Cần song hành chính sách pháp luật và giải pháp kỹ thuật để chống lừa đảo, bắt nạt trên mạng xã hội

Trẻ em là nhóm dễ bị tổn thương trên môi trường mạng. (Ảnh minh họa - Nguồn: UNICEF Viet Nam)
Trẻ em là nhóm dễ bị tổn thương trên môi trường mạng. (Ảnh minh họa - Nguồn: UNICEF Viet Nam)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Bên cạnh việc hoàn thiện khung chính sách pháp luật, tăng cường kiến thức, trang bị kỹ năng sử dụng Internet an toàn thì Việt Nam cần triển khai các giải pháp kỹ thuật, ứng dụng công nghệ, thúc đẩy vai trò, trách nhiệm của các doanh nghiệp công nghệ thông tin, các đơn vị cung cấp dịch vụ để phòng, chống hiệu quả nạn lừa đảo, bắt nạt trên mạng xã hội...

Lừa đảo trực tuyến “chuyển hướng” đến người cao tuổi, trẻ em

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương và Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an vừa có thông tin cảnh báo tới các phụ huynh về chiêu trò tuyển người mẫu nhí tham gia chụp ảnh làm đại diện thương hiệu. Các đối tượng sử dụng tính năng chạy quảng cáo của mạng xã hội Facebook, Zalo, Viber…, sau đó kết bạn và mời các phụ huynh quan tâm tham gia cho con ứng tuyển người mẫu nhí cho hãng thời trang.

Khi phụ huynh đồng ý tham gia, các đối tượng sẽ đưa họ vào một nhóm chat để trở thành cộng tác viên online dưới hình thức mua sắm các sản phẩm của sàn thương mại điện tử khác, nhằm hưởng hoa hồng và tăng khả năng trúng tuyển của con mình. Nhiệm vụ của các cộng tác viên online là tham gia làm nhiệm vụ mua sản phẩm với số tiền tăng dần và chuyển khoản vào tài khoản do các đối tượng quản lý.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số và Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao khuyến cáo tới người dân, doanh nghiệp không tham gia vào các nhóm tuyển cộng tác viên online về tuyển mẫu nhí khi chưa có thông tin xác thực, đặc biệt là thông tin chính thức từ các thương hiệu; không cung cấp những thông tin cá nhân cho người lạ, người không quen biết trên không gian mạng; không kết bạn, không vào các nhóm Zalo, Facebook, Viber… không quen biết.

Trên đây chỉ là một trong rất nhiều chiêu trò lừa đảo trực tuyến nhắm đến người cao tuổi và trẻ em đang có xu hướng diễn ra ngày càng nhiều. Tại buổi họp báo ngày 5/7 của Bộ Thông tin và Truyền thông, nói về các hình thức lừa đảo trong thời gian vừa qua, ông Trần Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục An toàn Thông tin cho biết, mục tiêu của các nhóm lừa đảo trực tuyến có xu hướng dịch chuyển, tập trung mạnh vào nhóm người cao tuổi, trẻ em, sinh viên, người lao động thu nhập thấp. Các đối tượng lừa đảo đã tận dụng các tiện ích, công nghệ hiện đại để tạo ra những hệ thống lừa đảo tinh vi, hiệu quả, giống thật, khiến người dùng khó nhận diện hơn.

Để tăng cường nhận thức, kiến thức về lừa đảo trực tuyến nhằm bảo vệ người dân Việt Nam trước những rủi ro tiềm ẩn trên không gian mạng, Bộ Thông tin và Truyền thông đã chính thức phát động chiến dịch “Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng, chống lừa đảo trực tuyến” triển khai từ ngày 23/6 đến ngày 23/7/2023.

Nỗ lực bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương

Theo thống kê, người Việt Nam trung bình dành khoảng 7 tiếng/ngày để truy cập Internet và sử dụng các nền tảng xã hội. Điều này khiến cho người dùng, đặc biệt là trẻ em và thanh, thiếu niên, dễ có rủi ro bị bắt nạt trên môi trường mạng. Tuy nhiên, theo báo cáo từ Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF), 66% trẻ em Việt Nam trả lời không biết các đường dây trợ giúp hoặc hỗ trợ khi bị bắt nạt trên mạng và trẻ từ 10 - 14 tuổi là đối tượng bị bắt nạt qua mạng nhiều nhất.

