Cái được và chưa được

Thực hiện các Nghị quyết số 26 của Quốc hội, Nghị quyết số 724 và 725 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, thành phố Đà Nẵng là một trong 10 địa phương trên cả nước được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chọn làm thí điểm không tổ chức HĐND tại 7 quận, huyện và 45 phường. Qua thời gian thí điểm, thành phố Đà Nẵng đã rút ra những bài học thực tế về vai trò của HĐND thành phố trong công tác điều hành, giám sát, từ đó có những đề xuất, kiến nghị về thực hiện chủ trương này.

Thực hiện các Nghị quyết số 26 của Quốc hội, Nghị quyết số 724 và 725 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, thành phố Đà Nẵng là một trong 10 địa phương trên cả nước được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chọn làm thí điểm không tổ chức HĐND tại 7 quận, huyện và 45 phường. Qua thời gian thí điểm, thành phố Đà Nẵng đã rút ra những bài học thực tế về vai trò của HĐND thành phố trong công tác điều hành, giám sát, từ đó có những đề xuất, kiến nghị về thực hiện chủ trương này.

Ông Huỳnh Nghĩa, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng, Phó Chủ tịch HĐND thành phố cho biết: “Sau khi được chọn thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, Thường trực, các Ban, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND thành phố tăng cường các hoạt động đi thực tế, giám sát tại cơ sở; các Tổ đại biểu đơn vị quận, huyện phân công đại biểu trong tổ mình dự họp thường kỳ hằng tháng của UBND sở tại, nắm bắt kịp thời tình hình kinh tế-xã hội tại địa phương”. Để sâu sát và nắm bắt kịp thời tình hình địa phương, Thường trực HĐND, các Ban HĐND định kỳ hằng tháng dự họp UBND thành phố và dự họp giao ban tháng của UBND thành phố với các sở, ban, ngành và UBND các quận, huyện. Hằng tháng cơ quan UBND, TAND và VKSND các quận, huyện đã gửi cho Thường trực HĐND thành phố báo cáo về thực hiện nhiệm vụ của mình cùng các kiến nghị, đề xuất với Thường trực HĐND thành phố và gửi các văn bản quy phạm pháp luật do địa phương ban hành; hằng quý Thường trực HĐND có buổi làm việc với Thường trực HĐND 11 xã và với UBND huyện Hòa Vang và gần đây tại các kỳ họp của HĐND thành phố đã mời Cục Thi hành án dân sự thành phố; Chánh án, Viện trưởng, Trưởng Công an các quận, huyện tham dự.

Thực tế cho thấy, việc thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường đã bảo đảm quy định theo tiến độ kế hoạch đề ra; công tác tổ chức, bộ máy, hoạt động điều hành của chính quyền các cấp ổn định; công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý vẫn thông suốt; việc bố trí, sắp xếp cán bộ sau khi thực hiện thí điểm được tiến hành kịp thời, bảo đảm các chế độ thỏa đáng trong sắp xếp; các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch đầu tư, xây dựng, dự toán, quyết toán ngân sách được bảo đảm thống nhất trong điều hành phân cấp. UBND các huyện, quận, phường vẫn hoạt động ổn định trong tình hình mới, quyền làm chủ của nhân dân vẫn được phát huy, HĐND các xã vẫn hoạt động ổn định, chưa có vướng mắc phát sinh lớn.

Có thể nói, qua thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường tại thành phố Đà Nẵng đã tạo được sự đồng thuận của cán bộ, công chức, người lao động và các tầng lớp nhân dân thành phố. Thể hiện rõ nhất ở việc giảm biên chế và bộ máy trung gian, giảm chi phí hành chính. Tính chủ động của bộ máy chính quyền được nâng cao, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính được chú trọng, quản lý Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực có hiệu lực, hiệu quả, kinh tế - xã hội tại các địa phương tiếp tục phát triển, quốc phòng-an ninh được giữ vững.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện thí điểm không tránh khỏi một số vướng mắc cần sớm được xem xét và tháo gỡ. Các Ban HĐND phần lớn đại biểu là kiêm nhiệm, khi triển khai các hoạt động, nhất là giám sát thì không đủ đại biểu tham dự, trong khi đó đội ngũ chuyên viên của Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND thành phố phụ trách giúp việc cho các Ban còn thiếu. Các tổ đại biểu HĐND khi phân công và tăng cường hoạt động đến tận địa bàn, cơ sở lại gặp khó khăn về số lượng đại biểu không đủ tham gia hoạt động thường xuyên, đầy đủ các hoạt động mà trước đây thuộc nhiệm vụ của HĐND huyện, quận, phường, do vậy dễ xảy ra tình trạng công việc quá tải, chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo luật định.
 
Về phía UBND các quận, huyện đang gặp khó khăn khi quyết định một số vấn đề, lĩnh vực không còn HĐND cùng cấp nên phải tranh thủ xin ý kiến của UBND thành phố và các sở, ngành theo quy định mới. Ngoài ra, đối với những thẩm quyền được chuyển giao từ HĐND huyện, quận, phường qua UBND huyện, quận, phường và quyền giám sát về hoạt động tư pháp được chuyển giao cho HĐND thành phố theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi thực hiện thí điểm đến nay vẫn chưa đạt được hiệu lực, hiệu quả cao nhất...

Từ những thực tế trên, Thường trực HĐND thành phố Đà Nẵng đã rút ra những bài học kinh nghiệm và đã có những kiến nghị với Trung ương Đảng, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, trong đó có nội dung cần quy định rõ thời gian kết thúc việc tổ chức thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường đối với các tỉnh, thành phố tổ chức thí điểm...

TRẦN NGỌC MỸ