Bitcoin - Phía sau một cơn sốt...

Theo hãng bất động sản Redfin (Mỹ), cuối năm ngoái, bitcoin đã được liệt kê như một phương thức thanh toán cho khoảng 75 thương vụ giao dịch bất động sản, đặc biệt là ở Nam Florida và California. 

Ảo mộng của người trẻ

Có một xu hướng đáng lo ngại khi bitcoin tăng vọt từ 1.000 USD vào đầu năm 2017 lên mức đỉnh 19.000 USD, khiến thế hệ Millennials (những người sinh ra từ khoảng năm 1980 đến những năm đầu thập niên 2000), đặc biệt là nam giới, bắt đầu làn sóng đầu cơ. 

Vài tuần trước Giáng sinh, quỹ đầu tư mạo hiểm Blockchain Capital đã thực hiện 1 cuộc khảo sát cho thấy, 2% dân số Mỹ sở hữu bitcoin, nhưng trong thế hệ Millennials, tỷ lệ là 4%; và tính riêng trong nam giới thuộc thế hệ này, con số lên đến 6%. Hơn 50% người thuộc thế hệ Millennials tham gia khảo sát cho rằng bitcoin là một sáng chế công nghệ tích cực và hơn 1/4 cho rằng bitcoin an toàn hơn ngân hàng. Nhưng điều gì đã thực sự khiến tiền số hấp dẫn thế hệ Millennials?

Trước tiên, với những người ở độ tuổi 18-34, thì “vết xe đổ” chính là thời điểm bong bóng dotcom những năm 1990, khi họ vẫn chỉ là một đứa trẻ hoặc một thiếu niên, không thể nhận thấy sự tương đồng giữa cơn sốt bitcoin hiện nay với bong bóng dotcom khi đó. Tương tự như ngày nay các doanh nghiệp mong muốn thể hiện tham vọng blockchain của mình, khi đó, các công ty chỉ cần thêm “.com” vào tên mình, và sau đó, chờ đợi giá cổ phiếu tăng vọt một cách khác thường. 

Thứ hai, sở hữu một loại tiền tệ có giá trị thay đổi theo từng ngày có thể là biểu hiện cho sự nổi loạn của người trẻ. Đầu tư cho tiền số là một khoản đầu tư mạo hiểm và không lệ thuộc vào bất cứ quy định nào; và với một số người, đây không phải là một trở ngại, mà là sức hút. Với những người khuyên không nên đầu tư tiền số, nhiều người trẻ cho rằng họ đưa ra những lời khuyên như vậy là do họ không giàu có bằng cha mẹ mình. Ở Mỹ, thế hệ Millennials sở hữu ít nhà ở hơn so với những thế hệ trước, và không nhiều người có thể kiếm nhiều tiền như cha mẹ mình khi xét ở cùng độ tuổi. Và bởi học phí đại học đã tăng cao, nhiều người thuộc thế hệ Millennials bước vào thị trường việc làm với một khoản nợ khổng lồ. 

Dù vậy, khi tìm kiếm nguyên do đằng sau cơn sốt bitcoin của giới trẻ, Matteo Leibowitz, một người trẻ tuổi từng tốt nghiệp từ một trường đại học Mỹ năm ngoái và hiện đang viết bản tin về tiền số, đã giải thích: “Người trẻ như bản thân tôi không có nhiều tiền để đầu tư nên họ thường đầu tư vào thứ gì đó có tiềm năng đem lại lợi nhuận khổng lồ. Không có gia đình nuôi và cũng không có tài sản thế chấp, chúng tôi chỉ có thể lựa chọn đánh cuộc cho những điều rủi ro cao hơn này”. 

Leibowitz cho biết người trẻ còn bị ám ảnh bởi một thứ: Fomo – lo sợ mình sẽ bỏ lỡ điều gì đó lớn lao. Đây cũng là nguyên nhân cơ bản tạo nên những bong bóng tài chính. Cơn sốt blockchain lan rộng rất nhanh. “Ngay khi bạn biết về một người bạn đã kiếm được nhiều tiền trong lĩnh vực đó, bạn thường sẽ học theo. Đó chắc chắn là Fomo”, anh nói. 

Chiêu trò lừa đảo…

Hiện có khá nhiều trò chơi được cho là có thể đào bitcoin (bitcoin mining) dựa trên ứng dụng Telegram. Những trò chơi này được quảng cáo là sẽ mang lại tiền cho người chơi nếu họ khai thác các mỏ bitcoin một cách miễn phí trên chiếc điện thoại thông minh của mình. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng những trò chơi này có thể là một trò lừa đảo trên mạng và người chơi nên thận trọng khi quyết định tham gia vào. 

“Đào bitcoin” là một thuật ngữ dùng để mô tả việc xử lý và xác nhận thanh toán nhanh chóng trên hệ thống mạng lưới bitcoin; giúp cho thông tin về các giao dịch được xác thực và lưu trữ trên hệ thống Blockchain. Khái niệm “đào” trên thực tế là việc Bitcoin được cấp tới các máy tính để trả công cho việc chúng tham gia vào hoạt động xác minh giao dịch và ghi chúng vào một cuốn sổ cái (chính là Blockchain). Cuốn sổ này được phân tán trong mạng ngang hàng và sử dụng Bitcoin là đơn vị kế toán.

