Cần “siêu” cơ chế cho “siêu” Ủy ban

Vinashin từng được dự báo sụp đổ khi quản lý số vốn quá lớn so với khả năng
Vinashin từng được dự báo sụp đổ khi quản lý số vốn quá lớn so với khả năng
(PLO) - Mặc dù còn nhiều ý kiến nghi ngại tính thực thi của mô hình Ủy ban quản lý, giám sát vốn và tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp (DN), TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), “cha đẻ” của mô hình “siêu” Ủy ban này cho rằng không lo “siêu” Ủy ban khó ra đời nếu như có một cơ chế tuyển chọn đặc biệt.

Chuyên nghiệp chức năng đầu tư

Dự thảo Nghị định về thực hiện các quyền và trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước vừa được đưa ra lấy ý kiến với việc thành lập một Ủy ban chuyên trách thuộc Chính phủ thực hiện việc quản lý vốn và tài sản nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh. 

Tại Hội thảo công bố Báo cáo Kinh tế vĩ mô quý II do CIEM tổ chức mới đây, TS Nguyễn Đình Cung khẳng định mô hình này không phải bây giờ mới được đưa ra mà đã đề cập từ cách đây hơn chục năm. Chính sự hoạt động kém hiệu quả của khu vực DN nhà nước càng đỏi hỏi mô hình này càng được sớm triển khai.

Trước những ý kiến e ngại, nghi ngờ và cả phản đối, ông Cung vẫn khẳng định rằng ông tin cơ quan này sẽ được thành lập. “Tôi không thuyết minh, thuyết phục cho nội dung Nghị định này, tôi là người đang lắng nghe, tiếp thu ý kiến và tôi mong có nhiều ý kiến đóng góp ở các góc độ khác nhau sao cho cơ quan này ra đời và hoạt động hiệu quả”, ông Cung nói.

Theo “cha đẻ” của mô hình, việc thành lập “siêu” Ủy ban không chỉ là tách chức năng quản lý nhà nước với chức năng quản lý đầu tư vốn, mà còn là để chuyên trách và chuyên nghiệp chức năng đầu tư và chủ sở hữu tại DN, phải có người chịu trách nhiệm cuối cùng về hiệu quả kinh doanh vốn nhà nước… 

Theo Báo cáo của Chính phủ tại Kỳ họp Quốc hội cuối năm 2015, tính riêng 781 DN nhà nước đã có tổng giá trị tài sản là 3.105 nghìn tỷ đồng, vốn chủ sở hữu nhà nước là 1.233 nghìn tỷ đồng. Theo tính toán của CIEM, với ước tính đơn giản, nếu như cải thiện được hiệu quả thêm một điểm phần trăm thì khối tài sản này tạo giá trị tăng thêm khoảng 2,5 tỷ USD, ngoài ra còn có tác dụng rất lớn khác đối cân đối lớn vĩ mô khác… 

Những mối hoài nghi

Ngay sau khi dự thảo được đưa ra, nhiều người nghi ngại mô hình này khó triển khai được trong thực tế khi mô hình này đòi hỏi phải có bộ máy không chỉ “siêu” quyền lực mà còn phải “siêu” giỏi đủ ở các lĩnh vực mới có khả năng định hướng phát triển cho 30 tập đoàn mà nó quản lý.

PGS.TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhớ lại, hồi Vinshin mới ra đời với số vốn khoảng 4 tỷ USD, khi đó đã có những cảnh báo đây là số vốn cực kỳ lớn, đòi hỏi trình độ siêu việt mới có thể quản lý được, lúc đó cũng đã có người dự đoán Vinashine sụp đổ vì không “ôm” nổi số vốn quá lớn đó. Và thực tế đã có câu trả lời. 

Với “siêu” Ủy ban này, theo PGS. TS Trần Đình Thiên, việc nghi ngờ là hoàn toàn chính đáng. “Làm thế nào để Ủy ban này vận hành được 250 tỷ USD trong điều kiện những tập đoàn của chúng ta rất phức tạp. Tất nhiên mỗi tập đoàn đã có hệ thống vận hành riêng, nhưng khi quản lý là toàn bộ các tập đoàn với hơn 30 đơn vị lớn như vậy thì cả vấn đề. Trong khi đó, năng lực của nhà quản trị, mà quản trị thực sự chứ không phải chỉ quản lý nhà nước, hành chính như thế nào là cả vấn đề cần cân nhắc. Nếu không chưa “cõng” nó đã sụp xuống…”, chuyên gia này phân tích. 

Trao đổi với báo chí, ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính DN, Bộ Tài chính tính toán: Với một khối lượng 30 tập đoàn, Tổng Công ty, bình quân mỗi tập đoàn, Tổng Công ty này có 10 DN thành viên thì Ủy ban này quản lý tới 300 DN. Nếu ít nhất mỗi một DN cần hai người đứng đầu giỏi tức là cần có 600 chuyên gia giỏi. Vậy cơ chế tài chính nào để thuê người giỏi?  

Cần cơ chế đặc biệt

Đáp lại sự hoài nghi “tìm người giỏi”, ông Cung cho rằng “không nên chọn người chiến thắng ngay từ đầu và để thị trường chọn, không nên nhìn vào hệ thống nhà nước và nguồn nhân lực hiện nay để lo không tìm ra người giỏi”.  

Để có người giỏi, Viện trưởng CIEM nhấn mạnh: “Cần có thảo luận để có một sự thay đổi lớn, một cơ chế khác biệt  thu hút người đủ tài, đủ tầm tham gia Ủy ban này”. Theo ông, cần cơ chế tuyển chọn đặc biệt đi kèm chế độ lương không dựa trên lương công chức nhà nước làm thước đo, mà phải được trả theo thị trường đi cùng cơ chế miễn nhiệm và sa thải gắn với việc có hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch, nhiệm vụ hay không… sẽ là điều kiện để Ủy ban có đội ngũ nhân lực đáp ứng yêu cầu.  

Theo tính toán của CIEM, với cơ chế hoạt động chuyên trách, chuyên nghiệp của Ủy ban và đội ngũ giỏi sẽ đáp ứng  kỳ vọng gia tăng giá trị vốn và tài sản nhà nước thì lợi ích thu được sẽ lớn hơn nhiều so với chi phí thành lập Ủy ban…

“Tôi tin là chỉ trong 2 năm thôi, Ủy ban này sẽ đi vào hoạt động bởi Nghị quyết của Đảng đã nêu rồi, luật đã có rồi, Chính phủ đã đưa vào chương trình hành động rồi. Hơn nữa không khí thảo luận về cơ quan chuyên trách này đã khác trước…”, ông Cung khẳng định.

Nghi ngờ khả năng của “siêu” Ủy ban, song PGS.TS Trần Đình Thiên cũng thừa nhận cách tiếp cận của CIEM về mô hình “siêu” Ủy ban mang tính đột phá. Theo ông, cần phải bỏ bộ chủ quản, bỏ những gì là phân tán và gây xung đột lợi ích. Vị chuyên gia này cũng cho rằng vốn đang phân tán, giờ tập trung lại có khi hiệu quả hơn. Vấn đề là cần phải cân nhắc kỹ, phải có thêm nhiều mô hình khác bên cạnh mô hình của CIEM để phân tích, so sánh tìm ra mô hình hiệu quả nhất…

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…