Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Lao động dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua vào kỳ hợp tới. Trong những vấn đề được quan tâm khi sửa đổi Bộ luật này, “tăng tuổi nghỉ hưu đối với lao động nữ” một lần nữa lại được “khuấy” lên với nỗ lực hướng đến sự “bình đẳng tuổi hưu” giữa nam và nữ như xu hướng chung của toàn cầu hiện nay.
 |
| Ảnh minh họa nguồn Internet |
Chênh lệch tuổi hưu hạn chế tính khả thi của pháp luật
Đó là nhận định được chuyên gia của UN Women (Tổ chức phụ nữ Liên hợp quốc) đưa ra khi đánh giá về tác động xã hội của sự khác biệt về tuổi nghỉ hưu giữa nam giới và phụ nữ theo pháp luật hiện hành ở Việt Nam. Bởi “nếu tiếp tục duy trì sự khác biệt về tuổi hưu như hiện nay sẽ là một trong những yếu tố dẫn đến “sự mất cân bằng trong việc xây dựng và ban hành các chính sách, pháp luật” do tỷ lệ đại diện của phụ nữ trong các vị trí ra quyết định thấp so với nam giới nên các chính sách, pháp luật chủ yếu do nam giới xây dựng sẽ bỏ qua những nhu cầu, ưu tiên và lợi ích của phụ nữ, dẫn đến các chính sách, pháp luật thiếu phù hợp.
Từ lâu, một trong những lĩnh vực luật pháp then chốt bị “kết tội” vẫn còn tình trạng phân biệt đối xử về giới một cách rõ ràng là sự khác biệt tuổi nghỉ hưu giữa phụ nữ (55 tuổi) và nam giới (60 tuổi). Sự khác biệt tuổi hưu luôn bị coi là nguyên nhân tạo rào cản trong việc phát triển nghề nghiệp và phấn đấu của phụ nữ, nhất những phụ nữ trẻ tốt nghiệp đại học, bỏ lỡ nhiều cơ hội việc làm.
Thậm chí nhìn từ quan điểm CEDAW (Công ước Xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ) và kinh nghiệm quốc tế, sự khác biệt tuổi hưu còn là hình thức phân biệt đối xử trực tiếp đối với phụ nữ và không phù hợp chuẩn mực của CEDAW.
Tuổi nghỉ hưu liên quan chặt chẽ đến hệ thống bảo hiểm xã hội và quỹ lương quốc gia, thị trường lao động, phúc lợi xã hội… và bình đẳng giới. Nghiên cứu của UN Women chỉ ra một thực tế rằng, tuổi nghỉ hưu thấp hơn nên lương của lao động nữ cũng thấp hơn và ít có cơ hội tăng tối đa lương trong quá trình công tác, bởi thời gian làm việc của lao động nữ sẽ bị ngắt quãng do việc sinh con, trách nhiệm gia đình. Cơ hội đào tạo của lao động nữ vì thế cũng giảm. Nếu nam giới có thể tham gia các hoạt động đào tạo đến 50 tuổi thì phụ nữ chỉ đến 45 tuổi là “kịch kim” và hậu quả trực tiếp là phụ nữ khó tiến cận các vị trí cấp cao, cạnh tranh với nam giới trong khu vực voog hay các vị trí bầu cử.
Thúc đẩy nhân quyền từ hoàn thiện pháp luật
Những vấn đề về tuổi nghỉ hưu được đánh giá là một trong những nội dung thể hiện sự bình đẳng giới và góp phần thúc đẩy nhân quyền. Tuy đến nay chưa có qui định cụ thể về việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo pháp luật lao động, song “những thành tựu đạt được trong việc đảm bảo quyền dân sự, chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, cũng như quyền của các nhóm dễ bị tổn thương (như phụ nữ, trẻ em, người tàn tật) thể hiện cam kết mạnh mẽ và nỗ lực không ngừng của Việt Nam làm tiền đề quan trọng để Việt Nam tiếp tục phấn đấu, đảm bảo ngày càng tốt hơn các quyền cơ bản của công dân” - Ths.Nguyễn Thanh Sơn - Chánh Văn phòng Văn phòng thường trực BCĐ về Nhân quyền của Chính phủ- khẳng định.
Tuy vậy, Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như hệ thống pháp luật nói chung và trong lĩnh vực quyền con người nói riêng còn chưa đồng bộ, có chỗ còn chồng chéo, mâu thuẫn dẫn đến khó khăn cho quá trình thực thi, đời sống nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng thường bị thiên tai còn thiếu thốn, vấn nạn xã hội do ảnh hưởng tiêu cực của quá trình phát triển làm ảnh hưởng đến việc thụ hưởng các quyền, đặc biệt là quyền sống và quyền của các nhóm dễ bị tổn thương, là thách thức đối với các cơ quan chính quyền trong việc xây dựng và triển khai chính sách nhằm cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân…
Trong số những định hướng để vượt qua các thách thức trong bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền, Việt Nam xác định, pháp luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nên công cuộc cải cách pháp luật và hành chính sẽ tiếp tục được thực hiện nhằm ngăn chặn và đẩy lùi tệ nạn quan liêu, tham nhũng, lãng phí, phát huy dân chủ, nâng cao hiệu lực của NNPQ. Cùng với đó là xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch.
Minh Huy
