“Mở cửa” cao hơn WTO
Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI nhấn mạnh, Phân phối – TMĐT - Logistics là các dịch vụ quan trọng trong nền kinh tế, phục vụ sản xuất hàng hóa. “Đây là những lĩnh vực có nhiều cam kết đáng chú ý trong CPTPP theo hướng mở cửa thị trường của Việt Nam cao hơn cam kết WTO đặt ra giới hạn đối với quản lý nhà nước, bảo đảm cạnh tranh và minh bạch của thị trường. Vì vậy, CPTPP được dự báo sẽ có tác động đáng kể đến tương lai thị trường phân phối, TMĐT, logistics Việt Nam…”, vị này khẳng định.
Đọc Hiệp định CPTTP để chắt lọc những cam kết quan trọng xây dựng Sổ tay cung cấp cho doanh nghiệp (DN), bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc VCCI đã phải thốt lên rằng: “Đọc không còn khó hiểu nữa là thực thi!”.
Liên quan đến dịch vụ logistics, bà Trang lưu ý, CPTPP không có định nghĩa về dịch vụ logistics và cũng không sử dụng thuật ngữ này trong các cam kết liên quan, mà Hiệp định này chỉ có các cam kết về dịch vụ cụ thể như vận tải, hỗ trợ vận tải… Còn với TMĐT, theo WTO và các Hiệp định thương mại tự do (FTAs), TMĐT không phải là một ngành/phân ngành dịch vụ mà là một phương thức hoạt động thương mại trên nền tảng công nghệ kỹ thuật số và mạng Internet.
Là một trong số những người trực tiếp tham gia đàm phán CPTPP, ông Ngô Trung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) lưu ý, đối với Hiệp định này, đàm phám về dịch vụ được thực hiện theo phương thức chọn - bỏ. Có nghĩa nếu không có bảo lưu gì thì Việt Nam phải mở cửa cho nhà đầu tư, cung cấp dịch vụ từ các nước CPTPP khác phù hợp với các nghĩa vụ/nguyên tắc mở cửa cơ bản; nếu có bảo lưu thì ở khía cạnh có bảo lưu, Việt Nam được quyền không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ/nguyên tắc mở cửa liên quan, mà chỉ mở cửa ở mức như bảo lưu.
Doanh nghiệp không hiểu nên… “sợ”!
Chia sẻ về những chuyện “bếp núc” trong đàm phán, đại diện Bộ Công Thương cho biết, trước đây đàm phán theo kiểu báo công, có nghĩa là cho 10 đồng tiêu càng ít càng tốt, nội dung nào bảo lưu được càng lâu càng tốt.
“Chính vì vậy khi đàm phán WTO, dịch vụ rác thải bảo lưu tận 7 năm. Nhưng chỉ 2 năm sau khi WTO có hiệu lực, một nhà đầu tư quan tâm đến dự án xây dựng nhà máy rác thải ở Bình Dương trị giá 100 triệu USD nhưng họ muốn thành lập DN 100% vốn nước ngoài. Chiếu theo cam kết WTO không đáp ứng được, do đó chúng ta bỏ lỡ cơ hội tốt”, ông Khanh nhớ lại và cho biết thêm, rút kinh nghiệm vấn đề này, trong các lần đàm phán sau, đoàn đám phán chú ý hơn đến tính thực tế trong nước, cân nhắc và tham vấn xem liệu DN có cần bảo lưu không, không phải cứ bảo lưu là tốt.
Trả lời cho câu hỏi, liệu các DN ngành bán lẻ có vui mừng với các cam kết CPTPP không? Bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ Việt Nam cho rằng câu trả lời có nhiều sắc thái. Từ sắc thái vui mừng đến không quan tâm lắm, cho tới sắc thái hết sức lo sợ, e ngại…
“Người lo lắng, e ngại là do chưa được cập nhật thông tin, trong đó có lỗi của Hiệp hội chúng tôi. Có không ít hội viên lo lắng khi Việt Nam ký nhiều hiệp định. Họ nói, mở cửa toang hoang để người ta vào “xâu xé”, chiếm lĩnh thị trường của chúng ta mất. Còn một bộ phận nhỏ không quan tâm. Cũng không trách được DN, bởi mới Nghị định ra đã “ngất” luôn rồi huống chi DN đang còn trăm thứ phải lo. Chúng tôi thấy phải có trách nhiệm hơn!”, bà Loan chia sẻ.
Tuy nhiên, có một bộ phận DN rất mừng khi FTAs được ký kết. Theo bà Loan, đó là các DN hiểu biết, họ rất tích cực, chờ đón với một thái độ bình tĩnh, tự tin. “Không quá tin tưởng các con số màu hồng nhưng ngành bán lẻ vẫn đang phát triển. Cộng đồng DN giờ đây khác hẳn 10 năm trước. Họ không quá lo sợ, không tự bó tay, bó chân để không dám chủ động hội nhập…”, lời Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ Việt Nam.
Với câu hỏi: “Kết quả cam kết CPTPP có đúng như kỳ vọng hay không?”, ông Nguyễn Thanh Hưng - Chủ tịch Hiệp hội TMĐT Việt Nam thẳng thắn: “Nói thay cả ngành khó bởi có người trách tôi tại sao ủng hộ DN nước ngoài, nhưng dưới góc độ một người am hiểu lĩnh vực TMĐT, tôi có thể khẳng định, việc có lĩnh vực TMĐT trong một chương của CPTPP là một điều đáng mừng, có như thế, rõ ràng và dễ dự đoán hơn, rất cởi mở trong mặt bằng chung châu Á - Thái Bình Dương. Nếu Mỹ sau này có tham gia CPTPP tôi tin cũng không thay đổi gì nhiều... Vấn đề còn lại là DN Việt Nam có tận dụng được cơ hội mà CPTPP mang lại hay không?”, ông Hưng nói.
“Mở toang cửa” để Tây vào “xâu xé” hết thị trường?
“Có không ít hội viên lo lắng khi Việt Nam ký nhiều Hiệp định. Họ nói, “mở cửa” toang hoang để Tây vào “xâu xé”, chiếm lĩnh thị trường của chúng ta mất. Còn một bộ phận nhỏ không quan tâm. Cũng không trách được DN, bởi mới Nghị định ra đã “ngất” luôn rồi huống chi DN đang còn 100 thứ phải lo. Chúng tôi thấy phải có trách nhiệm hơn!”, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ Việt Nam.
