Buồn thiu nghề chứng khoán

Đã một thời, nghề chứng khoán được coi là nghề “hot” nhất với sức hấp dẫn đến mê hồn. Đã có không biết bao nhiêu đôi mắt ngưỡng mộ hướng về các nhân viên công ty chứng khoán, nhất là các môi giới được săn đón, chào mời. Có thời, thu nhập của nhân viên chứng khoán được tính bằng con số hàng trăm triệu đồng. Thế mà giờ đây, tuy chưa phải là quá mức khó khăn, nhưng không ít nhân viên chứng khoán cảm thấy buồn thiu.

Nhân viên Công ty chứng khoán Thăng Long làm thủ tục giao dịch cho khách hàng Ảnh: Phương Linh

Giá thuê cao mà hiệu quả thấp

Chủ tịch HĐQT một công ty chứng khoán tại Hải Phòng phải đau đầu khi tuyển chọn chức vụ tổng giám đốc công ty chứng khoán. Đây là một chức danh mà công tác tuyển chọn hoàn toàn không dễ dàng, nhưng tuyển được rồi, quản lý còn mệt hơn. Ông cho biết, các ứng viên đều đưa ra những điều kiện khá cao, nào là mức lương phải cực kỳ hấp dẫn, ở thời điểm này khi thị trường đìu hiu cũng phải tới 70- 80 triệu đồng/ tháng. Không những thế, phải có cổ phần, cổ phiếu cùng những ưu đãi khác. Nhưng hiệu quả thu lại được vẫn không tương xứng với số tiền bỏ ra. Công ty chứng khoán vẫn làm ăn trầy trật, số lỗ cũ chưa bù đắp được, số lỗ mới đã phát sinh. Biết như vậy, nhưng muốn thay cũng không dễ. Bởi lẽ, nghề chứng khoán bây giờ đâu phải chỉ biết hốt bạc như ngày xưa mà là nghề gắn liền với rủi ro và thua lỗ.

Giám đốc công ty chứng khoán hoặc giám đốc chi nhánh mà còn “buồn” như vậy, các nhân viên chứng khoán càng buồn hơn. Thuở thị trường sôi động, môi giới làm không hết việc, “kiêu” vô cùng. Nay ngồi chơi xơi nước là nhiều, vì thị trường quá thê thảm. Số khách hàng VIP còn giao dịch chỉ đếm được trên đầu ngón tay, sóng cổ phiếu ít, giá trị mỗi phiên giao dịch không thấm tháp gì nên thu nhập của các môi giới giảm hẳn. Thường nghề này trông vào lương kinh doanh là chính, nay kinh doanh sụt giảm, thu nhập cũng giảm theo. Còn nếu chỉ trông vào lương cứng thì không đáng là bao, vì mỗi công ty chứng khoán bây giờ cũng phải thắt lưng buộc bụng, tiết kiệm từng khoản chi tiêu do số lỗ và phần tự doanh không hiệu quả khá cao. Đã có không ít người vốn say mê với chứng khoán, nay đang tìm cách bỏ nghề.

Cũng cần tính toán lại

Thực tế, các công ty chứng khoán đang đứng trước khó khăn, thách thức không nhỏ do với một thị trường còn nhỏ bé như Việt Nam mà đã có tới hơn 100 công ty chứng khoán. Sự cạnh tranh là tất yếu và kèm theo là thiếu hụt nhân lực có trình độ. Không ít công ty chứng khoán được lập ra nhưng quy mô quá nhỏ, kinh nghiệm còn thiếu và non  nớt nên đã và đang phải trả giá. Sự kiện Công ty chứng khoán Kim Long, một trong những “anh cả” của công ty chứng khoán dự tính chuyển hướng kinh doanh gây cú sốc lớn cho dư luận, nhưng cũng thể hiện, đã tới lúc, các công ty chứng khoán phải cơ cấu lại. Nếu được Đại hội cổ đông thông qua, Kim Long sẽ là công ty đầu tiên thoái lui khỏi ngành dịch vụ chứng khoán. Kim Long thoái lui do nhận thấy, ngoài yếu tố bị cạnh tranh khốc liệt, các hoạt động kinh doanh chứng khoán đang ngày càng tỏ ra không hiệu quả. Trong đó, bế tắc nhất là dịch vụ môi giới.  Suốt 3 năm qua, mảng môi giới của Kim Long chưa bao giờ vượt 7% tổng doanh thu. Trong khi đó, chi phí cho đầu tư công nghệ, tổ chức sàn, trả lương cho nhân viên… không nhỏ, ước trung bình 6 tỷ đồng/tháng, tức 72 tỷ đồng/năm. Mức chi phí này rõ ràng vượt xa so với doanh thu môi giới của Kim Long, với 18,2 tỷ đồng (năm 2010).

Tình trạng thu không đủ chi cũng đang diễn ra ở nhiều công ty chứng khoán. Với mức phí trung bình 0,2 - 0,25%/giá trị giao dịch, trong khi quy mô giao dịch toàn thị trường năm 2010 khoảng 621.000 tỷ đồng, tính ra doanh thu môi giới trung bình của một công ty chỉ 23,65 - 29,56 tỷ đồng/năm. Trong khi đó, 10 công ty chứng khoán lớn lại nắm gần 50% thị phần môi giới, nên 95 công ty chứng khoán còn lại có doanh thu chẳng thấm tháp gì với trung bình 124,4 - 155,57 triệu đồng phí môi giới/năm.

Vì những lý do đó, cùng với việc thị trường chưa có nhiều dấu hiệu khởi sắc, đã tới lúc các công ty chứng khoán cần tính toán lại, thu hẹp hoạt động hoặc có sự chuyển hướng thích hợp. Vẫn biết thị trường có lúc nọ, lúc kia, nhưng sự cơ cấu lại là cần thiết, bởi con số hơn 100 công ty chứng khoán tại Việt Nam là quá nhiều và đó cũng là một nguyên nhân làm nghề chứng khoán từ đỉnh cao bước vào cảnh buồn thiu.

Thanh Hiệp