Đội ngũ làm công tác tuyên truyền pháp luật hiện nay có thể nói là rất đông đảo, từ những cán bộ ở cơ quan tư pháp đến các báo cáo viên, tuyên truyền viên và nhiều lực lượng khác… Tuy nhiên hiện nay, đội ngũ này vẫn chưa được đầu tư xứng đáng.
 |
| Hình minh họa |
Người người tham gia phổ biến pháp luật
Nhìn một cách tổng thể, những năm gần đây, lực lượng làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã và đang dần được củng cố, kiện toàn, đồng thời có sự phát triển mạnh về số lượng và chất lượng. Trước hết phải kể đến lực lượng cán bộ làm công tác pháp chế tại các Bộ, ngành. Hiện nay, có những Bộ, đội ngũ pháp chế lên đến hàng chục người.
Có Bộ, ngành tổ chức được mạng lưới báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật theo ngành dọc xuống tận huyện (Bộ Công an, Bộ Tài nguyên và Môi trường), có nơi đến tận xã. Đến nay, cả nước có hàng trăm báo cáo viên pháp luật trung ương, trên 20 ngàn báo cáo viên cấp tỉnh và báo cáo viên cấp huyện, gần 100 ngàn tuyên truyền viên cấp xã. Đó là chưa kể hàng chục ngàn người từ các lực lượng khác tham gia công tác PBGDPL.
Ở địa phương, cách đây nhiều năm, 63 Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã thành lập Phòng PBGDPL với hàng trăm cán bộ chuyên trách. Nhiều sở, ban, ngành cấp tỉnh đã bố trí cán bộ pháp chế thực hiện các nhiệm vụ về xây dựng pháp luật, PBGDPL. Phòng Tư pháp cấp huyện với hàng ngàn cán bộ đã góp phần tăng thêm năng lực cho đội ngũ làm công tác PBGDPL ở địa phương. Công chức tư pháp - hộ tịch và các công chức khác của xã, phường, thị trấn cũng là lực lượng đông đảo...
Bên cạnh đó là lực lượng cán bộ, phóng viên, đội ngũ báo cáo viên tuyên huấn của Đảng, giáo viên các trường chính trị cấp tỉnh, Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện và khoảng 700 ngàn hòa giải viên trên toàn quốc tham gia công tác này...
Theo đánh giá của Bộ Tư pháp, lực lượng cán bộ làm công tác PBGDPL “đã có đóng góp đáng kể cho công tác đưa pháp luật vào cuộc sống, tạo chuyển biến rõ nét trong việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các thành viên trong xã hội”.
Tuy nhiên, nhìn nhận một cách thẳng thắn, Bộ Tư pháp cũng cho rằng đội ngũ cán bộ làm công tác PBGDPL cả nước tuy số lượng đông nhưng trình độ không đồng đều. Chất lượng của đội ngũ cán bộ làm công tác PBGDPL còn thấp, nhất là cán bộ ở cơ sở. Số cán bộ có trình độ chuyên môn về pháp luật, nhất là pháp luật chuyên ngành còn ít, cán bộ có kinh nghiệm và nghiệp vụ tập trung chủ yếu tại các thành phố lớn. Do đội ngũ này hoạt động bán chuyên trách, lại chưa có cơ chế rõ ràng trong việc quản lý, sử dụng, nên trong thực tế hiệu quả hoạt động chưa cao
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Không phải ngẫu nhiên, nhiều năm nay trong báo cáo về công tác tuyên truyền pháp luật, một hạn chế luôn được chỉ ra hàng đầu đó là nhận thức của một số cấp ủy Đảng, chính quyền, Bộ, ngành, địa phương và nhận thức chung của xã hội về công tác PBGDPL chưa thực sự đầy đủ và chưa tương xứng với vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác này.
Từ đó dẫn đến sự đầu tư cho công tác PBGDPL còn rất hạn chế, đặc biệt là vấn đề về kinh phí. Điều này đồng nghĩa việc giải quyết chế độ, chính sách cho báo cáo viên, tuyên truyền viên chưa bảo đảm, chưa thực sự khuyến khích và phát huy được tiềm năng của đội ngũ làm công tác PBGDPL.
Thiếu kinh phí cũng ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác tuyên truyền. Bởi hiện nay, ngoài những cán bộ chuyên trách làm công tác PBGDPL tại các Sở Tư pháp thì một lực lượng hùng hậu các tuyên truyền viên, hòa giải viên... đều là những người tham gia PBPL một cách tự nguyện.
Nhiều người trong số họ chưa có bằng cấp cũng như hiểu biết pháp luật một cách sâu rộng. Do đó, nếu tạo nhiều cơ hội cho họ được học tập, nâng cao trình độ pháp luật thì sẽ phát huy được thế mạnh trong công tác PBGDPL.
Hiện nay, ở các địa phương, có rất nhiều mô hình điểm, các sáng kiến hay trong công tác tuyên truyền mà người khởi xướng là các cán bộ tuyên truyền không chuyên. Tuy nhiên, do nguồn kinh phí có hạn nên việc khen thưởng động viên và nhân rộng các mô hình này chưa được kịp thời.
Xây dựng nguồn nhân lực vững mạnh cho công tác PBGDPL đáp ứng nhiệm vụ PBGDPL trong tình hình mới là một trong những nhiệm vụ được ngành Tư pháp đặc biệt quan tâm. Bên cạnh việc củng cố, kiện toàn thì việc nâng cao một bước căn bản đội ngũ làm công tác này theo hướng vừa bảo đảm số lượng, vừa bảo đảm cho cả đội ngũ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt và trình độ nghiệp vụ cao, kỹ năng giỏi về PBGDPL là vấn đề quan trọng.
Luật PBGDPL có hiệu lực từ ngày 1/1/2013 đã quy định rõ chính sách của Nhà nước về PBGDPL và vấn đề xã hội hóa công tác này hy vọng cũng sẽ có thêm những nguồn lực mới trong công tác tuyên truyền. Đặc biệt, ở địa phương, để phát triển số lượng, chất lượng đội ngũ làm công tác này, chính quyền các cấp cần xem xét, bổ sung thêm biên chế cho cơ quan tư pháp. Ngay ở cấp huyện, có thể bố trí cán bộ chuyên trách làm công tác PBGDPL tại Phòng Tư pháp. Huy động thêm những người có uy tín, kiến thức, am hiểu về pháp luật như già làng, trưởng bản, cán bộ thôn, xã… tham gia công tác PBGDPL.
Và để công tác tuyên truyền pháp luật thực sự có nề nếp, đi vào chiều sâu thì cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác này cho chính đội ngũ lãnh đạo cấp ủy, chính quyền địa phương. Dù PBGDPL không phải là vấn đề cấp bách đến nỗi “cháy nhà chết người” song những tác động của nó đến đời sống là vô cùng to lớn. An ninh trật tự sẽ được bảo đảm, vi phạm pháp luật sẽ giảm nếu công tác phổ biến pháp luật “đi trước một bước”.
Huy Hoàng