Nghiên cứu của Microsoft vào năm 2020 cho thấy cứ 10 người dùng Internet tại Việt Nam thì có hơn 5 người liên quan đến các hành vi bắt nạt. 21% những người được khảo sát cho biết họ từng là nạn nhân và 38% là người đứng ngoài hoặc chứng kiến hành vi bắt nạt hoặc quấy rối.

Bạo lực mạng có thể làm suy kém sức khỏe tâm thần của nạn nhân là trẻ em và thanh, thiếu niên, khiến nạn nhân thực hiện các hành vi bạo lực, kết quả học tập suy giảm, bỏ học, thậm chí có thể dẫn đến suy nghĩ tự tử ở một số em.

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị “Việt Nam và Israel phòng, chống bắt nạt trên môi trường mạng” do Đại sứ quán Israel tại Việt Nam và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức ngày 20/7 tại Hà Nội. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn nạn bạo lực mạng, Chính phủ Việt Nam cũng đã có những hành động thiết thực trong việc thiết lập, hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm bảo đảm sự an toàn của trẻ em trước các tác nhân xấu có thể xảy ra khi tiếp xúc với môi trường Internet. Cụ thể, Việt Nam đã vào cuộc mạnh mẽ với việc tập trung xây dựng hệ thống pháp luật về bảo vệ trẻ em và phụ nữ trên môi trường mạng, có thể kể đến như: Luật Trẻ em 2016, Luật Công nghệ thông tin 2006, Luật An ninh mạng 2018 và các văn bản pháp luật liên quan.

Bên cạnh đó, vấn đề phòng, chống bắt nạt trẻ em và phụ nữ trên môi trường mạng là một trong những ưu tiên của các bộ, ngành liên quan trong khuôn khổ sáng kiến quốc gia về chuyển đổi số. Điển hình có thể kể đến Quyết định số 830/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025.

Với mục tiêu kép là bảo vệ bí mật đời sống riêng tư và ngăn chặn, xử lý các hành vi lợi dụng môi trường mạng để xâm hại trẻ em, đồng thời duy trì môi trường mạng lành mạnh, Chương trình tập trung giáo dục, truyền thông, nâng cao nhận thức và trang bị kĩ năng cho đối tượng là trẻ em. Đặc biệt, Bộ Công an, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có quy chế phối hợp trong tiếp nhận thông tin, điều tra, xử lý đối với các hành vi xâm hại trẻ em và theo dõi dữ liệu liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em trên môi trường mạng...

Tại Hội thảo, diễn giả đến từ Israel - ông Doron Herman, nhà sáng lập doanh nghiệp giáo dục Safe School Analytics đã chia sẻ về các biện pháp và mô hình Israel đang áp dụng để chống bắt nạt trên mạng. Theo đó, Israel đã thành lập một cơ liên bộ, vận hành đường dây nóng 105 để tiếp nhận câu hỏi và báo cáo từ người dân về hành vi bắt nạt mạng. Các giải pháp công nghệ cũng là thế mạnh của Israel, điển hình là các nội dung giảng dạy do doanh nghiệp của ông Doron Herman phát triển nhằm hỗ trợ nhà trường giáo dục trẻ em về năng lực cảm xúc xã hội và an toàn trên mạng. Ngoài ra, Israel còn có những ứng dụng trên điện thoại, như Keeps Child Safety của Israel, sử dụng AI để nhận diện tin nhắn có nội dung bắt nạt trong điện thoại của trẻ và báo cho cha mẹ trong vòng 20 phút.

