Từ lâu nay, nhà trọ dù mang tính tạm bợ, tạm thời nhưng đã hình thành một cộng đồng và là loại hình kinh doanh, nên cần quản lý ở điều kiện tối thiểu. Một số liệu cho thấy hiện TP HCM có hơn 1,4 triệu công nhân lao động, mỗi năm thêm khoảng 60.000 - 80.000 học sinh, sinh viên đến học tập, chưa tính nhóm nhân viên văn phòng ở tỉnh đến sinh sống, làm việc. Trong đó chỉ có 15% số công nhân có chỗ ở trong các nhà lưu trú, khoảng 35% sinh viên trọ tại ký túc xá. Phần lớn còn lại đang phải thuê phòng trọ của cá nhân, hộ gia đình. Vì vậy, đề xuất của Sở Xây dựng đưa ra các tiêu chuẩn giúp bảo đảm số lượng người tập trung không quá lớn, giảm nguy cơ xảy ra hỏa hoạn, tai nạn và quản lý môi trường sinh hoạt, an sinh xã hội tốt hơn.
Vấn đề nằm ở chỗ nếu siết quy định về phòng trọ, thì rất nhiều người thuê trọ sẽ đi đâu? Ngay trong văn bản của Sở Xây dựng cũng cho biết, nếu dựa trên tiêu chí của đề án, sẽ có 12.800 nhà trọ tại TP (chiếm tỷ lệ 21%) không đủ điều kiện an toàn để tiếp tục hoạt động. Trong đó 4.600 công trình chưa đáp ứng tiêu chí về diện tích sàn bình quân tối thiểu; 8.200 công trình chưa đáp ứng tiêu chí về phòng cháy, chữa cháy. Các nhà trọ này phải chuyển đổi để đạt tiêu chuẩn quy định, nếu không sẽ phải dừng hoạt động.
Khi nguồn cung sụt giảm, sẽ kéo theo lượng lớn người cần thuê trọ gặp khó khăn trong tìm kiếm chỗ ở. Còn các khu nhà trọ có diện tích đạt chuẩn, gần đường chính, giá thuê lại rất cao, trung bình phải 2,5 - 5 triệu đồng/tháng. Rất nhiều người không đủ tiền để thuê những phòng trọ này. Đó là chưa kể đến yếu tố nếu để đạt chuẩn, chủ trọ mất tiền cải tạo, thì giá cho thuê trọ có thể “leo thang” lên một mặt bằng mới.
Nhiều ý kiến cho rằng, trước tiên, TP cần khuyến khích, có cơ chế khuyến khích các nhà đầu tư tham gia xây dựng kinh doanh mô hình nhà trọ, phòng trọ 100% cho thuê; có chính sách hỗ trợ chủ nhà trọ được vay lãi suất ưu đãi để cải tạo, nâng cấp cho đạt chuẩn. Đẩy mạnh xây nhà ở xã hội để một lượng công nhân lao động có thu nhập khá hơn tiếp cận được các căn hộ giá rẻ, giúp giảm bớt lượng người thuê trọ, giảm cầu. Có chính sách hỗ trợ, thúc đẩy và tạo điều kiện để nhà đầu tư xây nhà lưu trú cho công nhân.
Áp chuẩn cho phòng trọ để nâng cao chất lượng sống người thuê trọ, bảo đảm an toàn phòng, chống cháy nổ và trật tự đô thị, là việc hết sức cần thiết; nhưng để tránh ảnh hưởng tới những người yếu thế; thì thời điểm nào nên áp chuẩn là điều cơ quan quản lý cần cân nhắc.
