Tìm nguyên nhân chết cho tử thi
Nhìn cô gái với thân hình mảnh mai, nhỏ nhắn Nguyễn Thị Thanh (31 tuổi, quê ở thị trấn Cầu Giát, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An) không ai nghĩ chị đang làm công việc “không dành cho phụ nữ” – mổ tử thi. Hiện chị đang công tác tại Trung tâm pháp y tỉnh Nghệ An.
Chia sẻ về cơ duyên đến với công việc đặc biệt này, chị Thanh kể, trước đây hồi còn đi học em rất sợ ma nhưng lại thích xem thể loại phim đó và mê đọc truyện trinh thám. Không ngờ, sau khi tốt nghiệp ngành cử nhân điều dưỡng và trực tiếp làm việc tại Trung tâm pháp y tỉnh Nghệ An, em lại đam mê công việc khám nghiệm tử thi.
Lần đi thực tế đầu tiên của Thanh là tham gia khám nghiệm một vụ tai nạn giao thông, người bị nạn tử vong tại chỗ. Hiện trường quá ám ảnh khiến Thanh phải mất một thời gian mới bình tâm trở lại. Thanh chia sẻ, dù lần đầu tiên đó chưa trực tiếp làm gì nhưng nó đã thay đổi hoàn toàn suy nghĩ của bản thân về công việc “không dành cho phụ nữ” này. Sự sợ hãi, ám ảnh qua đi, thứ còn lại là những xót xa về phận người, là sự thật phải được làm sáng tỏ, để người chết có thể nhắm mắt mà người thân của họ được an ủi khi nguyên nhân tử vong được làm rõ.
Trải qua 9 năm làm nghề, điều dưỡng Nguyễn Thị Thanh đã tham gia rất nhiều vụ giám định pháp y. Tuy nhiên, vụ việc khiến Thanh nhớ nhất đó là thực hiện giám định một vụ việc trên địa bàn huyện Tương Dương. Thanh kể, đó là một bản biên giới giáp với nước Lào, đời sống của người dân còn rất khó khăn, vất vả.
“Bình thường, em và đồng nghiệp đi làm đều được đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất như bàn, ghế, dụng cụ... nhưng hôm đó gia đình chỉ chuẩn bị được một tấm ván gỗ để đặt thi thể giữa nền nhà đất. Suốt gần 2 tiếng làm việc với tư thế ngồi xổm khiến hai chân bị tê cứng. Dù rất mệt mỏi nhưng khi chứng kiến hoàn cảnh nghèo khó của gia đình họ mình thấy nhói lòng, muốn làm một cách tốt nhất, chính xác nhất”, Thanh chia sẻ.
 Chị Thanh cùng đồng nghiệp đang trao đổi nghiệp vụ. |
Chính xác đó cũng là yêu cầu chung của nghề giám định nói chung và giám định pháp y nói riêng. Chính vì vậy, Thanh cho hay luôn phải làm việc trong tinh thần tỉnh táo nhất. Mọi động tác phải dứt khoát, chính xác, không được xảy ra bất cứ một sai sót nhỏ nào.
Những công việc như làm hồ sơ, chụp ảnh, lấy các mẫu vật phẩm... đều được Thanh tiến hành một cách nhanh gọn, chính xác. Thanh kể: “Là nữ nên bản thân luôn được Giám đốc Trung tâm và các đồng nghiệp nam tạo điều kiện hết mức. Những lần trực tiếp tham gia đi khám nghiệm, em đều hoàn toàn tự nguyện, nếu cảm thấy sức khỏe không đảm bảo thì các anh đều động viên nên ở nhà. Tất nhiên, trong một vụ khám nghiệm nếu có em tham gia thì mọi việc được triển khai nhanh hơn, thuận lợi hơn rất nhiều. Đó cũng là góp một phần sức lực của mình trong việc tìm nguyên nhân cái chết cho tử thi”.
