Cần nghiên cứu mức thuế cho phù hợp và cụ thể

Chiều ngày 31-5-2010, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về dự án Luật Thuế bảo vệ môi trường (BVMT). Đây là dự án luật được trình ra Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp này. Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng tham gia thảo luận cùng với Đoàn ĐBQH các tỉnh Thái Nguyên, Lạng Sơn, Quảng Ngãi, Cao Bằng. Các đại biểu tập trung thảo luận những vấn đề cơ bản của dự thảo luật như đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, người nộp thuế, phương pháp tính thuế, khung thuế, việc hoàn thuế và phân chia nguồn thu từ sắc thuế này.

	Đại biểu Quốc hội Huỳnh Nghĩa phát biểu thảo luận tại tổ.

Ban soạn thảo dự án luật nhận định rằng, hiện trạng môi trường tiếp tục xuống cấp là những thách thức nghiêm trọng đối với sự phát triển kinh tế bền vững của nước ta trong thời gian tới. Việc ban hành Luật Thuế BVMT nhằm mục tiêu nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của toàn xã hội, phù hợp với bối cảnh kinh tế-xã hội của nước ta và xu hướng phát triển kinh tế của thế giới. Đại biểu Huỳnh Nghĩa, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng và Nguyễn Thị Mỹ Hương (Đà Nẵng) đã tham gia phát biểu ý kiến.

Về đối tượng chịu thuế, ĐB Huỳnh Nghĩa đề nghị nên cân nhắc mở rộng hơn nữa đối tượng chịu thuế, cần phải có nghiên cứu đánh giá tác động tiêu cực đến môi trường của một số loại hàng hóa cụ thể để đưa vào đối tượng chịu thế như: chất tẩy rửa, hạt nic, các loại thuốc bảo vệ thực vật, ắc-quy, lốp xe, phân bón hóa học… Trên cơ sở nghiên cứu mức độ tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời xem xét sự ảnh hưởng của chính sách thuế mà có mức thuế hoặc thuế suất khác nhau. Ví dụ, đối với phân bón, nếu áp dụng thu thuế hiện nay sẽ làm tăng chi phí sản xuất, gây khó khăn cho người nông dân... vẫn đưa vào đối tượng chịu thuế nhưng xác định thuế suất bằng không, sau này phát triển chúng ta có thể điều chỉnh.

Theo ĐB Huỳnh Nghĩa, qua lấy ý kiến dự án luật này, các ngành ở địa phương đề nghị cần quy định rõ đối với đối tượng là túi nhựa xốp bao gồm cả túi đựng hàng hóa trong các chợ, siêu thị và áo mưa tiện lợi, màng mỏng bọc thức ăn, thực thẩm, hộp xốp đựng thức ăn (cơm hộp)… vì đây là những sản phẩm có thể thay thế bằng các sản phẩm khác thân thiện với môi trường hơn. Ngoài ra, ĐB cũng đề nghị khi xây dựng Luật Thuế BVMT thì nên bỏ phí bảo vệ môi trường, cũng như bỏ phí xăng dầu, đưa các mặt hàng chịu phí vào đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường.

ĐB Huỳnh Nghĩa cho rằng, vấn đề quy định khung thuế tại khoản 1 Điều 8 của dự thảo Luật là chưa hợp lý. Việc xây dựng khung thuế giữa các loại hàng hóa phải dựa theo mức độ gây tác động xấu đến môi trường. Đối với dầu diesel, dầu hỏa, dầu mazut sẽ tác động xấu đến môi trường nhiều hơn xăng các loại và nhiên liệu bay. Do đó, mức thuế tối thiểu và tối đa của dầu diesel, dầu hỏa, dầu mazut phải cao hơn mức thuế tối thiểu và tối đa của xăng các loại và nhiên liệu bay. Do đó, ĐB đề nghị cân nhắc lại biểu khung thuế tại khoản 1, Điều 8 của dự thảo Luật.

Về mức thuế, ĐB Huỳnh Nghĩa đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu mức thuế cho phù hợp và cụ thể vì đây là thẩm quyền quyết định của Quốc hội.

Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội (đại biểu tỉnh Lạng Sơn) đề nghị không nên ban hành luật khung mà quy định từng mức thuế cụ thể để doanh nghiệp và người dân biết, yên tâm thực hiện. Theo ĐB Thuyết, đối tượng chịu thuế và người nộp thuế phải xuất phát từ định nghĩa tác động xấu đến môi trường để quyết định sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ gì phải nộp thuế. ĐB băn khoăn là không thấy luật quy định một số dịch vụ phải chịu thuế vì không ít dịch vụ như nhà hàng xả nước thải trực tiếp ra biển, gây ô nhiễm ra môi trường.

ĐB Nguyễn Thị Mỹ Hương (Đà Nẵng) đề nghị cần lấy tên luật là Luật Thuế môi trường để đơn giản và phù hợp với thông lệ quốc tế. Theo ĐB thì đối tượng chịu thuế còn ít, cần bổ sung thêm, nhất là các sản phẩm hàng hóa nếu đánh thuế sẽ tác động đến hành vi, nhận thức về môi trường của người tiêu dùng trên diện rộng. ĐB đề nghị luật cần quy định sao cho sắc thuế này không ảnh hưởng đến người dân nghèo.

ĐB đề nghị tách riêng hai loại đối tượng chịu thuế là năng lượng và phương tiện giao thông, vì tác động của hai đối tượng này khác nhau. Việc đánh thuế theo loại phương tiện sẽ khuyến khích người tiêu dùng sử dụng các loại phương tiện tiết kiệm năng lượng và có mức khí thải thấp hơn.

ĐB cũng đề nghị chuyển phí bảo vệ môi trường đối với chất thải rắn và phí bảo vệ môi trường đối với nước thải thành thuế để tăng tính nghiêm minh trong quá trình thực thi pháp luật, hạn chế cơ chế xin cho vốn tồn tại trong quá trình thu phí.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga (Thái Nguyên) đề nghị cần phân biệt rõ khái niệm giữa thuế và phí, tránh tình trạng thuế chồng lên phí. Ngay như có ý kiến thu phí bảo trì đường bộ qua giá xăng sẽ tác động không nhỏ đến đời sống bởi đây là mặt hàng thiết yếu, tác động mạnh mẽ đến đời sống nhân dân. ĐB đề nghị cần xác định mức thuế cụ thể cho các loại hàng hóa bị đánh thuế. Bởi luật  thuế này tuy ngắn nhưng vẫn còn nhiều quy định đưa ra rất chung chung.

Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên Nguyễn Văn Vượng cho rằng, thuế đánh vào nhà sản xuất nhưng họ đều nâng giá để đánh vào người tiêu dùng. ĐB đề nghị đối với những loại sản phẩm có tác động lớn đến đời sống cần đánh thuế cao hơn để điều chỉnh hành vi tiêu dùng của nhà sản xuất và người tiêu dùng. ĐB đề nghị nơi nào sản xuất, gây ô nhiễm cao thì tỷ lệ thuế để lại cho địa phương đó cũng phải cao.

ĐB Trần Thị Hoa Sinh, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn thì rất băn khoăn về việc đánh thuế đối với dầu hỏa. Vì hiện nay, tỷ lệ bà con nông dân nghèo ở vùng sâu, vùng xa sử dụng dầu hỏa để thắp sáng còn rất nhiều. Do đó, nếu luật thuế này được ban hành sẽ làm tăng giá dầu hỏa, ảnh hưởng trực tiếp đến người dân nghèo.

PHẠM HỮU HOA