Cân nhắc kỹ lưỡng vấn đề quản lý tài sản số

Sáng 23/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội nghe Tờ trình, Báo cáo thẩm tra và thảo luận tại tổ về dự án Luật Công nghiệp công nghệ số (CNCNS).

Phát triển công nghiệp công nghệ số thành ngành kinh tế có đóng góp lớn

Trình bày Tờ trình dự án Luật Công nghiệp công nghệ số (CNCNS), Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long khẳng định, dự án Luật được xây dựng nhằm phát triển CNCNS trở thành ngành kinh tế đóng góp lớn vào kinh tế đất nước; tạo môi trường thuận lợi nhất để nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp CNS.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Phát triển ngành CNCNS với trọng tâm là các doanh nghiệp CNS Việt Nam, từng bước chuyển dịch từ lắp ráp, gia công sang sáng tạo, thiết kế, tích hợp, sản xuất, làm chủ công nghệ lõi tại Việt Nam; góp phần xây dựng Chính phủ số, động lực phát triển kinh tế số, xã hội số. Khẳng định giá trị pháp lý của CNCNS; hình thành các quy định, chính sách để thúc đẩy phát triển CNCNS. Luật CNCNS thay thế các nội dung về công nghiệp công nghệ thông tin (CNTT) và dịch vụ CNTT trong Luật và bổ sung các quy định mới phù hợp với thực tiễn phát triển.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, về phạm vi điều chỉnh, nhiều ý kiến tán thành với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật. Tuy nhiên, một số ý kiến còn băn khoăn về phạm vi điều chỉnh của dự án Luật có thể trùng lắp, giao thoa với một số Luật liên quan như Luật CNTT, Luật Công nghệ cao, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Giao dịch điện tử… Có ý kiến đề nghị cân nhắc việc không loại bỏ hoàn toàn các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, hoạt động cơ yếu ra khỏi phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, trừ khi có luật khác điều chỉnh các lĩnh vực này.

Chủ nhiệm Lê Quang Huy. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Để dự thảo Luật có tính khả thi cao, bảo đảm tương thích với hệ thống pháp luật hiện hành, Ủy ban KH,CN&MT đề nghị cần xác định rõ mối quan hệ giữa dự thảo Luật CNCNS và Luật CNTT; nghiên cứu và chỉnh lý theo hướng thay thế toàn bộ Luật CNTT bằng việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự án Luật này và tiếp tục bổ sung các quy định còn hiệu lực của Luật CNTT vào dự thảo Luật CNCNS; hoặc sau khi Luật này có hiệu lực, tiếp tục rà soát các quy định có hiệu lực còn lại của Luật CNTT để sớm xây dựng văn bản mới thay thế toàn bộ Luật CNTT.

Về chính sách phát triển CNCNS, để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ CNCNS thì cần có chính sách rõ ràng, khả thi, đủ mạnh, tập trung vào những yếu tố cốt lõi để phát triển một ngành công nghiệp như nghiên cứu triển khai (R&D), hạ tầng, tài chính, nhân lực, thị trường, tiêu chuẩn, quy chuẩn. Vì vậy, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung, điều chỉnh, cụ thể hóa trong Luật một số chính sách như hỗ trợ đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; ưu đãi về đất đai, thuế, tài chính, đầu tư; sử dụng sản phẩm, dịch vụ CNCNS nội địa; hỗ trợ doanh nghiệp chủ động triển khai kinh doanh ngành nghề mới, mua bán, sáp nhập doanh nghiệp khởi nghiệp, liên kết phát triển hệ sinh thái.

Về tài sản số, Ủy ban KH,CN&MT nhận thấy, việc quy định về tài sản số trong Luật CNCNS là cần thiết. Tuy nhiên, quản lý tài sản số là một vấn đề mới, phức tạp nên cần cân nhắc kỹ lưỡng, trong đó cần nghiên cứu, làm rõ một số nội dung về phân loại tài sản số và xây dựng các quy định quản lý tương ứng; về quyền sở hữu, thừa kế và sử dụng; biện pháp bảo mật, giao dịch tài sản số, xử lý khiếu nại của người dùng, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; phù hợp với thông lệ quốc tế, thuận lợi cho các giao dịch; bảo đảm quản lý chặt chẽ, chống rửa tiền và minh bạch hóa thị trường…

Không ưu đãi dàn trải

Thảo luận tại Tổ 8 với sự tham gia của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Đại biểu Nguyễn Thanh Phương (Đoàn Cần Thơ) tán thành với việc có chính sách ưu tiên để thúc đẩy phát triển CNCNS. Song Đại biểu cho rằng, “trong dự thảo Luật, các quy định ưu tiên, ưu đãi nhiều quá, dàn trải, không tập trung”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham gia phiên thảo luận tại Tổ 8. (Ảnh: daibieunhandan.vn)

Lấy ví dụ từ một số nước như Hàn Quốc, Malaysia, Đại biểu Nguyễn Thanh Phương đề nghị, cần ưu tiên phát triển hạ tầng, gồm điện - yếu tố cực kỳ quan trọng với công nghiệp bán dẫn, CNCNS; nước sạch; nguồn nhân lực.

Cũng theo đại biểu, cả nước hiện có 7 khu CNTT tập trung nhưng hiệu quả hoạt động hiện còn hạn chế. Trong khi đó, Điều 72 về điều khoản chuyển tiếp quy định: “Khu CNTT tập trung đã được quy hoạch, thành lập, công nhận, mở rộng và đang hoạt động theo quy định của pháp luật tự động chuyển thành khu CNS và thực hiện theo quy định tại Luật này”.

“Hết sức cân nhắc việc khu CNTT tập trung tự động chuyển thành khu CNS. Chúng ta không nên và không thể phát triển đại trà khu CNS. Thay vào đó, Chính phủ nên chọn một vài khu đúng nơi đúng chỗ, đầu tư tập trung, đầu tư cho “tới mức” thì mới bật lên được”, Đại biểu Nguyễn Thanh Phương phân tích.

Còn Đại biểu Tại Thị Yên (Đoàn Điện Biên) cho rằng, một số nội dung lần đầu được quy định ở văn bản luật như tài sản số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, các quy định về nguồn nhân lực CNS, khung năng lực CNS, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát... cần được nghiên cứu, làm rõ hơn trong quá trình xây dựng Luật để có tính khả thi cao và gắn với thực tiễn của tình hình cụ thể của nước ta.

Một số khái niệm như CNCNS, sản phẩm, dịch vụ CNS, hội tụ CNS, khu CNS… cần làm rõ hơn cả về định tính và định lượng để xem xét, quyết định áp dụng các chính sách về ưu đãi thuế, đất đai…