Cán cân công bằng
Bác sỹ Nguyễn Văn Hiến, Giám đốc Trung tâm Pháp y tỉnh Nghệ An chia sẻ, theo quy định của Bộ luật Lao động, mổ tử thi là một trong 77 công việc mà phụ nữ không được làm. Trung tâm cũng không khuyến khích phụ nữ làm công việc này nhưng nữ điều dưỡng Thanh đã xung phong, tự nguyện. Và suốt thời gian qua, Thanh đã làm rất tốt công việc được giao.
Nói về nghề giám định pháp y, bác sỹ, Giám định viên Cần Quang Hà cho rằng đây là nghề “bắt tử thi lên tiếng”. “Người giám định viên hay bác sỹ pháp y đóng vai trò quan trọng. Từ kết quả phân tích, giải phẫu sẽ tìm ra được cơ chế tử vong, nguyên nhân tử vong, giúp cho cơ quan chức năng đưa ra kết luận chính xác trong từng vụ việc cụ thể”, bác sỹ Hà nói.
 |
Suốt nhiều năm qua, bác sỹ Hà cũng là người thầy, người anh, người đồng nghiệp trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho Thanh trưởng thành. Nói về cô em đồng nghiệp, bác sỹ Hà chia sẻ, Thanh là một cô gái rất nhanh nhẹn, tháo vát, táo bạo và đặc biệt có độ chai lỳ. Là phụ nữ nhưng Thanh lại tự nguyện, xung phong mổ tử thi mà không hề ngại ngần một trường hợp nào. Là người giúp việc cho Giám định viên, công việc của Thanh là cầm dụng cụ để mổ tử thi, trực tiếp đưa các mẫu vật ra ngoài sau đó lấy các mẫu vật phẩm để thực hiện công tác xét nghiệm. Ngoài ra, nhiệm vụ của kỹ thuật viên còn chụp ảnh các bộ phận, mẫu vật phẩm cần xét nghiệm để làm căn cứ hồ sơ thực hiện việc giám định pháp y.
Dần dần chính Thanh là người cầm dao mổ, tham gia hỗ trợ trực tiếp các giám định viên trong mổ tử thi. Những công việc như vậy không phải phụ nữ nào cũng làm được, Thanh thực sự là trường hợp đặc biệt. Đến thời điểm hiện tại ở Nghệ An, Thanh là người duy nhất trực tiếp đảm nhận công việc như vậy.
Mỗi ngày trôi qua có hàng chục trường hợp cần thực hiện giám định. Những công việc diễn ra đột xuất, có khi nửa đêm, trời mưa hay giá rét đòi hỏi các bác sỹ, giám định viên, kỹ thuật viên phải luôn ở tư thế sẵn sàng lên đường thực thi nhiệm vụ. Thế nhưng, với những cán bộ ở Trung tâm Pháp y tỉnh Nghệ An họ luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận tụy với nghề.
Khi được hỏi nếu được phép chọn lựa lại, Thanh có chọn một công việc khác, nhẹ nhàng hơn không?. Nữ điều dưỡng cười và bảo: Khi chọn ngành y, tôi đã xác định những vất vả, áp lực của công việc này nhưng làm pháp y thì đúng là chưa từng nghĩ. Cũng có người khuyên tôi, phụ nữ chỉ cần một công việc nhẹ nhàng, có thu nhập ổn định là được, việc gì phải dấn thân vào công việc nặng nhọc, độc hại và ám ảnh này. Nhưng tôi may mắn được bố mẹ, người thân ủng hộ, được các anh đồng nghiệp giúp đỡ, hướng dẫn, chỉ dạy.
Gần 10 năm gắn bó với nghề, Thanh chưa một lần cảm thấy hối hận về quyết định của mình. Nghề cho chị sự vững vàng hơn dù đôi khi Thanh thấy mình quá kỷ luật và cứng nhắc. Nhưng pháp y chính là cán cân công bằng, buộc những người trong nghề phải tỉ mỉ, cẩn trọng và chính xác, để tìm, trả lại sự thật và công bằng như nó vốn có.
