thời, có trách nhiệm cao để gói tín dụng đi vào thực chất.
Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú nhận định, cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành về việc triển khai còn chưa đạt yêu cầu. Bởi bài toán hiện nay không nằm ở quy mô vốn mà nằm ở cơ chế điều phối và xác định mục tiêu ưu tiên. Ví dụ, NHNN rất cần xác định rõ trong ít nhất 5 năm tới, danh mục các dự án ưu tiên đầu tư, tỷ lệ vốn nhà nước và xã hội hóa, cung cấp các đối tượng chính xác, kế hoạch đầu tư rõ ràng… NHNN cần có dữ liệu ước tính gần với thực tế để từ đó NHNN cũng như các NHTM mới có thể tính toán cân đối nguồn vốn, bảo đảm gói tín dụng đi đúng hướng.
