Cách sử dụng mắt khi điều khiển xe vào ban đêm
Lái xe vào ban đêm có thể mang lại cho bạn cảm giác thú vị đặc biệt. Với một chiếc đèn pha rực rỡ rọi sáng con đường tối đen trước mặt, bạn sẽ có cảm giác như mình và chiếc xe đang lướt qua một vùng không gian vô định, xuyên qua sự tăm tối của màn đêm.
Đúng vậy, việc lái xe vào ban đêm quả thật rất thú vị, nhưng cũng nguy hiểm nếu không muốn nói là rất nguy hiểm. Lý do rất rõ ràng, tầm nhìn của bạn sẽ không thể tốt như khi trời sáng. Bất kể tầm nhìn của bạn có tốt đến thế nào đi nữa vào ban ngày thì khi trời tối nó cũng sẽ bị hạn chế đi rất nhiều.
Tuy nhiên mọi thứ không hẳn là không thể thay đổi được. Bạn có thể học cách nhìn bằng mắt thường một cách hiệu quả hơn vào ban đêm. Trước tiên bạn cần phải biết mắt chúng ta hoạt động như thế nào trong điều kiện tối hoặc thiếu ánh sáng. Ban ngày bạn nhìn mọi vật một cách rõ ràng bằng cách nhìn thẳng vào chúng. Lý do là những tế bào nhạy sáng, thường được gọi là những tế bào “hình nón”, được tập trung ở giữa mắt. Tuy nhiên những phần tử này lại hoạt động không hiệu quả trong điều kiện thiếu ánh sáng. Lúc này những tế bào nhạy sáng khác, có dạng “hình gậy”, bắt đầu hoạt động. Những tế bào này thường tập trung ở rìa của võng mạc và có tính nhạy cảm với bóng tối.
Để có thể giúp những tế bào hình gậy hoạt động hiệu quả nhất, bạn nên hơi nghiêng đầu khi nhìn vào một vật. Trong hầu hết các trường hợp, cả tế bào hình nón và hình gậy sẽ cùng hoạt, chỉ trừ trường hợp bạn quan sát trong điều kiện tối hoàn toàn.
Với điều kiện ánh sáng bình thường, bạn sẽ nhìn tốt hơn khi phải tập trung nhìn trong bóng tối. Và tất nhiên là cũng thật khó duy trì được sự tập trung quan sát khi mà bạn phải lái xe trong điều kiện tranh tối tranh sáng. Đôi khi , việc chỉ có một ngọn đèn pha duy nhất có thể làm bạn mất tập trung dẫn đến việc lạc đường và mất phương hướng.
Chẳng hạn hãy tưởng tượng rằng bạn đã lái xe suốt từ khi trời sáng đến lúc màn đêm buông xuống và cảm rất thấy mệt mỏi. Bạn đang đi về nhà trên đường vắng, và tất cả những gì bạn thấy chỉ là ánh đèn thấp thoáng từ một nông trang nào đó. Quả thật là một khung cảnh rất dễ gây buồn ngủ. Càng đi bạn càng cảm thấy con đường trước mặt trở nên dài đằng đẵng và cuối cùng bạn thậm chí chẳng nhận ra rằng mình sắp đến một khúc quanh gấp. Mong rằng không ai trong chúng ta phải rơi vào hoàn cảnh đó.
Hiện tượng mà tôi vừa nêu được gọi là hiện tượng “nhìn chằm chằm”. Đôi khi nó làm chúng ta cảm thấy như thể ánh sáng đang nhảy múa trong không khí vậy. Với tình trạng mệt mỏi như vậy, những điểm sáng mờ ảo nào đó cũng có thể trở thành tác nhân khiến bạn không làm chủ được tay lái. Khi sự buồn chán và mệt mỏi làm bộ não trở nên thiếu tỉnh táo, bạn có rơi vào tình trạng như bị “thôi miên” bởi những điểm sáng từ đằng xa.
Những điều trên kết hợp với việc mắt chúng ta chỉ nhìn lướt qua mọi vật sẽ gây ra tình trạng buồn ngủ theo kiểu “tự thôi miên”. Trong trường hợp này, ban nên nhìn lướt qua những vùng tối xung quanh để giữ cho đầu óc được tỉnh táo trở lại.
Việc nhìn thoáng qua như vậy giúp cho mắt bạn có thể chớp một cách bình thường. Việc chớp mắt có hai tác dụng: chớp mắt giúp cho mắt được tạm nghỉ trong một thời gian ngắn, và tăng cường sự lưu thông máu cho mắt. Thỉnh thoảng, bạn cũng nên nhắm chặt mắt một lúc để tăng các lợi ích như đã nêu trên.
