Cuộc chiến chống buôn lậu, gian lận thương mại trong hoạt động nhập khẩu ô tô chưa bao giờ nóng như hiện nay với đỉnh điểm là sự kiện Cục Điều tra chống buôn lậu - Tổng cục Hải quan (TCHQ) đã ra quyết định khởi tố vụ án buôn lậu xảy ra tại Công ty CP Ô tô Âu Châu - nhà phân phối chính hãng xe BMW tại Việt Nam.
Chiêu trò biếu, tặng
Từ cuối năm 2015 đến tháng 6-2016, số liệu thống kê của hải quan cho thấy số lượng ô tô nhập khẩu theo diện quà biếu, quà tặng tăng đột biến. Nguyên nhân được lý giải là để né thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ điều chỉnh tăng rất cao từ ngày 1-7. Xe nhập khẩu theo diện này chủ yếu là dòng cao cấp, đắt tiền như Lexus 570 động cơ 5,7L, Lexus RX 350 (động cơ 3,5L), Lexus RX 450 (3,0L), Toyota Land Cruiser (4,6L); Rolls-Royce; Cadilac Escalade (6,2L); Range Rover; Mercedes S550; Mercedes S500… Tất cả lô hàng nhập đều có đặc điểm chung là doanh nghiệp (DN) khai giá rất thấp so với mức tính thuế của cơ quan hải quan và giá thị trường.
Điển hình, đầu năm 2016, Cục Hải quan Hải Phòng tiếp nhận tờ khai nhập khẩu ô tô 4 chỗ hiệu Mercedes Benz S500 Maybach, dung tích 4.663 cc, động cơ xăng, mới 100%, sản xuất năm 2015, xuất xứ từ Đức theo loại hình phi mậu dịch. Giá khai báo của DN chỉ hơn 22.000 USD, tổng số thuế phải nộp là hơn 49.000 USD. Tuy nhiên, sau khi cơ quan hải quan thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, DN phải khai điều chỉnh giá của chiếc siêu xe trên thành 98.352 USD, kéo theo số thuế phải nộp tăng lên 196.000 USD.
Theo Bộ Tài chính, chỉ 9 tháng đầu năm 2016, qua kiểm tra, rà soát hoạt động nhập khẩu ô tô theo diện biếu tặng đã phát hiện số tiền thuế chênh lệch lên đến cả ngàn tỉ đồng. Cụ thể, 9 tháng đầu năm 2016 có 1.072 ô tô nhập về Việt Nam theo diện biếu tặng với tổng mức thuế do các DN nhập khẩu tự khai là gần 1.577 tỉ đồng. Sau đó, Bộ Tài chính vào cuộc xác định lại cách tính thuế của 781 ô tô diện nghi vấn, phát hiện có tình trạng khai báo trị giá hải quan xe nhập khẩu thấp hơn thị trường. Tổng số tiền thuế tăng thêm so với khai báo của DN lên tới hơn 900 tỉ đồng.
Tổng cục Thuế cũng vào cuộc rà soát, kiểm tra truy thu thuế đối với các địa phương có phát sinh nhập khẩu ô tô theo hình thức biếu tặng, truy thu cả chục tỉ đồng tiền thuế. Theo quy định, xe biếu, tặng nhập khẩu vẫn phải chịu các loại thuế: nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt, thu nhập cá nhân và thu nhập DN. Tuy nhiên, các DN lại lách quy định bằng cách khai báo giá trị xe thấp, chuyển nhượng ngay khi nhập về, không đưa vào tài sản cố định để trốn nghĩa vụ thuế phát sinh.
Nhiều đại gia bị truy thu thuế
Vụ truy thu thuế lớn nhất từ trước đến nay là trường hợp của Công ty CP Tân Thành Đô, nhà phân phối chính hãng 2 dòng xe Land Rover và Jaguar, có trụ sở tại TP HCM. Năm 2015, Chi cục Kiểm tra sau thông quan - Cục Hải quan TP HCM đã kiểm tra tính chính xác về trị giá tính thuế đối với mặt hàng ô tô các loại hiệu Land Rover và Jaguar do công ty này nhập khẩu từ năm 2011-2015.
Kết quả kiểm tra cho thấy giữa Công ty Tân Thành Đô và Công ty Guava International Limited (bên bán) có mối quan hệ đặc biệt, ảnh hưởng đến trị giá giao dịch. Đáng lưu ý là Công ty Tân Thành Đô đã mua bảo hiểm hàng hóa cho các lô hàng thuộc 13 tờ khai trong năm 2012-2013 nhưng không khai báo trên tờ khai hải quan và tờ khai trị giá hải quan. Khi làm việc với đối tác bảo hiểm của Công ty Tân Thành Đô, cơ quan hải quan phát hiện giá xe nhập khẩu cao hơn so với giá khai báo của Công ty Tân Thành Đô cũng như giá trong Danh mục quản lý rủi ro từng thời kỳ của TCHQ ban hành và xấp xỉ với giá chào bán trên mạng internet.
Đây là tình tiết mới về trị giá phát sinh trong quá trình kiểm tra sau thông quan Công ty Tân Thành Đô. Công ty Tân Thành Đô không cung cấp chứng từ, tài liệu và hồ sơ liên quan đến hàng hóa nhập khẩu đang được kiểm tra, không giải trình được sự khác biệt về chi tiết hàng hóa tại các hồ sơ hải quan nhập khẩu cùng chủng loại, cùng năm sản xuất, cùng mẫu sản xuất đối với mặt hàng ô tô Land Rover và Jaguar. Do đó, cơ quan hải quan đã bác bỏ trị giá giao dịch của Công ty Tân Thành Đô và truy thu số tiền thuế chênh lệch 719 tỉ đồng.
Cùng trong “tầm ngắm” và bị truy thu thuế vào thời điểm này còn có Công ty CP Ô tô Regal, đại lý của hãng Rolls-Royce tại Việt Nam. DN này bị Cục Hải quan Hải Phòng bác bỏ trị giá giao dịch và truy thu số tiền thuế chênh lệch gần 50 tỉ đồng.
Hiện nay, các DN nói trên đang khiếu nại lên TCHQ và chỉ có Công ty CP Ô tô Regal nộp một phần thuế (1,2 tỉ đồng).
