Bộ trưởng Quốc phòng Nga mất chức vì “đàn bà móng đỏ”

Cựu Bộ trưởng Anatoly Serdyukov

Hôm 25/10, các nhà  điều tra Nga đã lục soát văn phòng của Oboronservis, một  hành động hiếm khi xảy ra. Sau đó, ông Serdyukov đã được triệu tới trình diện Tổng thống Putin, làm dấy lên những nghi vấn về tương lai của ông. Ông Anatoly Serdyukov xuất thân là dân kinh doanh, từng đứng đầu cơ quan thuế và năm 2007 trở thành nhân vật dân sự đầu tiên nắm giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng Nga thời hậu Xô Viết.

Sự ra đi của Bộ  trưởng Serdyukov liên quan tới một phụ nữ, bà  Evgenya Vasilyeva – người đứng đầu Cục Quan hệ Tài sản của Bộ Quốc phòng và đồng thời là thành viên ban quản trị của Oboronservis - người mà báo Rosbalt gọi “mụ đàn bà móng đỏ”. 

Con đường tiến thân của Evgenya Vasilyeva nhanh tới mức chóng mặt. Sinh năm 1979, sau khi tốt nghiệp trung học, cô gái học tại khoa Luật trường Đại học Tổng hợp Saint Petersburg cùng lúc với người tài xế  của Serdyukov đang theo học lấy bằng hai tại đó. Vợ của ông Anatoly Serdyukov, tức là con gái của Phó Thủ tướng Viktor Zubkov hiện tại, cũng từng học ở trường này. 

Sáu năm sau khi tốt nghiệp, năm 2007 khi ông Anatoly Serdyukov được bổ nhiệm vào ghế Bộ trưởng Quốc phòng thì Evgenya Vasilyeva cũng là giám đốc chi nhánh của Công ty xây dựng SU-155 tại Saint Petersburg. 

“Mụ đàn bà móng đỏ” Evgenya Vasilyeva

Năm 2009, tức là khi mới 30 tuổi, Vasilyeva đã chỉ huy một nhóm 5 công ty con của SU-155tại Saint Petersburg, song song với công việc “cố vấn tình nguyện”, ban đầu là cho Phó Thị trưởng Moscow Vladimir Resin, sau là cho phó chánh văn phòng Tổng thống Aleksandr Beglov. Đến tháng 4/2010, Vasilyeva về Moscow làm việc tại tổ hợp Agroprom, một công ty cung ứng cho Bộ Quốc phòng Nga từng ‘nổi tiếng” với vụ giao  thịt …chó đóng hộp cho quân đội. 

Năm 2010, Vasilyeva bất ngờ được giao nhiệm vụ lãnh đạo Cục Tài sản của Bộ Quốc phòng, đồng thời được chỉ định vào ban quản trị của tổ hợp Oboronservis. Thời gian này, ông Anatoly Serdyukov đang thực hiện chính sách hiện đại hóa quân đội Nga với ngân sách hàng trăm tỷ và ông ồ ạt đưa vào bộ máy Bộ Quốc phòng nhiều nhân viên dân sự, đặc biệt là phụ nữ. 

Chỉ hai năm sau khi bà Vasilyeva ngồi vào ghế quản lý tài sản của Bộ Quốc phòng, vụ bê bối Oboronservis bùng nổ khiến Uỷ ban Điều tra Quốc gia Nga nhập cuộc. 

Ủy ban này xác định thủ đoạn của bà Vasilyeva là dùng tiền nhà nước đầu tư chỉnh trang, nâng cấp những tòa nhà, khu đất hoặc các cổ phiếu đang ở trong tình trạng bị  bỏ rơi nhưng có nhiều triển vọng rồi sau đó bán những tài sản này với giá thấp hơn giá thị  trường.Trớ trêu thay, nhiều tài sản như vậy lại được mua bằng chính những đồng tiềm trộm cắp từ Oboronservis. 

Chẳng hạn ở quận Temryusk ở  vùng Kransodar, tay chân của bà Vasilyeva tại Oboronservis đã xây một khu nhà ngoại ô trị giá  hơn 300 triệu rúp trên một khu đất 3ha nhưng sau đó bán  đi với giá 92 triệu rúp. Tổ hợp Viện thiết kế Quốc gia – có nhiệm vụ thiết kế  những mục tiêu quốc phòng - nằm ngay trung tâm Moscow cũng bị phát mãi đi với cái giá thấp hơn mức thị trường tới 282 triệu rúp, khách sạn Soyuz và  mảnh đất liền kề trên đại lộ Universitetski đem về cho ngân sách nhà nước 600 triệu rúp nhưng thực ra giá thị trường cao gấp 1,5 lần, chưa kể 3 toà nhà và một mảnh đất khác  ở ngay giữa thủ đô cũng ‘đội nón ra đi”  với số tiền thu về hơn 700 triệu rúp một chút nhưng nếu mua bán sòng phẳng thì ngân khố quân đội có thể kiếm thêm 200 triệu rúp. 

Đại diện của Uỷ ban Điều tra Quốc gia Nga cho biết những thương vụ đầu tư mua bán bất động sản kiểu như trên đã gây thiệt hại cho nhà nước trên 3 tỷ rúp. Một phần lớn các thương vụ mua bán chắc chắn không thể thoát khỏi tay Vasilyeva, chẳng hạn trên các chứng từ liên quan tới việc bán đất và tổ hợp nhà ngoại ô ở Krasnodar đều có chữ ký của bà ta. 

