Cần có sự quản lý và hướng dẫn

Nghề mới, lợi nhuận cao

Tại Hải Phòng hiện nay, nuôi cá sấu và nuôi gấu lấy mật khá phát triển. Ngoài trại nuôi cá sấu quy mô hơn nghìn con của Công ty TNHH 283 tại phường Hùng Vương (quận Hồng Bàng), trên địa bàn thành phố còn có khoảng hơn chục điểm nuôi cá sấu quy mô nuôi 10-50 con/ trại tại các huyện Thủy Nguyên, Vĩnh Bảo, Kiến Thuỵ. Hiện tại, trại nuôi cá sấu của Công ty TNHH 283 có quy mô rộng với hệ thống 6 chuồng nuôi liên hoàn, chuyên nghiệp, mỗi chuồng rộng 200m2, chuyên nuôi cá sấu thương phẩm và cá sấu đẻ giống. Theo ông Cao Văn Tuyến giám đốc công ty, thì nuôi cá sấu là nghề siêu lợi nhuận; với 1,5-1,7 triệu đồng một con giống, người nông dân nuôi 2 năm, trừ các khoản chi phí vẫn còn lãi 2 triệu. Nếu nuôi lấy da và xuất khẩu thì còn lãi gấp nhiều lần. Ở Hải Phòng, giá một cân cá sấu đã lột da, bỏ nội tạng hiện khoảng hơn 180 nghìn đồng/kg. Một bộ da của con cá sấu nặng 1 tạ khoảng 10 triệu đồng, một túi mật giá hơn 1 triệu đồng.Hiện nay, công ty này sẵn sàng cấp vốn, giống, bảo hiểm cho nông dân Hải Phòng và một số địa phương bạn nuôi giống cá này, rồi thu mua thành phẩm, chế biến xuất khẩu. Trong tương lai không xa, Hải Phòng sẽ là vùng phát triển nghề nuôi cá sấu lớn nhất miền Bắc.

Cùng với phát triển nuôi cá sấu, Hải Phòng còn phát triển nuôi gấu lấy mật. Hiện nay, trên địa bàn thành phố có 98 tổ chức, cá nhân nuôi nhốt 521 con gấu để lấy mật, so với năm 2000 thì số lượng gấu nuôi tăng gấp 5 lần. Trong đó, có 417 con gấu nuôi trên địa bàn các quận Ngô Quyền, Lê Chân, Hồng Bàng, Kiến An, Hải An. Trong đó, riêng quận Kiến An có 199 con gấu nuôi nhốt. Đặc biệt, có hộ bà Đào Minh Phượng (Kiến An) nuôi nhốt 110 con gấu. Các hộ nuôi gấu ở Hải Phòng chủ yếu để kinh doanh lấy mật. Theo các hộ nuôi thì nuôi nhốt gấu không tốn nhiều thời gian, công sức và chi phí, lợi nhuận từ bán mật gấu rất cao. Ngoài ra, trên địa bàn thành phố còn xuất hiện nhiều hộ phát triển nuôi nhím, nuôi rắn, trăn, rùa, ba ba. Ở một số địa phương, nông dân chọn chăn nuôi động vật có nguồn gốc hoang dã là hướng phát triển mới, cách chuyển dịch cơ cấu kinh tế khá hiệu quả.

Quản lý và bảo vệ: việc không dễ

Theo Chi cục kiểm lâm Hải Phòng, việc quản lý, bảo vệ an toàn tại các trại nuôi rất khó khăn và còn nhiều lúng túng. Ban đầu, khi mới xuất hiên, nghề nuôi cá sấu và nuôi nhốt gấu lấy mật không có ngành nào quản lý. Các hộ nuôi chủ yếu tự phát. Người nuôi chưa thành thạo kỹ thuật, chủ yếu học hỏi lẫn nhau. Số gấu nuôi nhốt phần lớn không hợp pháp, không rõ nguồn gốc. Hai năm gần đây, nghề nuôi cá sấu và gấu lấy mật bước đầu có sự quản lý. Chi cục kiểm lâm Hải Phòng đã tiến hành gắn chíp quản lý cho 521 con gấu nuôi nhốt. Người chăn nuôi khi di chuyển gấu đến nơi khác đều phải báo cáo với Chi cục kiểm lâm. Chi cục cũng rà soát, quản lý các trại nuôi cá sấu, kiểm tra, xác nhận con giống khi đưa vào nuôi. Tuy nhiên, việc quản lý này cũng gặp không ít khó khăn, lúng túng. Thực tế là nhiều hộ dân chuyển gấu không rõ nguồn gốc về Hải Phòng nhưng không khai báo, giấu không cho lực lượng kiểm lâm gắn chíp điện tử quản lý. Khi phát hiện ra những sai phạm này, Chi cục rất lúng túng trong xử lý, do chưa có văn bản hướng dẫn. Nhiều khi phát hiện được gấu không rõ nguồn gốc chi cục lúng túng không biết nên cưỡng chế đưa gấu về các trung tâm cứu hộ động vật hoang dã hay xử lý hành chính chủ hộ, gắn chíp để quản lý. Việc quản lý nuôi cá sấu cũng gặp những khó khăn tương tự.

Điều khiến các cơ quan chức năng, địa phương và người dân lo ngại hiện nay là dù được nuôi với các quy chuẩn chặt chẽ nhưng cá sấu và gấu nuôi nhốt vẫn rất nguy hiểm với con người. Chỉ cần các hộ nuôi lơ là, việc chuyển giao giống, chăm sóc động vật hoang dã  không chu đáo, có thể đưa mầm bệnh vào địa bàn. Nguy hiểm hơn, nếu những loại động vật này  thoát ra ngoài, sinh sôi nảy nở  dễ gây ra hậu quả khó lường…

Để nghề nuôi động vật có nguồn gốc hoang dã phát triển bền vững, các địa phương cần gắn phát triển chăn nuôi với bảo vệ vật nuôi, an toàn cho con người và môi trường sinh thái. Như vậy, thành phố và các ngành chức năng cần quan tâm hơn nữa đến công tác này. Trước mắt, Chi cục Kiểm lâm cần xây dựng và ứng dụng công nghệ hiện đại vào quản lý việc nuôi động vật hoang dã; kết hợp với các trường đại học, cơ quan nghiên cứu khoa học trong nước, tổ chức bảo vệ động vật hoang dã thế giới...; xây dựng các quy trình, quy phạm kỹ thuật mang tính hệ thống và khoa học để hướng dẫn các tổ chức, cá nhân nuôi động vật hoang dã.

Hoàng Yên