Ngày 3/4, tại cuộc họp thường kỳ Bộ Tài chính quý I/2025, liên quan đến vấn đề Mỹ áp thuế đối ứng 46% đối với hàng hóa có xuất xứ Việt Nam, ông Trương Bá Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Chính sách thuế (Bộ Tài chính) khẳng định, hàng hóa Việt Nam chịu mức thuế suất 46% cao hơn rất nhiều mức hiện hành. Điều này gây tác động tiêu cực tới nhiều ngành sản xuất, đặc biệt các ngành có tỉ trọng xuất khẩu lớn sang Hoa Kỳ như nông nghiệp, dệt may, da giày…
Ông Tuấn cho biết thêm, để chủ động thích ứng với diễn biến tình hình kinh tế thế giới và mục tiêu tăng trưởng, cân đối vĩ mô, Bộ Tài chính đã thực hiện rà soát tổng thể các mức thuế suất thuế nhập khẩu để tham mưu Chính phủ điều chỉnh kịp thời.
Theo đó, ngày 31/3, Chính phủ đã ban hành Nghị định 73/NĐ-CP năm 2025 sửa đổi, bổ sung mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi của một số mặt hàng. Trong đó, một loạt mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ cũng như một số đối tác thương mại lớn quan tâm đã được giảm thuế về mức thấp, thậm chí bằng 0%. Mục tiêu của Nghị định nhằm cân bằng cán cân thương mại với các đối tác lớn, giúp doanh nghiệp, người tiêu dùng có thể tiếp cận đa dạng thị trường và mặt hàng hơn. Nghị định 73 đã giảm 16 dòng thuế nhập khẩu, như ô tô, một số mặt hàng nông nghiệp, gỗ...
Cụ thể, hiện nhiều mặt hàng nông sản đã được giảm thuế như đùi gà đông lạnh từ 20% xuống 15%, hạnh nhân từ 10% xuống 5%, táo tươi từ 8% xuống 5%, cherry từ 10% xuống 5%, nho khô từ 12% xuống 5%. Thuế suất nhập khẩu ưu đãi đối với ô tô cũng giảm từ các mức 64%, 45% xuống còn 50% và 32%. Đặc biệt, có nhiều mặt hàng giảm về mức thuế 0% như ngô hạt (trước đó thuế là 2%), gỗ và các sản phẩm gỗ giảm thuế từ 20%.
Ông Tuấn thông tin thêm, báo cáo gần đây của Văn phòng đại diện thương mại Mỹ cho thấy, mức thuế suất nhập khẩu bình quân của Việt Nam là 9,4%, cao nhất là 15%. “Điều này có nghĩa là mặt bằng thuế quan của Việt Nam đang thấp hơn rất nhiều mức Mỹ đã công bố” – ông Tuấn khẳng định, do đó, ông Tuấn cho rằng, ngoài yếu tố thuế khiến cho mức thuế đối ứng mà Mỹ đã công bố với Việt Nam rạng sáng ngày 3/4 (theo giờ Việt Nam) sẽ còn có các yếu tố khác nữa.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết thêm, Bộ sẽ nghiên cứu tìm hiểu thêm các thông tin liên quan đến việc áp thuế của Mỹ để đưa ra các giải pháp phù hợp cho Việt Nam. Xu hướng là hướng đến điểm cân bằng thương mại nhưng cũng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.
“Tuy nhiên, cân bằng nhưng phải phát triển, tức là kim ngạch thương mại phải lớn hơn chứ không thể dùng chính sách thuế, bởi nếu áp mức thuế cao có thể tác động đến việc giảm kim ngạch xuất nhập khẩu”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nói.
Thứ trưởng Chi khẳng định, Bộ sẽ kiên trì tìm ra các giải pháp và trao đổi, chia sẻ với các đối tác thương mại và tiến tới cân bằng theo hướng phát triển để vừa tăng kim ngạch vừa tác động tích cực đến thị trường để người tiêu dùng 2 nước cùng hưởng lợi từ sự phát triển thương mại và không tác động tới tình hình thương mại thế giới.
