Dự Lễ truy điệu và an táng hài cốt các liệt sĩ có các đồng chí: Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Võ Thị Ánh Xuân - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước; Phạm Hoài Nam - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo tỉnh Bình Định cùng hàng trăm cựu binh Sư đoàn 3 Sao vàng và đông đảo người dân huyện Hoài Ân.
Đêm 26 rạng sáng 27/12/1966, Trung đoàn 22 thuộc Sư đoàn 3 Sao vàng cùng với quân, dân huyện Hoài Ân tổ chức tập kích cứ điểm đồi Xuân Sơn. Đây là trận đánh có ý nghĩa quan trọng nhằm kéo quân Mỹ ra để tiêu diệt, hỗ trợ cho phong trào đấu tranh của quần chúng nổi dậy, chống địch càn quét gom dân, lập “ấp chiến lược”, phá âm mưu “bình định” của Mỹ, ngụy.
 |
Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa và Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dự lễ di quan đưa các liệt sĩ an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ thị trấn Tăng Bạt Hổ. |
Suốt trong 5 ngày đêm đạn pháo, rốc két và bom đánh nát các khu rừng còn sót lại, những trận đánh vô cùng khốc liệt diễn ra. Trung đoàn 22 đã diệt và làm bị thương khoảng 600 tên lính Mỹ, phá hủy 11 khẩu pháo 105mm và 155mm, bắn rơi 5 máy bay trực thăng, thu 34 súng các loại. Trên đường lui quân, ta diệt thêm 120 tên Mỹ và 1 trực thăng.
Tuy nhiên, dưới làn mưa bom, bão đạn của kẻ thù, nhiều chiến sĩ đã anh dũng hy sinh, một số đồng chí hình hài không còn nguyên vẹn. Sau khi kết thúc trận đánh, địch đã dùng phương tiện xe cơ giới kéo thi thể của các liệt sĩ vùi lấp vào hố chôn tập thể gần đồn đóng quân của chúng rất dã man.
Thông qua cung cấp thông tin của một cựu chiến binh ở phường Hoài Thanh Tây (thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) và từ thông tin của một cựu binh Mỹ, từ ngày 10 - 11/3/2022, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Định đã huy động lực lượng, phương tiên cơ giới tổ chức khảo sát, thăm dò tại vị trí khoanh vùng ở thực địa. Sau 2 ngày khảo sát, chiều 11/3/2022, đội công tác quy tập đã phát hiện hố chôn tập thể các liệt sĩ.
 |
Hàng trăm cựu binh Sư đoàn 3 Sao vàng đến viếng các anh hùng liệt sĩ. |
Được sự phối hợp, giúp đỡ của các lực lượng chức năng cùng người dân địa phương, từ ngày 11/3 - 15/4/2022, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Định đã tiếp tục tìm kiếm, khai quật trên diện tích rộng hơn 1.200m2, phát hiện và cất bốc rất nhiều sinh phẩm như: răng, xương cùng với nhiều di vật như: võng dù, bọc ni lông, tấm tăng che võng, dây thắt lưng, dép cao su, túi cơm, túi đựng gạo, bật quẹt, viết, ví, dây buột, lọ thuốc, lược…
Qua các nhân chứng, qua các mẫu xương, răng và nhận dạng rất nhiều di vật được tìm thấy đã xác định đây chính là hài cốt của các liệt sĩ hy sinh trong trận tập kích cứ điểm Xuân Sơn đêm 26/12/1966.
Do nhiều yếu tố lịch sử chiến tranh, đến nay, bước đầu mới chỉ xác định được danh tính 60 liệt sĩ hy sinh vào cuối tháng 12/1966 tại đồi Xuân Sơn. Trong đó, 51 đồng chí là cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 22 thuộc Sư đoàn 3 Sao vàng và 9 đồng chí là quân, dân, chính đảng địa phương.
 |
Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Phi Long đọc điếu văn Lễ truy điệu và an táng hài cốt các liệt sĩ. |
Tại Lễ truy điệu và an táng hài cốt các liệt sĩ, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Phi Long cho biết, đã 56 năm trôi qua, hình hài xương thịt các đồng chí đã trở thành đất đá, cỏ cây, thành những mạch nước chảy trong lòng đất mẹ, hòa vào truyền thống cội nguồn của dân tộc. Sự hy sinh của các đồng chí đã để lại độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân, đã để lại cho mảnh đất Hoài Ân anh dũng, kiên cường những vườn cây trái tốt tươi, cánh đồng trĩu hạt, cho tuổi thơ xinh màu áo học trò, cho ngói đỏ mái trường và tình thương của xã hội, cho tiếng chim ca trong nắng vàng sớm mai, cho khúc nhạc công nghiệp trải dài và phát triển.
Dẫu cho thời gian có trải qua 56 năm dài đăng đẵng nhưng việc tìm được hài cốt các đồng chí là niềm vui mừng khôn xiết, vì đó là tâm nguyện hằng ấp ủ của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Định, phải làm tròn trách nhiệm của mình đối với những người đã hy sinh xương máu vì độc lập dân tộc và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
“Kể từ hôm nay, các đồng chí sẽ được trở về với đồng đội của mình ở Nghĩa trang liệt sĩ thị trấn Tăng Bạt Hổ trong tình cảm thương yêu vô hạn của đồng chí, đồng bào. Với tất cả lòng thành kính và tri ân sâu sắc, chúng ta cùng nguyện cầu cho anh linh các đồng chí được siêu thoát nơi cõi vĩnh hằng. Tổ quốc ta, nhân dân ta mãi mãi ghi công. Tên tuổi của các anh hùng liệt sĩ đời đời bất diệt”, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Phi Long cho biết.
Tại Lễ truy điệu và an táng hài cốt các liệt sĩ, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đã trao tặng 200 triệu đồng cho Huyện ủy, UBND, UBMTTQ Việt Nam huyện Hoài Ân để xây mộ tập thể và bia tưởng niệm tri ân các anh hùng liệt sĩ hy sinh vừa được tìm thấy.