Đề xuất về giải pháp phòng, chống bắt nạt trên môi trường mạng, bà Hà Thị Minh Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho rằng: Bên cạnh việc hoàn thiện khung chính sách pháp luật, tăng cường kiến thức, trang bị kỹ năng sử dụng Internet an toàn thì Việt Nam cần triển khai các giải pháp kỹ thuật, ứng dụng công nghệ, thúc đẩy vai trò, trách nhiệm của các doanh nghiệp công nghệ thông tin, các đơn vị cung cấp dịch vụ.

Thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, tính tới tháng 9/2022, số lượng người dùng Internet tại Việt Nam vào khoảng 70 triệu người, chiếm khoảng 70% dân số cả nước. Với con số này, Việt Nam là quốc gia có lượng người dùng Internet cao thứ 12 trên toàn thế giới và đứng thứ 6 trong tổng số 35 quốc gia và vùng lãnh thổ tại châu Á.

Người dùng Việt Nam dành trung bình 7 tiếng mỗi ngày để tham gia các hoạt động liên quan đến Internet. Tỷ lệ người dùng sử dụng Internet hàng ngày tại Việt Nam lên tới 94%.

Tin cùng chuyên mục

Đã có một số mạng xã hội yêu cầu người dùng xác thực tài khoản bằng căn cước công dân/chứng minh nhân dân. (Ảnh: Duyên Phan)

Người dùng mạng bắt buộc xác thực thông tin cá nhân: Liệu có rủi ro?

(PLVN) - Từ ngày 25/12/2024, người dùng mạng xã hội sẽ bắt buộc phải xác thực tài khoản bằng số điện thoại hoặc mã số định danh. Đây được đánh giá là bước tiến quan trọng trong việc tăng cường quản lý không gian mạng và bảo vệ người dùng. Tuy nhiên, quy định này cũng đặt ra những lo ngại, bao gồm nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân và việc làm giảm khả năng tiếp cận mạng xã hội của một số đối tượng.

Đọc thêm

Bảo vệ trẻ em trước “bóng ma xâm hại” trêm không gian mạng

Trẻ em dễ trở thành đối tượng bị bạo lực và lạm dụng tình dục trên mạng. (Ảnh: Getty)
(PLVN) - Năm 2016, “Thử thách cá voi xanh” (Blue Whale Challenge) từng là hiện tượng mạng nhanh chóng lan rộng ra khắp các nền tảng phổ biến khác trên toàn thế giới như Facebook, Instagram, Snapchat… Khi tham gia “Thử thách cá voi xanh”, trong vòng 50 ngày, người chơi sẽ phải làm theo những nhiệm vụ mà những “người quản lý” đưa ra, với mức độ từ dễ đến khó theo thời gian, cao nhất là tự sát. Đa số những người quản lý và người chơi đều ở độ tuổi đang đi học và đã có rất nhiều đứa trẻ đã chết khi tham gia “Thử thách cá voi xanh”…

Những bài học đau xót vì “anh hùng bàn phím”

Một trong những đối tượng bị tổn thương nhiều nhất do lực lượng “anh hùng bàn phím” trên mạng chính là các em thiếu niên. (Nguồn: TL)
(PLVN) - Trong thời đại số hóa, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Tuy nhiên, mặt trái của không gian ảo đang lộ rõ qua vấn nạn bạo lực mạng. Những lời chỉ trích, mỉa mai, hay công kích vô căn cứ từ những “anh hùng bàn phím” không chỉ gây tổn thương mà còn để lại những hậu quả khủng khiếp đối với tâm lý, tinh thần và sức khỏe của nạn nhân, đặc biệt là các bạn trẻ.

Chữa lành tổn thương từ “không gian ảo”

Cần phải tách bản thân ra khỏi “thế giới ảo”, gần gũi với thiên nhiên, cuộc sống thực để chữa bệnh do mạng xã hội gây ra. (Ảnh minh họa - Nguồn: Trekking-Camping)
(PLVN) - Theo thống kê, có khoảng 73% người Việt Nam sử dụng Internet. Trong đó, có rất nhiều người thường xuyên dùng các tài khoản mạng xã hội. Đây là một không gian tiện lợi để mọi người trò chuyện, kết nối, nhưng cũng ẩn chứa nhiều rủi ro. Trong đó, không ít cá nhân đã bị tổn thương tâm lý từ cộng đồng “ảo” trên mạng xã hội.