Việc nhìn lướt qua mọi vật và chớp mắt cũng giúp bạn phòng tránh trước những mối nguy hiểm phía trước. Một chiếc xe ôtô với đèn pha sáng chói đi ngược chiều có thể làm bạn lóa mắt và dẫn đến việc bạn bị lạc tay lái do mất phương hướng. Ngược lại bạn cũng có thể bị mất khả năng quan sát phía xung quanh nếu bạn quá tập trung nhìn vào một đường thẳng.
Thế nên hãy cố gắng nhìn vào hai điểm thay vì một. Điều này có bao gồm việc thay đổi hướng nhìn giữa hai hệ thống các điểm chạy song song trên đường: một là các điểm trên đường ngay trước xe của bạn, và hai là các điểm nằm trên đường của các phương tiện đang đi ngược chiều với bạn (như trên hình). Nhìn liên tục qua lại như vậy cho đến khi phương tiện ngược chiều đi qua.
Khi lái xe ban đêm, nhìn quét qua lại như vậy giúp cho bạn có thể tránh bị lóa do đèn pha của các xe đi ngược chiều. Lưu ý rằng bạn vẫn cần phải quan sát cả hai bên đường về phía trước để điều chỉnh cự ly của xe so với làn đường và so với xe đối ngược chiều trong trường hợp nó lấn sang làn đường của bạn.
Như vậy nhìn quét vào hai điểm có hai tác dụng: Chống chói mắt do nhìn thẳng vào đen pha của xe ngược chiều, giúp có đủ tầm quan sát hai bên để điều chỉnh vi trí của xe trong trường hợp xe ngược chiều lấn sang làn đường của bạn. Cùng với nhìn quét như vậy, việc thường xuyên chớp mẳt sẽ làm mắt đỡ mỏi, bôi trơn cho mắt nhờ đó chống lóa mắt do đèn pha xe ngược chiều.
Bạn có thể cho rằng đeo kính đen có thể chống lóa mắt một cách hiệu quả, nhưng nó sẽ làm giảm rất nhiều tầm nhìn ở những khu vực tối (và lúc này bạn cần một tấm chắn không màu ). Bạn nên dùng kính chống nắng ở những chỗ ánh sáng quá chói, nó cũng giúp mắt bạn làm quen dần với bóng tối khi lái xe.
Khó khăn trong việc làm quen với môi trường sau khi đi từ nơi sáng đến nơi tối hoặc ít ánh sáng có thể là dấu hiệu của việc bạn bị thiếu Vitamin A. Tương tự, đây cũng là nguyên nhân cho việc quá nhạy cảm với ánh sáng dẫn đến chói mắt. Đừng tự dối mình, dù chỉ là trong ý nghĩ thôi, là một liều lớn Vitamin A có thể giải quyết được vấn đề và sẽ mang lại cho bạn một…”đôi mắt mèo” (nhìn rất tốt trong bóng tối). Một lượng Vitamin quá lớn có thể là một liều thuốc độc với cơ thể. Bên cạnh đó, mắt bạn cũng có thể còn nhiều chứng bệnh khác nữa. Đó là lý do vì sao mà các buổi kiểm tra mắt là rất quan trọng. Nếu bạn có vấn đề về mắt thì tại sao chúng ta lại không có một buổi kiểm tra nhỉ?
Ví dụ, nếu chiều sâu của hình ảnh mà mắt bạn cảm nhận trong đêm giảm tới mức mà nhìn một chiếc xe đi cùng chiều thì hình ảnh trở nên mờ mịt, và đèn hậu của nó dường như trở nên nhỏ hơn, rất có thể bạn đã mắc một chứng bệnh về mắt được gọi là Protanopia. Đó là trường hợp khi mà võng mạc không có đủ nhạy cảm đối với ánh sáng đỏ và dẫn đến bạn sẽ thấy đèn hậu của xe phía trước có vẻ nhỏ và mờ hơn bình thường. Như vậy, nếu khả năng quan sát của bạn không đủ tốt khi trời tối có nghĩa là bạn đang phải đối mặt với rất nhiều mối nguy hiểm và tốt nhất hãy có một cuộc hẹn với bác sĩ nhãn khoa sớm nhất có thể.
Tóm lại, những chướng ngại vật mà bạn gặp phải khi trời tối là tương tự như khi trời sáng, chỉ có điều bạn sẽ không nhìn thấy rõ chúng mà thôi.
