80% số pháo nhập lậu là pháo hoa
Trước đây, các loại pháo (pháo nổ, pháo hoa…) thuộc danh mục hàng cấm, người nào tàng trữ, buôn bán, sản xuất sẽ bị xem xét xử lý hình sự. Tuy nhiên, khi Luật Đầu tư 2014 ra đời, có hiệu lực từ 1/1/2017 thì chỉ có “pháo nổ” mới thuộc danh mục hàng cấm, còn pháo hoa và các loại pháo khác không thuộc danh mục hàng cấm. Do đó, người buôn bán, vận chuyển pháo nổ vẫn bị xử lý hình sự, nhưng vận chuyển, buôn bán pháo hoa và các loại pháo khác không bị xem xét xử lý hình sự.
Từ sự thay đổi này, ở các tỉnh biên giới phía Bắc lo ngại tình trạng bùng phát nhập lậu pháo hoa từ Trung Quốc vào nội địa. Được biết, lợi nhuận từ buôn bán pháo hoa rất lớn, nếu chỉ xử lí hành chính sẽ không đủ sức răn đe.
Sự thay đổi này khiến lực lượng chống buôn lậu ở các tỉnh biên giới như Lạng Sơn gặp nhiều khó khăn. Đại tá Vũ Hồng Quang - Phó Giám đốc Công an tỉnh Lạng Sơn cho biết, 80% số lượng các loại pháo bắt được trong các vụ vận chuyển qua biên giới sau khi giám định là pháo hoa, chỉ có 20% là pháo nổ. Điều đáng lưu ý, nhiều loại pháo hoa có mức độ nguy hiểm giống như pháo nổ nhưng lực lượng chức năng chỉ có thể tịch thu hàng hóa và xử phạt hành chính.
Ông Nguyễn Công Trưởng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, Trưởng Ban chỉ đạo 389 Lạng Sơn rất trăn trở khi hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ pháo hoa không bị xem xét xử lý hình sự; lo ngại tình hình buôn lậu mặt hàng này sẽ thêm phức tạp, nhất là dịp cuối năm, nếu không sớm có hình thức xử lý nghiêm khắc. Do đó, ngày 27/11/2017, ông Nguyễn Công Trưởng đã ký Công văn số 156/BCĐ-CQTTr gửi Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia về việc giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong công tác đấu tranh, xử lý hoạt động buôn bán, vận chuyển pháo từ Trung Quốc vào Việt Nam.
Theo đó, Trưởng Ban chỉ đạo 389 Lạng Sơn Nguyễn Công Trưởng đề xuất Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia kiến nghị với cấp có thẩm quyền xem xét, đưa loại pháo hoa khi đốt có phát ra tiếng nổ, màu sắc, ánh sáng (gồm pháo hoa, pháo hoa đơn, pháo hoa kép…) vào danh mục hàng hóa cấm kinh doanh như các văn bản quy định trước đây để có chế tài đủ mạnh phục vụ công tác đấu tranh, xử lý, truy tố có hiệu quả, không để tình hình diễn biến phức tạp.
Theo tìm hiểu của PLVN, do vướng mắc Luật Đầu tư 2014, khi điều tra, truy tố, xét xử những vụ việc liên quan đến buôn bán, vận chuyển pháo hoa,lực lượng tư pháp như công an, viện kiểm sát, tòa án đều gặp khó khăn.
Xem xét xử lý hình sự như trước đây
Nhằm tháo gỡ những vướng mắc trên, tránh tình trạng bùng phát buôn bán, vận chuyển lậu pháo hoa, đồng thời đảm bảo yêu cầu điều tra, truy tố, xét xử không bỏ lọt tội phạm, ngày 22/12/2017 vừa qua, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình đã ký Công văn số 390/TANDTC-PC gửi Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự các cấp hướng dẫn về việc xử lý hành vi vận chuyển, buôn bán pháo hoa nổ.
Theo đó, TANDTC cho rằng hiện nay pháp luật chỉ quy định về “pháo nổ”, “pháo hoa”, chưa có quy định về “pháo hoa nổ”. Do đó, trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tiến hành tố tụng phải trưng cầu giám định cơ quan chuyên môn để xác định vật chứng thu giữ là pháo hoa hay pháo nổ.
Trường hợp giám định kết luận vật chứng là pháo nổ hoặc có đầy đủ các đặc tính của pháo nổ (có chứa thuốc pháo và gây tiếng nổ) thì xem xét, xử lý hình sự, không phụ thuộc vào việc loại pháo này có đặc tính khác như tạo hiệu ứng ánh sáng, màu sắc. “Việc xử lý đối với các trường hợp này được thực hiện như hướng dẫn tại Công văn số 91/TANDTC-PC ngày 28/4/2017 của TANDTC về xử lý hành vi tàng trữ, vận chuyển, buôn bán pháo nổ trong nội địa”, văn bản TANDTC nói rõ.
Văn bản trên cũng cho biết, trường hợp kết luận giám định vật chứng thu giữ là pháo hoa, không có các đặc tính của pháo nổ (tức không chứa thuốc pháo và không gây tiếng nổ) thì không xác định là hàng cấm. TANDTC yêu cầu TAND các cấp khi nhận được công văn trên thì triển khai thực hiện nghiêm túc, đảm bảo việc xét xử được thực hiện đúng quy định pháp luật, không bỏ lọt tội phạm; góp phần đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán 2018.
Như vậy, từ nay, việc buôn bán, vận chuyển, tàng trữ những loại pháo hoa có tính chất như pháo nổ sẽ bị xem xét xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.
Ông Vũ Hồng Thủy, Giám đốc Sở Công Thương Lạng Sơn cho biết, lợi nhuận từ buôn lậu pháo hoa rất lớn; nếu chỉ xử lý hành chính sẽ không đủ sức răn đe.Việc xem xét xử lý hình sự hành vi buôn bán, vận chuyển những loại pháo hoa có tính chất nguy hiểm là cần thiết, sẽ giúp tình hình buôn lậu mặt hàng này được kiểm soát tốt hơn.
