Bộ Y tế quy định bổ sung vi chất trong sữa học đường

Chương trình triển khai gần 20 tỉnh thành

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, từ 6 đến 12 tuổi là những năm đầu tiên trẻ em làm quen với môi trường học tập. Ở lứa tuổi này, trẻ rất hiếu động và ham tìm tòi, học hỏi, có nhiều sự thay đổi trong tư duy và thể chất. Song song với việc hướng dẫn trẻ về mặt kiến thức, trẻ cũng cần nhiều chất dinh dưỡng cho sự phát triển toàn diện cả thể chất và trí tuệ. Vì vậy, sữa – loại thức uống giàu protein, vitamin và chất khoáng chính là sự lựa chọn không thể bỏ qua của các bà mẹ có con trong độ tuổi này.

Trên thế giới có 60 quốc gia triển khai chương trình sữa học đường (SHĐ). Tại Việt Nam, chương trình cũng đang được triển khai tại gần 20 tỉnh, thành như: Hà Nội, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bắc Ninh, Bình Dương, Hà Nam, Ninh Thuận… và mới đây nhất, TP HCM và Vĩnh Long sẽ là hai địa phương tiếp theo triển khai chương trình SHĐ trong năm học 2019-2020.

Nhiều năm qua, số địa phương triển khai đề án SHĐ liên tục tăng. Đồng thời tỉ lệ trẻ em còi xương, suy dinh dưỡng ngày một giảm xuống đã cho thấy sự đúng đắn của chương trình có tính nhân văn cao của Chính phủ.

Trong các tỉnh, thành cả nước, Bà Rịa-Vũng Tàu là địa phương đầu tiên thực hiện đề án SHĐ. Vào năm học 2007 – 2008, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã triển khai chương trình dành cho trẻ 3-5 tuổi suy dinh dưỡng ngoài cộng đồng và trẻ ở trong các trường mầm non. Đến nay, qua hơn 10 năm thực hiện, chương trình SHĐ của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã thu được nhiều thành quả tốt đẹp, góp phần thực hiện chiến lược quốc gia về dinh dưỡng.

Cụ thể, trong trường mầm non, 100% trẻ tăng cân, tăng chiều cao và trí tuệ phát triển tốt. Đặc biệt, số trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân ở Bà Rịa-Vũng Tàu năm 2006 là 25%, đến cuối năm 2016 chỉ còn 4,6%;  trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi năm 2012 là 10,6% thì đến cuối năm 2016 chỉ còn 2,8%...

Tại Bắc Ninh, sau khi triển khai SHĐ từ năm 2013 đến năm 2017, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân ở nhà trẻ đã giảm đến 5% từ 6.6% (năm 2013) chỉ còn 1.6% (năm 2017). Ở đối tượng trẻ mẫu giáo, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm từ 4.6% xuống 1.6%, thể thấp còi giảm từ 4.2% xuống 2.8%.

Trung bình tăng trưởng trong 4 năm về cân nặng là 1.4 – 1.5kg, về chiều cao là 2.3-2.4cm. Tại Đồng Nai, trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm từ 6.30% (2015) xuống 4.60% (2016); trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi giảm từ 7.20% (2015) xuống 5.20% (2016)…

Nội dung Thông tư 31 có gì?

Ngày 8/7/2016 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1340/QĐ-TTg về việc Phê duyệt Chương trình SHĐ, ngay sau Quyết định của Thủ tướng, ngày 28/9/2016 Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 5450/QĐ-BYT về quy định tạm thời đối với sản phẩm sữa tươi phục vụ chương trình SHĐ và ban hành nhiều văn bản hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện Chương trình SHĐ.

Trong hướng dẫn, Bộ Y tế nhấn mạnh, sản phẩm dùng trong chương trình SHĐ phải sử dụng nguyên liệu đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sữa tươi nguyên liệu theo Thông tư số 29/2017/TT-BNNPTNT ngày 29/12/2017 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Nguyên liệu sữa tươi này khi sản xuất thành sản phẩm sữa học đường phải đạt yêu cầu theo quy định tại Quyết định số 5450/QĐ-BYT ngày 28/9/2016 của Bộ Y tế.

Tuy nhiên, không phải địa phương nào cũng thực hiện những quy định này bởi vì nó chỉ là “quy định tạm thời”. Dù đã diễn ra khá nhiều cuộc họp giữa các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn, doanh nghiệp sản xuất để đưa ra được kết quả sau cùng nhưng trong thời gian qua, vẫn có không ít cuộc tranh luận xung quanh vấn đề quy định về sản phẩm sữa tươi dùng cho chương trình SHĐ. 

Để khắc phục tình trạng trên, ngày 5/12/2019, Bộ Y tế đã công bố Thông tư quy định yêu cầu đối với các sản phẩm sữa tươi sử dụng trong chương trình SHĐ. Với Thông tư 31/2019/TT/BYT, điều này đã được quy định rõ ràng, chính thức.

Theo đó, đối với các vi chất dinh dưỡng trong các sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình sữa học đường, Thông tư của Bộ Y tế yêu cầu phải bảo đảm đủ 21 vi chất dinh dưỡng với hàm lượng được quy định cụ thể: Vitamin D3, canxi, sắt, vitamin A, E, C, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B12, axit folic, vitamin K1, kẽm, đồng, iốt, selen, phospho, magie.

Trong Thông tư 31, có những chi tiết được trích ra lý giải ngắn gọn nhưng được cho là khoa học và sát thực tiễn. Ví dụ, trong Điều 4 của Thông tư, 3 vi chất là vitamin B12, vitamin B7, iốt được nói rõ: “Không đưa ngưỡng tối đa vì hàm lượng vitamin B2, biotin đã có sẵn trong sữa ở mức cao và iốt có sẵn trong sữa theo mùa vụ”…  

Theo lãnh đạo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, theo QCVN 5:1-2017/BYT - quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sữa dạng lỏng mới nhất do Bộ Y tế ban hành năm 2017, không phải cứ có tên gọi “sữa tươi” thì đều phải 100% nguyên liệu từ sữa tươi.

Cụ thể, quy chuẩn nêu rõ, dù là sữa tươi thanh trùng hay sữa tươi tiệt trùng thì sản phẩm đều phải được chế biến chủ yếu từ sữa tươi nguyên liệu, trong đó, sữa tươi nguyên liệu chiếm tối thiểu 90% tính theo khối lượng sản phẩm cuối cùng và các sản phẩm này có thể bổ sung thêm thành phần khác nhưng không nhằm mục đích thay thế các thành phần của sữa, đã qua thanh trùng/tiệt trùng.

Cũng theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, hàm lượng của các loại vi chất dinh dưỡng được bổ sung vào SHĐ phù hợp với khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới dành cho trẻ từ 6 tháng đến 12 tuổi. Việc tăng cường các vi chất dinh dưỡng đã được thực hiện từ lâu trên thế giới. Tại Việt Nam, không chỉ SHĐ mà hầu hết các sản phẩm sữa khác, các loại thực phẩm dinh dưỡng khác cũng đều có bổ sung các vitamin và khoáng chất.