Hôm 25/10/2012, cơ quan điều tra đã khám xét văn phòng Oboronservis và các căn hộ của bà.

Trong lúc khám xét căn hộ của Vasilyeva, các nhân viên điều tra đã thu được nhiều đồ trang sức và bản gốc của nhiều bức tranh do các danh họa  Nga thế kỷ 19 như Repin, Vashetxov, Aivazovski. Người ta chưa xác định được bằng con đường nào các bức họa này rơi vào tay người phụ nữ thành viên ban quản trị Oboronservis.

Trong số gần 1.500 món nữ trang, mà các giám định viên phải mất mấy ngày mới kê hết trên 5 trang giấy A4 và  ước trị giá trên 3 triệu USD, nằm trong 5 chiếc hộp gỗ quý, có những viên ngọc lục bảo 10-12 carat giá tới 40.000 USD. 

Hơn 30 bức tranh mà theo mẹ của Vasilyeva thì không phải là tranh vẽ lại, phần lớn đều đã trên 100 tuổi. Theo đánh giá của các chuyên gia, một số bức họa có giá khoảng 100.000 USD, số còn lại trong khoảng từ 20-40 nghìn USD.

Theo tờ khai thuế năm 2010, thu nhập của bà Cục trưởng Bộ Quốc phòng là 6,2 triệu rúp, tài sản có một xe hơi Mercedes – Benz S500, một mảnh đất 170 mét vuông, một ngôi nhà 71 mét vuông, 3 căn hộ diện tích 170, 107 và 192 mét vuông và phần góp vốn xây gara. 

Tại Moscow, Vasilyeva lái một một chiếc Mercedes S-500 và sống trong một tòa nhà 5 tầng ngay trung tâm với 6 căn hộ, có phòng tập thể thao và phòng tắm hơi riêng. Mỗi căn hộ ở đây có diện tích trên 200 mét vuông, trị giá không dưới 250 triệu rúp. Bà Vasilyeva nổi tiếng vì thói quen phóng xe như điên. Trong hai năm qua, bà Cục trưởng quân đội bị cảnh sát giao thông phạt tới hàng chục lần, chủ yếu là vi phạm tốc độ, nhưng chưa hề bị tước bằng lái dù đã có lần phạm lỗi này mà chỉ bị phạt cao nhất là 2.000 rúp. 

Dĩ nhiên, dư  luận không thể không đặt câu hỏi về mối quan hệ giữa ông Serdyukov với bà Vasilyeva. Báo đưa tin rằng khi các điều tra viên đến khám nhà bà Vasilyeva hôm 25/10 thì ông này Serdyukov đang có mặt ở đó. Ông Serdyukov đã bác bỏ tin này. Tuy nhiên, thái độ của ông Serdyukov đối với việc điều tra khiến ông mất điểm trong mắt Tổng thống Putin. Ông Serdyukov từng nói: “Bất cứ tuyên bố công khai nào về mức độ thiệt hại và sự dính dáng của các quan chức Oboronservis được đưa ra trước khi kết thúc điều tra, đều chỉ là những giả thiết”. Bộ Quốc phòng cho rằng cơ quan điều tra đã định giá sai, các hợp đồng mua bán bất động sản của Oboronservis kể trên được thực hiện theo giá thị trường, chuyện tranh cãi cần chờ kết luận của giám định. 

Ngôi nhà nơi có căn hộ trị giá hàng chục triệu rúp của Evgenya Vasilyeva

Việc ra đi của ông Serdyukov có thể sẽ mở màn cho một  chiến dịch chống tham nhũng của Tổng thống V. Ptin. Theo các chuyên gia, ông Serdyukov sẽ không phải là người duy nhất bị bãi chức ở Bộ Quốc phòng trong vòng nửa năm tới. Cựu giám đốc Cơ quan an ninh Liên bang (FSB) Nikolai Kovalyov nhìn nhận nguyên nhân các hành vi phạm pháp ở Bộ Quốc phòng “đã thương mại hóa một số hoạt động của các lực lượng vũ trang. Theo ông Kovalov, sai lầm chiến lược của ông Srdyukov là đã lập ra trong Bộ Quốc phòng những cơ cấu thương mại mà chủ yếu chỉ quan tâm đến việc kiếm tiền, chứ không phải phục vụ các lực lượng vũ trang.

Mất chức Bộ trưởng Quốc Phòng, chiếc ghế thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia của ông Serdyukov cũng trôi tuột. Chẳng những thế, ông không còn được sử dụng những chiếc Mercedes và BMW có đội hộ tống và trong trong 30 ngày phải dọn khỏi căn hộ gần 300 mét vuông nhà nước cấp. Mất khoản thu nhập 2,7 triệu rúp nhưng ông cũng không lo lắng vì vợ ông khá giàu, năm 2011 bà kiếm được gần 16 triệu rúp. 

Còn về phần bà Vasilyeva ? Interfax ngày 6/11 dẫn nguồn tin từ nội bộ Cục Quan hệ Tài sản Bộ Quốc Phòng cho biết Evgenia Vasilyeva dường như đã rời nước Nga từ trước. “Hiện thời chúng tôi đang làm rõ bà Vasilyeva đang ở dâu. Theo một số thông tin, bà ta có thể đã ra nước ngoài”.

Trâm Anh