Cần quy định rõ ràng về tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính – kế toán, chứng khoán

Sau gần 2 năm Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (BLHS) có hiệu lực, cho đến nay, Thông tư hướng dẫn áp dụng một số điều của BLHS qui định các tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính – kế toán, chứng khoán vẫn chưa được ban hành.

Theo đánh giá của Bộ Tư pháp “điều này đã và đang gây khó khăn rất lớn cho hoạt động điều tra, truy tố và xét xử các vụ án hình sự liên quan, làm giảm hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung, và phòng chống loại tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính - kế toán và chứng khoán nói riêng”

Ảnh minh họa

Trốn thuế từ 300 đến dưới 600 triệu là đặc biệt nghiêm trọng

Cũng như tội phạm trong lĩnh vực chứng khoán, tội phạm về thuế hiện còn nhiều lúng túng trong điều tra truy tố, xét xử vì chưa rõ các hành vi trốn thuế. Thông tư hướng dẫn chủ thể của tội này là cá nhân có nghĩa vụ phải nộp thuế đã dùng mọi thủ đoạn nhằm mục đích không nộp, nộp không đúng, không đầy đủ các loại thuế theo qui định của Luật Quản lý thuế.

Căn cứ theo quy định tại Điều 108 của Luật Quản lý thuế về hành vi trốn thuế, dự thảo Thông tư quy định 09 nhóm hành vi trốn thuế, bao gồm các hành vi liên quan đến việc nộp hồ sơ đăng ký thuế, hồ sơ khai thuế; hành vi liên quan đến việc ghi chép sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp; hành vi liên quan đến việc xuất  hoá đơn xác định thuế; hành vi sử dụng hoá đơn, chứng từ, tài liệu bất hợp pháp làm sai lệch nghĩa vụ nộp thuế và các hành vi không nộp các loại thuế xuất khẩu, nhập khẩu và các loại hàng hoá được miễn thuế.

Về trường hợp trốn thuế trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng theo quy định của BLHS được hiểu là trường hợp tuy số tiền thuế mà người phạm tội trốn có giá trị từ 300 triệu đồng đến dưới 600 triệu đồng nhưng hành vi phạm tội diễn ra trong một khoản thời gian dài, có hệ thống, có sự câu kết chặt chẽ với nhân viên trong các cơ quan chức năng như cơ quan Thuế, Hải quan, Biên phòng, Cảnh sát biển để thực hiện tội phạm.

Mua hóa đơn giả để hợp thức hàng hóa là phạm tội

Căn cứ vào các quy định của Nghị định số 51/2010/NĐ-CP ngày 14/5/2010 của Chính phủ quy định về hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, dự thảo Thông tư tập trung hướng dẫn về các hành vi in, phát hành, mua bán trái phép hoá đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước và hành vi vi phạm quy định về tội bảo quản, quản lý hoá đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước.

Cụ thể hành vi in trái phép hoá đơn, chứng từ thu nộp ngân sách là một trong các hành vi: tự in hóa đơn và khởi tạo hóa đơn điện tử không đủ các nội dung quy định; tự in hóa đơn và khởi tạo hóa đơn điện tử khi không có đủ điều kiện theo quy định; tự in hóa đơn giả hoặc khởi tạo hóa đơn điện tử giả; in hóa đơn khi không đủ điều kiện quy định.

Hành vi mua bán trái phép hoá đơn, chứng từ thu nộp ngân sách là một trong các hành vi: khai không đúng điều kiện để được mua hóa đơn do cơ quan thuế phát hành; không hủy hóa đơn được mua đã hết hạn sử dụng; bán hóa đơn đã mua và chưa lập; mua, bán hoá đơn chưa ghi nội dung theo quy định, trừ trường hợp mua bán hoá đơn do cơ quan thuế phát hành; mua, bán hoá đơn đã ghi nội dung, nhưng không có hàng hoá, dịch vụ kèm theo; mua hoá đơn giả, hoá đơn của cơ sở kinh doanh khác để hợp thức hoá hàng hoá, dịch vụ mua vào không có chứng từ hoặc hàng hoá, dịch vụ bán ra nhằm chiếm đoạt tiền thuế giá trị gia tăng, trốn thuế thu nhập doanh nghiệp; mua, bán, sử dụng hoá đơn có sự chênh lệch về giá trị hàng hoá, dịch vụ giữa các liên của hoá đơn.

Ngoài ra, dự thảo Thông tư cũng hướng dẫn chi tiết các tình tiết định khung tăng nặng như in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước với số lượng lớn, rất lớn hoặc đặc biệt lớn... Hy vọng, những hướng dẫn cụ thể được ban hành sẽ sớm tháo gỡ cho cơ quan tố tụng trong việc xử lý loại tội phạm này                                                       

Huy Hoàng