Theo Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều Pháp lệnh Ngoại hối, cá nhân được phép vay và trả nợ vay nước ngoài. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, cần có tiêu chí và quy định cụ thể, để quy định nói trên thực sự mở ra cơ hội nhưng không đem tới những rủi ro, tránh tình trạng trục lợi chính sách.
Ngày 18/3/2013, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều Pháp lệnh Ngoại hối, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2014. Trong đó, Điều 17 về vay, trả nợ nước ngoài của người cư trú được sửa đổi, bổ sung như sau: “Người cư trú là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện vay, trả nợ nước ngoài theo nguyên tắc tự vay, tự chịu trách nhiệm trả nợ phù hợp với quy định của pháp luật.
Người cư trú là cá nhân thực hiện vay, trả nợ nước ngoài theo nguyên tắc tự vay, tự chịu trách nhiệm trả nợ theo quy định của Chính phủ.
Người cư trú khi thực hiện vay, trả nợ nước ngoài phải tuân thủ các điều kiện vay, trả nợ nước ngoài; thực hiện đăng ký khoản vay, mở và sử dụng tài khoản, rút vốn và chuyển tiền trả nợ, báo cáo tình hình thực hiện khoản vay theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xác nhận đăng ký khoản vay trong hạn mức vay thương mại nước ngoài do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hằng năm.
Người cư trú được mua ngoại tệ tại tổ chức tín dụng được phép trên cơ sở xuất trình chứng từ hợp lệ để thanh toán nợ gốc, lãi và phí có liên quan của khoản vay nước ngoài.
| Ông Cao Sỹ Kiêm - nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Phải tin rằng cá nhân không làm ảnh hưởng đến uy tín Chính phủ - Nếu cá nhân được tự do vay nợ nước ngoài sẽ giúp mở rộng nguồn vốn kinh doanh. Để cá nhân tự vay, tự trả sẽ bớt gánh nặng cho Chính phủ khi giảm những khoản vay bảo lãnh. Có ý kiến cho rằng nếu để cá nhân tự vay, tự trả khi xảy ra chuyện gì thì ảnh hưởng đến uy tín Chính phủ. Theo tôi, khi vay thì bên cho vay, tức là phía nước ngoài, sẽ có những điều kiện rất nghiêm ngặt nên không lo khả năng mất uy tín quốc gia nếu các người vay không trả được. Ngay cả những khoản vay do Chính phủ bảo lãnh, như khoản vay Vinashin chẳng hạn, cũng có thể ảnh hưởng đến uy tín Chính phủ. |
Các giao dịch chuyển vốn hợp pháp khác liên quan đến hoạt động vay, trả nợ nước ngoài thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và pháp luật có liên quan.”
Như vậy, kể từ ngày 1/1/2014 tới, cá nhân, doanh nghiệp có thể đi vay mượn nước ngoài theo nguyên tắc tự vay, tự chịu trách nhiệm trả nợ. Đây là một thông tin quan trọng được những đối tượng, cá nhân có nhu cầu vay vốn nước ngoài để mở rộng làm ăn hết sức quan tâm.
Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc một doanh nghiệp cơ khí ở Hà Nội, bày tỏ, do nhu cầu mở rộng sản xuất, ông rất muốn có thêm nguồn vốn. Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, việc vay vốn ngân hàng cũng không dễ dàng gì. Tuy nhiên, mặc dù những người bà con của anh ở nước ngoài sẵn lòng cho anh vay tiền anh cũng còn phải cân nhắc do chưa biết cách trả nợ ra sao.
“Bà con của tôi không muốn hợp tác đầu tư sợ rủi ro làm ăn bị mất vốn. Tiền họ có thể chuyển về bằng đường kiều hối, nhưng tôi lại chưa biết sẽ chuyển trả cách nào. Trước đây, một vài lần tôi chuyển bằng đường “tín dụng đen”, nhưng thú thực lần nào chuyển cũng lo nơm nớp”, anh Tuấn kể.
Theo đánh giá của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, việc cho phép cá nhân thực hiện vay và trả nợ vay nước ngoài khi cá nhân có khả năng thu xếp được khoản vay và tự chịu trách nhiệm trả nợ là bảo đảm quyền chính đáng của người dân, đồng thời góp phần thu hút nguồn vốn ngoại tệ từ nước ngoài phát triển kinh tế.
Tuy nhiên, việc cá nhân vay và trả nợ vay nước ngoài tiềm ẩn nhiều rủi ro, trường hợp không trả được nợ sẽ ảnh hưởng đến hệ số tín nhiệm quốc gia.
Trong điều kiện nước ta hiện nay, đa số ý kiến thành viên của Ủy ban Kinh tế cho rằng cần quản lý chặt chẽ việc cá nhân vay và trả nợ vay nước ngoài, đồng thời cũng cần đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân. Vì vậy, Ủy ban Kinh tế tán thành không hạn chế cá nhân vay và trả nợ vay nước ngoài nhưng giao Chính phủ quy định cụ thể vấn đề này.
Lan Anh