Phó Giáo sư Robert Kimmel, người đứng đầu bộ môn Tài chính của Trường Kinh doanh Đại học Quốc gia Singapore, cho biết việc khai thác bitcoin được thực hiện bằng cách tạo ra các bitcoin mới thông qua các quy trình tính toán trong hệ thống. “Các “thợ đào” bitcoin sẽ nhìn thấy những lợi ích về tài chính, giống như việc họ được thanh toán cho các giao dịch tại ngân hàng, và điều này khuyến khích họ lưu giữ blockchain cũng như cập nhật thường xuyên các cơ sở dữ liệu”.

Tuy nhiên, chơi bitcoin tiêu tốn rất nhiều điện năng. Để có thể đào được bitcoin một cách thường xuyên và chuyên nghiệp, bạn sẽ phải chi một số tiền không nhỏ, thậm chí lên đến hàng ngàn USD đầu tư về nền tảng công nghệ, như sắm card đồ họa GPU thay thế cho chiếc điện thoại thông minh hay CPU truyền thống mà nay đã không thể “kham” nổi sức mạnh tính toán của bitcoin. 

Thêm vào đó, mặc dù việc tham gia vào trò chơi đào bitcoin là miễn phí, song một số người chơi phản hồi rằng đã không thể rút tiền bitcoin ra, trừ khi tiếp tục đầu tư vào trò chơi này. Trong khi đó, có những ý kiến thì cho rằng đây không khác gì một chiêu thức tiếp thị mới, khi người chơi phải liên tục giới thiệu những người chơi khác để kiếm thêm điểm. Đây cũng là lý do mà những trò chơi như vậy trở nên phổ biến trên các diễn đàn địa phương và quốc tế. 

… hay công cụ rửa tiền?

Bitcoin thậm chí còn bị biến tướng trở thành “tay sai” để thực hiện những mục tiêu nằm ngoài phạm vi pháp luật. Cụm từ “Chấp nhận Bitcoin” giờ đây đã phổ biến được đính kèm trong đoạn quảng cáo về những ngôi nhà được rao bán ở khu vực Miami. Thậm chí, chủ nhân một căn hộ cao cấp trị giá nửa triệu USD đang được rao bán ở trung tâm Florida còn cho biết sẽ chỉ nhận Bitcoin. 

Việc thanh toán Bitcoin trong các giao dịch bất động sản là một điều mới lạ và các đại lý môi giới bất động sản cũng đang bày tỏ lo ngại về vấn đề này do giá trị Bitcoin có sự biến động lớn. Ông Jay Parker, Giám đốc điều hành hãng môi giới Douglas Elliman ở bang Florida cho biết sẽ rất ngạc nhiên nếu như trong một năm tới, hàng trăm giao dịch bất động sản được thanh toán bằng Bitcoin. 

Chuyên gia kinh tế Charles Evans thuộc Đại học Barry nhận định việc giao dịch bằng đồng Bitcoin có thể mang lại lợi ích đối với những người nước ngoài muốn đầu tư vào Mỹ, những người muốn né tránh các biện pháp kiểm soát ngân hàng và tiền tệ tại quê hương của họ. 

Theo đó, chính phủ một số nước đã hạn chế lượng tiền mà người dân nước mình được phép chuyển ra nước ngoài thông qua hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, Bitcoin lại giúp những cá nhân này né tránh những hạn chế như trên. Do đó, việc ngày càng nhiều chủ sở hữu bất động sản, đặc biệt ở khu vực phía Nam bang Florida, chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin đang lôi kéo nhiều nhà đầu tư nước ngoài, trong đó phần lớn đến từ các nước Mỹ Latinh như Venezuela, Brazil hay Argentina. 

Ngoài việc né tránh sự kiểm soát tiền tệ, đồng Bitcoin còn tạo điều kiện cho một số nhà đầu tư “qua mặt” các biện pháp trừng phạt kinh tế của Mỹ. Mặt khác, theo chuyên gia Evans, hoạt động rửa tiền thông qua Bitcoin đang tạo nên cơn sốt bất động sản ở khu vực phía Nam Florida. 

Tuy nhiên, do mọi hoạt động giao dịch bằng Bitcoin đều được lưu lại trong Blockchain - một công nghệ lưu trữ và truyền tải thông tin, các vụ rửa riền quy mô lớn mang mục đích phi pháp có thể sẽ bị chính phủ liên bang theo dõi. Tương tự, nhà môi giới bất động sản Parker cũng cảnh báo hành vi rửa tiền qua Bitcoin sẽ mang lại rủi ro bởi các chủ sở hữu bất động sản, những người được thụ hưởng đồng Bitcoin trong các giao dịch bằng đồng tiền ảo này, sẽ luôn trong tầm ngắm của chính phủ. 

Do đó, ông nhận định xu hướng sử dụng Bitcoin trong các giao dịch bất động sản cũng bất ổn như bản thân đồng tiền ảo này. Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin đã bày tỏ lo ngại về khả năng các đồng tiền ảo bị sử dụng cho mục đích phi pháp như rửa tiền hoặc tài trợ cho các hoạt động bất hợp pháp và người tiêu dùng có thể bị phương hại từ việc đầu tư tích trữ đồng tiền ảo này. 

Bitcoin là đồng tiền điện tử đầu tiên trên thế giới, đồng thời là đồng tiền điện tử phát triển “nóng” nhất, khi mà các đồng tiền ảo khác không đạt được mức tăng kỷ lục và tốc độ tăng giá trị nhanh chóng như Bitcoin. Năm 2017 là năm đã chứng kiến tốc độ “phi mã” chóng mặt của đồng tiền này. Trung tuần tháng 12 năm ngoái, đã có thời điểm đồng tiền này được giao dịch ở mức 19.666 USD/Bitcoin.