Trong 17 năm gần đây, chưa bao giờ độ mặn của nguồn nước ở Hải Phòng lên cao bất thường. Nếu không có chiến lược quy hoạch, cải tạo, nâng cấp hệ thống công trình thủy nông, bảo vệ các con sông, thì không lâu nữa, thành phố sẽ thiếu trầm trọng nước ngọt phục vụ đời sống và sản xuất - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn Lê Văn Hiến khẳng định như vậy.
Nhìn rõ nguy hại
Qua theo dõi của các nhà khoa học, từ vài thập niên cuối của thế kỷ trước và nhất là gần đây do tình hình biến đổi khí hậu toàn cầu, nước biển dâng cao nên thời tiết, khí hậu, thủy văn trong khu vực diễn biến bất thường, hạn hán, nước mặn xâm nhập sâu vào nội địa, các triền sông từ 30-40km, nồng độ mặn cao. Tại Hải Phòng, vụ đông - xuân 2009 - 2010, nước mặn lên đến cống Trung Trang với nồng độ cao nhất đo được là 0,85 – 1/1000. Nếu cứ đà nước biển dâng cao hơn nữa, vụ đồng xuân có thể toàn hệ thống công trình thủy nông nằm trọn trong vùng nhiễm nước mặn.
 |
| Nhà ở, bèo lấn chiếm lòng sông |
Theo cảm nhận của nhiều người, gần đây ở một số nơi, tình hình sức khỏe, tuổi thọ của người dân tác động không nhỏ từ môi trường nước bị ô nhiễm. Ở khu vực thị trấn Minh Đức (Thủy Nguyên), các xã: An Hưng, An Hồng, Lê Lợi (An Dương) nơi có nhiều khu, cụm công nghiệp đang hoạt động, lâu nay người dân địa phương vẫn đồn đại có “làng ung thư” xuất hiện. Một số nhà máy đã xả thải trực tiếp nước thải chưa qua xử lý vào hệ thống kênh mương, sông ngòi địa phương, gây ô nhiễm nguồn nước. Không khí cũng bị ô nhiễm vì mùi và khí thải của các doanh nghiệp...Bà Trịnh Thị Xoan, 59 tuổi ở khu dân cư Chiến Thắng, gần nhà máy xi măng Chinfon, thị trấn Minh Đức (Thủy Nguyên) bức xúc phản ánh: “Nhà nào cũng đóng cửa im ỉm cả ngày mà chẳng thoát được cảnh khói, bụi và tiếng ồn của các nhà máy, xí nghiệp đang hoạt động trên địa bàn. Bưng bát cơm ăn cũng chan đầy bụi bẩn. Đặc biệt, nước thải sản xuất ngấm xuống gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng”, nhiều người dân địa phương đang phải đối mặt. Ở khu Chiến Thắng, trong vài năm gần đây có 10 người qua đời vì bệnh ung thư”.
Cần trách nhiệm, sự phối hợp của các cấp ngành, địa phương
“Nếu không có biện pháp cương quyết, vẫn buôn lỏng quản lý và bảo vệ nguồn nước thì khó lường trước được hiểm họa. Người dân thành phố phải đổi mặt với nguy hại tiếp diễn hằng ngày”- ông Vũ Minh Đức, đại biểu Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố nhận xét. Để giải quyết vấn đề này, ông Đức cho rằng nếu chỉ có trách nhiệm của địa phương hay một sở, ngành chức năng nào đó sẽ không hiệu quả. Vì vậy, cần chú trọng sự phối hợp giữa các cấp, ngành chức năng và địa phương. Chẳng hạn trong dự án đầu tư cải tạo hệ thống thủy nông Lai - Sàng - Họng, thời gian qua sự phối hợp giữa chủ dự án và các địa phương chưa chặt chẽ, nên ách tắc khâu giải phóng mặt bằng, chủ dự án có muốn tiếp tục thực hiện thì dự án vẫn phải nằm chờ. Thời gian tới, cần có sự phối hợp hài hòa giữa chủ dự án, các ngành chức năng địa phương để đẩy nhanh tiến độ.
Đặc biệt, đề cao trách nhiệm sự phối hợp của các cấp, ngành chức năng và địa phương sẽ phát huy hiệu quả hơn trong việc kiên quyết xử lý các vi phạm về bảo đảm an toàn cho các con sông khỏi ô nhiễm và vi phạm pháp lệnh bảo vệ các công trình thủy nông. Qua kiểm tra, giám sát thực tế vấn đề quản lý, bảo vệ nguồn nước sinh hoạt, các đại biểu HĐND thành phố cho rằng, thời gian tới, các địa phương phải xử lý dứt điểm tình trạng lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình thủy nông, nguồn nước. Các trường hợp cố tình trây ì, không di chuyển phải thực hiện cưỡng chế...Một số nghĩa trang ven sông phải có kế hoạch cụ thể để di rời. Các địa phương có con sông đầu nguồn cung cấp nước cho sinh hoạt chú ý thực hiện đúng việc cắm mốc chỉ giới bảo vệ an toàn...Tới đây, HĐND thành phố cần có nghị quyết chuyên đề về quản lý, bảo vệ nguồn nước sinh hoạt để tạo sự quan tâm của nhân dân về vấn dề này, qua đó nâng cao ý thức bảo vệ nguồn nước sinh hoạt của mỗi người…
Giải quyết vấn đề doanh nghiệp sản xuất ven sông gây ô nhiễm nguồn nước, Giám đốc Công ty Da giày, đại biểu HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Lâm cho rằng, không thể đổ lỗi hoàn toàn cho các doanh nghiệp. Vấn đề cần thiết là nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, giúp họ bảo đảm sản xuất, đồng thời thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường. Muốn vậy, ở các cụm doanh nghiệp hoặc các khu vực tập trung nhiều doanh nghiệp, nhất thiết phải xây dựng hệ thống thu gom nước thải chung, xử lý nước thải qua hệ thống này trước khi xả ra hệ thống kênh, mương, sông ngòi trên địa bàn. Đặc biệt, giải quyết chiến lược lâu dài đối với doanh nghiệp hiện đang sản xuất ven sông để bảo đảm an toàn cho nguồn nước sinh hoạt, thành phố cần khuyến khích, tạo điều kiện để các doanh nghiệp đầu tư, áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn...
Bài và ảnh Hương An