Khởi công Đường cao tốc TP HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành

Khởi công Đường cao tốc TP HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành
(PLVN) - Ngày 14/12, tại tỉnh Bình Phước diễn ra Lễ động thổ khởi công công trình Đường cao tốc TP HCM -Thủ Dầu Một - Chơn Thành, đoạn qua tỉnh Bình Phước và công bố giai đoạn 2 Khu công nghiệp Becamex Bình Phước, đồng thời khánh thành giai đoạn 1 nhà máy sản xuất lốp ô tô của Công ty TNHH HAOHUA (Việt Nam). Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà dự các sự kiện.

Công đoàn Việt Nam: Phấn đấu thực hiện tốt chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức bộ máy

Công đoàn Việt Nam: Phấn đấu thực hiện tốt chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức bộ máy
(PLVN) - Tại Hội nghị Ban chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam lần thứ 6 (Khoá XIII) diễn ra sáng 13/12, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Hội đồng thi đua khen thưởng Trung ương, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Nguyễn Đình Khang đã phát động phong trào thi đua yêu nước tới các cấp Công đoàn, đoàn viên và công nhân, viên chức, lao động cả nước.

Dấu hiệu giúp phụ huynh nhận biết con đang sử dụng thuốc lá điện tử

Việc hút thuốc lá ở độ tuổi thanh thiếu niên gây ra nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ thể chất và sức khoẻ tâm thần.
(PLVN) - Thuốc lá điện tử ngày càng trở nên phổ biến trong giới trẻ với hình thức hiện đại và hương vị đa dạng. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài “ vô hại ” ấy lại là hàng loạt nguy cơ đối với sức khỏe thể chất và tâm thần. Ths. Bác sĩ Nguyễn Thành Long, chuyên gia tại Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) đưa ra những cảnh báo và biểu hiện giúp các bậc phụ huynh nhận biết và ngăn chặn kịp thời việc con em mình sử dụng loại sản phẩm nguy hiểm này.

Hà Nội thí điểm thực hiện vùng phát thải thấp: Giảm ô nhiễm không khí mang đến nhiều lợi ích

Quận Hoàn Kiếm dự kiến chọn khu vực không gian đi bộ hồ Gươm và vùng phụ cận, khu vực phố cổ để thí điểm vùng LEZ. (Ảnh minh họa: PV)
(PLVN) - Ngày 12/12, tại Kỳ họp thứ 20, HĐND TP Hà Nội khóa XVI, HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Quy định thực hiện vùng phát thải thấp (LEZ) trên địa bàn TP Hà Nội. Theo đó, từ năm 2025 đến năm 2030 sẽ thí điểm lập vùng phát thải thấp ở một khu vực trên địa bàn quận Hoàn Kiếm và Ba Đình.

Cần đẩy mạnh công tác phòng, chống lao trong trại giam

Ảnh minh họa: Ngọc Nga
(PLVN) - Tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh lao của phạm nhân trong các trại giam của nước ta vẫn cao, nhận thức của phạm nhân về bệnh lao, đặc biệt là lao/HIV, lao đa kháng thuốc còn hạn chế nên nguy cơ lây nhiễm trong môi trường này rất lớn...

Bãi biển đẹp nhất Quảng Ngãi bị sạt lở, uy hiếp đường giao thông

Bãi biển đẹp nhất Quảng Ngãi bị sạt lở, uy hiếp đường giao thông
(PLVN) - Bờ biển Mỹ Khê (xã Tịnh Khê, TP Quảng Ngãi) được xem là bãi biển đẹp nhất tỉnh nhưng đang bị nước biển xâm thực, sạt lở nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, sản xuất của người dân. Sạt lở bờ biển cũng uy hiếp các công trình hạ tầng đường giao thông, dầu khí, đồn biên phòng…