Ca khúc đoạt giải thiếu sức thuyết phục

Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch Hải Phòng vừa kết thúc cuộc vận động sáng tác ca khúc về Hải Phòng nhân kỷ niệm 55 năm  giải phóng Hải Phòng. Phải thừa nhận, trước khát khao được thể hiện tình yêu với Hải Phòng, ca ngợi thành phố quê hương bằng ngôn ngữ âm nhạc, cuộc vận động là cơ hội tốt cho các nhạc sĩ. 

Theo các nhạc sĩ từng tham gia một số cuộc thi sáng tác ca khúc về Hải Phòng từ năm 2001 đến nay, bộ giải thưởng chưa tạo được  sự đa diện, đa thanh trong đội ngũ sáng tác. Nguyên nhân từ  cách làm không sát với tính chất, đặc thù của một cuộc vận động sáng tác âm nhạc và sự lập lờ trong thể lệ khi quy định  về tiêu chí tác phẩm tham dự. Các nhạc sĩ than rằng, gọi là “cuộc vận động” nhưng cách triển khai lại giống như trại sáng tác. Nghĩa là, ban chỉ đạo  “chọn người, chi tiền, đặt hàng”. 10 tác giả trong diện “có khả năng đoạt giải”, mỗi người được hỗ trợ 2 triệu đồng. Lần 1 lĩnh 1 triệu đồng, khi nào nộp tác phẩm, lĩnh phần tiền còn lại. Trách nhiệm ràng buộc đã rõ. Vì đương nhiên đã nhận tiền thì phải có tác phẩm. Hơn thế, thời hạn lại quá gấp: Hết tháng 3 kết thúc việc nhận tác phẩm, để  giữa tháng 5 tổ chức tổng kết trao giải, trong khi muốn có tác phẩm mới, người nhạc sĩ cần có thời gian sáng tác, thời  gian để dàn dựng tác phẩm. Vì vậy, có nhạc sĩ “không kịp “đẻ” tác phẩm mới” mà tiền trót lĩnh nên đành gửi những bài hát cũ tham dự. Việc làm này lại càng “suôn sẻ” khi mà thể lệ quy định về tiêu chí tác phẩm tham dự rất lập lờ, chung chung: đó là “những tác phẩm mới, chưa tham dự cuộc thi nào”. 

Biểu diễn một ca khúc viết về Hải Phòng tại lễ tổng kết cuộc vận động.                                                                                                      Ảnh: Vũ Dũng

Rà soát 11 tác phẩm đoạt giải gồm: Sóng Bạch Đằng (giải nhất), Ký ức phố biển, Hải Phòng khi xa  (giải nhì), Khúc hát thành phố mẹ, Hải Phòng hướng tới tương lai (giải ba), Nơi ta nhớ về, Bến bờ mong đợi, Hải Phòng yêu thương, Khúc thi ca phố biển, Vươn khơi (giải khuyến khích)… thấy có những ca khúc vang lên trên sân khấu ca nhạc như Bến bờ mong đợi của Duy Thái, Vươn khơi của Đức Hoài  (HCV tại Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc năm 2009). Riêng bài hát Ký ức phố biển, nhạc sĩ Thế Vinh  phổ nhạc từ bài thơ Đoản khúc Hải Phòng của tác giả Giang Lương Hà từ năm 2000 được Đức Sơn và Thu Trang thể hiện khá thành công; trong đó Thu Trang đoạt  giải ba cuộc thi Tiếng hát hay trên sóng PTTH Hải Phòng lần thứ hai.

Đối chiếu với tiêu chí nêu trên, những Ký ức phố biển, Vươn khơi và Bến bờ mong đợi không sai so với thể lệ quy định. Nhưng về mặt tiếp cận của công chúng, đó lại là những bài hát cũ và cũng chưa phải là ca khúc hay nhất so với chính sáng tác của mỗi nhạc sĩ có tác phẩm đoạt giải. Ví dụ, cùng là sáng tác của Duy Thái, Bến bờ mong đợi không ấn tượng bằng Lời của gió, cũng không thể gọi là mới so với chính ca khúc Hải Phòng giữa  trái tim tôi  mà nhạc sĩ này vừa sáng tác qua phần trình bày của NSND Quang Thọ và có gửi tham dự cuộc thi. Nên việc ca khúc Bến bờ mong đợi đoạt giải khuyến khích cũng gần như là sự an ủi  vậy. Mặt khác, việc có nhạc sĩ gửi bài hát cách đây chục năm tham dự cuộc vận động (như ca khúc phổ thơ Ký ức phố biển)  khiến người ta  suy nghĩ sáng tác mới của âm nhạc Hải Phòng quá nghèo nàn, trong khi thực tế hơn thập niên qua, nhạc sĩ Hải Phòng có nhiều nỗ lực, có những sáng tác hay.

Ngay trong cuộc thi sáng tác  ca khúc về Hải Phòng có thành viên HĐGK, cho rằng: Cứ vận động sáng tác  theo cách đặt hàng (cho chắc ăn), lập lờ trong tiêu chí tác phẩm tham dự và thẩm định trong một HĐGK thiếu vắng  những vị có chuyên môn ở vị trí cao, cuộc vận động sáng tác ca khúc năm nay  vẫn khiến  giới nhạc sĩ thành phố bức xúc. Một số ca khúc trong bộ giải thưởng thiếu sức thuyết phục, người chấm cũng không thấy hài lòng và không khích lệ sự sáng tạo của âm nhạc. Còn một tác giả thế hệ 8X nhận xét: “Sóng Bạch Đằng đoạt giải nhất, nhưng chỉ là trong HĐGK nghe, còn tôi chịu không biết nó hay ở chỗ nào vì chưa được thấy nó vang lên. Một số ca khúc khác của nhạc sĩ có tuổi tham gia cuộc vận động này vẫn theo hơi hướng ca khúc truyền thống nhiều hơn, trong khi thẩm mỹ nghe nhạc của lớp công chúng trẻ đã khác. Với những tác giả - những người chịu ảnh hưởng từ nhạc pop, rock nghe các ca khúc của các thế hệ trước viết về Hải Phòng để thêm suy nghĩ rằng làm sao để cân đối giữa cái cũ và cái mới, giữa hơi thở thời đại với tính truyền thống để tác phẩm không bị xem là cũ”.
                    

             (Còn tiếp)
             Mộc Miên