Việc bổ sung trách nhiệm của Công an xã trong hoạt động điều tra hình sự nhằm tăng cường một bước công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự tại địa bàn cấp xã; Nâng cao hiệu quả công tác điều tra hình sự thông qua việc bổ sung trách nhiệm của Công an cấp xã và tăng cường trách nhiệm Công an xã trong công tác điều tra hình sự.
Theo đó, bổ sung một số quy định về trách nhiệm của Công an xã tương đương với trách nhiệm của Công an phường, thị trấn, Đồn Công an cho phù hợp với việc bố trí Công an xã chính quy bảo đảm an ninh trật tự. Nội dung sửa đổi, bổ sung như sau: Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo các tài liệu, đồ vật, có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Việc bổ sung trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm cho Công an xã (tương đồng với trách nhiệm của Công an phường, thị trấn, Đồn Công an) theo Bộ Công an sẽ sử dụng được nguồn lực đáng kể từ Công an xã trong hoạt động điều tra hình sự góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh, phòng chống tội phạm trên địa bàn cấp xã.
Bộ Công an cho biết, trong 02 năm thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015 , các cơ quan điều tra và các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra đã tiếp nhận 318.642 tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; đã giải quyết 268.239, đang giải quyết 50.403 tố giác, tin báo về tội phạm; khởi tố 244.630 vụ án hình sự với 247.123 bị can.
Hệ thống Cơ quan điều tra tiếp tục được tổ chức theo hướng tập trung, thống nhất, chuyên sâu nên đã phát hiện điều tra, xử lý có hiệu quả với từng loại tội phạm theo thẩm quyền của các cơ quan điều tra. Số vụ án hình sự Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện đã giải quyết chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số vụ án xảy ra trên toàn quốc, tạo điều kiện để Cơ quan điều tra cấp trên tập trung điều tra những vụ án về các tội đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp; đồng thời, thực hiện tốt hơn việc tổng kết, thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ và pháp luật đối với Cơ quan điều tra cấp dưới. Qua đó từng bước nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về điều tra hình sự.
Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đã đạt được trong hoạt động điều tra hình sự theo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015, thực tế cũng cho thấy một số quy định của Luật đã không còn phù hợp với tình hình thực tế, bộc lộ một số hạn chế, bất cập, làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả điều tra hình sự.
Trong xu thế chung về tinh giảm biên chế, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn hoạt động, hiệu lực, hiệu quả nên về biên chế, tổ chức Cơ quan điều tra hình sự có nhiều sự thay đổi, đặt biệt là cơ cấu, tổ chức Cơ quan điều tra hình sự Bộ Công an, theo đó, không bố trí cấp tổng cục và sát nhập một số đầu mối để bảo đảm tập trung, thống nhất trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác điều tra hình sự.
Bên cạnh đó một số quy định của Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015 không đảm bảo tính thống nhất với quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đặc biệt đó là quy định liên quan đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hình sự.
Ngoài ra, Bộ Công an đã triển khai Đề án bố trí Công an xã chính quy, do vậy, việc quy định trách nhiệm của Công an xã như quy định tại Điều 44 Luật Tổ chức cơ quan điều ta hình sự năm 2015 là không phù hợp với tình trạng bố trí Công an xã hiện nay.
