Cải cách thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai: Thiếu phối hợp khó đạt mục tiêu

Thực hiện việc giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,…, cho tổ chức, doanh nghiệp, ngoài cơ quan trực tiếp thực hiện là Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất (Sở Tài nguyên-Môi trường) còn có sự phối hợp của nhiều ngành khác và các quận, huyện…Do thiếu phối hợp trong tổ chức thực hiện giữa các ngành khiến mục tiêu rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính khó đạt

Thủ tục tham vấn mất nhiều thời gian
Thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức sự nghiệp, doanh nghiệp Nhà nước đang sử dụng đất nông nghiệp, ngoài cơ quan trực tiếp thực hiện là Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất còn có các cơ quan phối hợp là Sở Tài chính  xác định đơn giá thuê đất; Cục Thuế tỉnh xác định tiền thuê đất; Kho bạc Nhà nước tỉnh nộp tiền thuê đất. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức tôn giáo đang sử dụng đất cần phải xin ý kiến của Sở Nội Vụ, Hội Phật giáo cấp tỉnh, thành phố hoặc giáo xứ; ý kiến của cấp xã, phường, thị trấn nơi cơ sở tôn giáo sử dụng đất...Hầu hết hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức, doanh nghiệp  phải lấy ý kiến tham vấn các ngành, các quận, huyện. Ngành xây dựng tham vấn về quy hoạch, chỉ giới hành lang các công trình kỹ thuật; ngành nông nghiệp là chỉ giới về hàng lang đê điều, hành lang thoát lũ và những công trình hạ tầng kỹ thuật thủy lợi; ngành điện là hành lang an toàn lưới điện; ngành thuế, tài chính xác định giá thuê đất,  giá trị quyền sử dụng đất để ghi vốn cho các tổ chức là đơn vị hành chính sự nghiệp được Nhà nước giao đất nhưng không thu tiền sử dụng đất,…
Song có thực tế thời gian tham vấn các ngành không có một giới hạn cụ thể nào cả. Giám đốc Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất Sở Tài nguyên-Môi trường Phạm Quốc Ka: Theo quy định tại khoản 2, điều 2 Quyết định 1585/2007/QĐ-UB, ngày 23-8-2007 của UBND thành phố về trình tự thủ tục xin tham vấn ý kiến quy hoạch, chỉ giới hành lang các công trình kỹ thuật quy định thời hạn giải quyết là 5 ngày. Nhưng thực tế để thực hiện công việc trên, phổ biến là 2-3 tháng mới có kết quả trả lời, cá biệt có những đơn vị, thời hạn tham vấn gấp đến cả 100 lần so với quy định. Đây là nguyên nhân khiến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhiều doanh nghiệp, tổ chức bị chậm. Như trường hợp của Đài khí tượng thủy văn khu vực Đông Bắc, làm thủ tục cấp giấy chứng nhận tại các khu vực ở xã Hợp Thành, Tam Hưng (Thủy Nguyên), xã Quang Hưng (Tiên Lãng) và 42 Hoàng Thiết Tâm (Kiến An). Đơn vị này xin ý kiến tham vấn về vấn đề thỏa thuận quy hoạch, nhưng sau 571 ngày vẫn chưa có được kết quả tham vấn. Chi nhánh công ty Xuất nhập khẩu nông sản thực phẩm Hà Nội tại Hải Phòng (Minh Khai-Hồng Bàng) xin ý kiến về thỏa thuận quy hoạch và chỉ giới hành lang đường, thơi gian tham vấn đến nay  đã 273 ngày. Các điểm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Công ty Cổ phần phát hành sách Hải Phòng ở các huyện Kiến Thụy, Thủy Nguyên, Tiên Lãng, An Dương và quận Kiến An cần xác định chỉ giới giao thông theo quy hoạch, nhưng đến nay, thời gian tham vấn  kéo dài 198 ngày vẫn chưa có kết quả trả lời.

Nỗ lực từng ngành không đủ
Thực hiện đề án 30 về cải cách thủ tục hành chính, các ngành, địa phương tích cực rà soát, loại bỏ những thủ tục không cần thiết, để rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ cho các tổ chức, cá nhân liên quan. Thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức, Sở Tài nguyên-Môi trường bỏ bước đăng thông báo về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; thay việc trích đo bản đồ địa chính thửa đất bằng việc trích lục bản đồ địa chính với thời gian thực hiện chỉ 5 ngày làm việc, rút ngắn cả về thời gian và kinh phí thực hiện so với trích đo. Bởi trích lục sử dụng các bản đồ địa sẵn có kết hợp với việc đo vẽ hiện trạng sử dụng đất, chỉnh lý biến động đất đai. Song có thể thấy, tính hiệu quả về thời gian, cũng như tác động đối với tổ chức, doanh nghiệp khi giải quyết hồ sơ liên quan chưa nhiều. Bởi kết quả cuối cùng các tổ chức doanh nghiệp vẫn phải chờ rất lâu mới nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Bởi giữa các ngành,  địa phương vẫn thiếu sự phối hợp giải quyết các thủ tục liên quan.
Tại hội thảo lấy ý kiến của các tổ chức doanh nghiệp tham gia vào phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính của ngành tài nguyên-môi trường,  nhiều doanh nghiệp, tổ chức cho rằng: cần có quy định, giới hạn thời gian cụ thể cho việc tham vấn các ngành,  địa phương. Việc quy định thời gian cụ thể để tổ chức, doanh nghiệp và người dân tham gia giám sát việc thực hiện các quy định cải cách thủ tục hành chính của cơ quan quản lý nhà nước. Nhưng thực tế, quy trình thủ tục đều có quy định về thời gian thực hiện. Nghị định 88 về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo mẫu mới, thời gian cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (đối với hồ sơ hợp lệ) là 50 ngày, trong đó Sở Tài nguyên-Môi trường 13 ngày, UBND thành phố 7 ngày, các quận huyện 15 ngày và 15 ngày ở các sở, ngành khác. Nhưng thực tế cho thấy, quy định về thời gian này chưa được cơ quan chức năng tuân thủ thực hiện.
Làm thế nào để khắc phục tình trạng này? Có giải pháp đưa ra là nếu trong khoảng thời gian 15 ngày, nếu các ngành không có kết quả trả lời coi như là đồng ý. Tuy nhiên, giải pháp này không bảo đảm được yêu cầu quản lý, không đủ cơ sở để ký quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay giao đất cho doanh nghiệp. Ngày 9-7, tại cuộc đối thoại với giữa giám đốc Sở Tài nguyên-Môi trường Bùi Quang Sản với các tổ chức, doanh nghiệp có hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hồ sơ thuê đất, giao đất bị chậm, ông Bùi Quang Sản, giám đốc Sở cho biết: Sẽ phấn đấu giải quyết số hồ sơ tồn đọng trong tháng 7-2010. Để làm việc này, giám đốc Sở sẽ trực tiếp làm việc cùng các ngành liên quan để sớm có kết quả tham vấn làm cơ sở xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các doanh nghiệp. Tất cả những giải pháp trên chỉ mang tính tạm thời. Thực tế này lần nữa cho thấy, thiếu phối hợp giữa các ngành liên quan thì việc rút ngắn cải cách thủ tục hành chính khó đạt mục tiêu đề ra.
Để cải cách thủ tục hành chính đạt hiệu quả, cần có những quy định cụ thể về thời gian thực hiện. Bên cạnh đó cần có những biện pháp xử lý đối với việc không tuân thủ thời gian.

Nguyên Mai