Ông Nguyễn Đức Chi hy vọng và tin tưởng, mức thuế suất mà Mỹ công bố là mức tối đa còn cụ thể sẽ có các mức khác nhau… Đồng thời, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, cuối tuần này, sẽ có một đoàn Chính phủ sang làm việc với Mỹ và kỳ vọng, phía bạn sẽ lắng nghe các thông tin mà phía Việt Nam trao đổi.
Trước đó, Bộ Công Thương cũng đã công bố xây dựng Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược. Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, việc xây dựng Nghị định này cũng là một hoạt động nhằm tích cực triển khai nhiều giải pháp cụ thể để hướng tới cán cân thương mại hài hòa và bền vững với nhiều đối tác thương mại lớn, như Hoa Kỳ hay Liên minh châu Âu - EU.
Vì vậy, việc xây dựng được cơ chế kiểm soát thương mại chiến lược hiệu quả cũng tạo nền tảng chắc chắn cho việc tăng cường nhập khẩu công nghệ cao, công nghệ nguồn từ thị trường này, từ đó giúp cân bằng cán cân thương mại.
Trao đổi nhanh với báo PLVN, ông Đỗ Ngọc Hưng - Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ đánh giá, phải nhìn nhận, Mỹ công bố áp dụng công khai với nhiều nước, ngoài Việt Nam còn có các đối tác khác nên cũng sẽ có nhiều quốc gia bị ảnh hưởng.
Tuy nhiên, trước mắt, Việt Nam cần phải có các động thái như triển khai một cách hiệu quả các cái cơ chế hợp tác thỏa thuận song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Cụ thể hóa bằng cách tăng cường mở cửa thị trường cũng như nhập khẩu một số sản phẩm có thế mạnh xuất khẩu của Hoa Kỳ phù hợp với nhu cầu của Việt Nam cũng như là tạo điều kiện cho các doanh nghiệp của Hoa Kỳ tiếp tục đẩy mạnh đầu tư tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, tinh thần chung, ngay lập tức, doanh nghiệp cần sẵn sàng chủ động trong giai đoạn đầu, phải “nén đau”, tích cực nhập khẩu nguyên liệu đầu vào, nhất là các nguyên vật liệu có xuất xứ từ Hoa Kỳ để tăng thành phần nguyên vật liệu có “yếu tố Hoa Kỳ”, tránh rủi ro trong quá trình sau này khi Mỹ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại. Đồng thời trong quá trình sản xuất kinh doanh cần giữ hóa đơn chứng từ để chứng minh xuất xứ hàng hóa khi cần thiết.
Đáng chú ý, ông Hưng cho rằng, do các mức thuế áp lên các quốc gia khác cũng khá cao nên nếu doanh nghiệp có chiến lực sản xuất kinh doanh tốt, đầu tư chi phí nâng cao năng lực sản xuất thì sẽ có cơ hội trong bối cảnh này. Bên cạnh đó, tiếp tục mở rộng các thị trường xuất khẩu và quay về phát triển tiêu dùng trong nước cũng là một phương án mà doanh nghiệp có thể áp dụng hiện thời.
Ông Hưng cũng kỳ vọng, việc Hoa Kỳ áp mức thuế cao không chỉ tác động đến các quốc gia khác mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng Mỹ. Bởi khi thuế nhập khẩu tăng thì các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ sẽ phải chuyển chi phí tăng này sang giá bán hàng hóa cho NTD. Điều này chắc chắn sẽ khiến giảm chi tiêu của NTD và Mỹ cũng sẽ phải đối mặt với chi phí tiêu dùng tăng cao. Do đó, Mỹ sẽ áp dụng mức thuế này một thời gian để “nghe ngóng” tình hình và chắc sẽ có điều chỉnh.
