Sau khi Bộ Công an đồng ý, Công an TP HCM sẽ thiết lập cơ cấu, chức năng và quyền hạn của đội săn bắt cướp để triển khai ngay, thực hiện có hiệu quả trấn áp tội phạm trên địa bàn.
Những động thái tích cực, cụ thể của ông Thăng cho thấy điều đáng mừng là lãnh đạo đã nhìn thấy đúng và quyết tâm cải tổ một lực lượng quan trọng, có quyền lực, trách nhiệm quan trọng với xã hội, với người dân. Vấn đề đặt ra là cần chấn chỉnh cái gì? Chấn chỉnh những khâu nào?. Phải chăng chỉ chấn chỉnh ở hoạt động phòng chống tội phạm cướp giật?.
Tình trạng trộm cắp, cướp giật diễn ra hàng ngày ở TP HCM là vết thương nhức nhối với một đô thị vốn là trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch của cả nước. Tình trạng bất an này diễn ra công khai trong nhiều năm dài, qua bao chiến dịch truy quét, qua bao lần nỗ lực kéo giảm của CATP nhưng chừng như vẫn là căn bệnh trầm kha.
Không bắt được cướp, chẳng lẽ lỗi của người dân?
Ngày 17/2, phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc với CA TP HCM, Bí thư Thăng yêu cầu CATP cần phải bám sát thực tế, làm tốt nhiệm vụ đặt ra, trong bất cứ tình huống nào cũng phải đảm bảo an ninh trật tự, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự và quản lý hành chính, đảm bảo mọi thủ tục thông thoáng, giảm phiền hà cho người dân, đồng thời tập trung tấn công, trấn áp tội phạm, không để tội phạm gia tăng nhằm phục vụ tốt cho việc phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn TP, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của cả nước.
Bí thư Thăng cũng yêu cầu CATP nghiên cứu, phân tích các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm để làm cơ sở đề ra các chủ trương giải pháp có tính chiến lược, đồng bộ, căn cơ, đảm bảo xử lý có hiệu quả và chủ động đối với các diễn biến tình hình an ninh trật tự mới, ngăn chặn không để các loại tội phạm gây án nguy hiểm hoạt động trên địa bàn TP.
Không chỉ ở góc độ tổng thể, khái quát, mới đây, ngày 5/5, làm việc với CA quận 3, ông Thăng đã xoáy sâu vào ngóc ngách cụ thể của việc phòng chống tội phạm và chừng như đã lần ra căn nguyên của việc trì trệ, chậm chuyển biến.
Sau khi nghe báo cáo về tình hình trộm cướp trên địa bàn quận 3, ông Thăng yêu cầu trưởng CA quận 3 phải nói rõ: Nếu để ra trộm cướp sẽ xử lý CA khu vực ra sao?. Đại tá Hồ Văn Hiệp - Trưởng CA quận 3 cho biết, nếu ai để xảy ra hai vụ trộm cướp trên địa bàn sẽ xem xét xử lý tùy mức độ, theo quy định của ngành công an. Mức xử lý nặng nhất là cho ra quân. Ông Thăng hỏi tiếp: “Vậy đã có đồng chí nào bị buộc ra quân chưa?”.
Trưởng CA quận 3 đã bật ra một sự thật khá bất ngờ là chưa có ai bị ra quân. Đồng chí nào không hoàn thành nhiệm vụ sẽ điều chuyển công tác hay cho về trực ban ngồi nghe điện thoại.
Bí thư Thành ủy đã đánh giá về cách xử lý này: “Về trực ban càng nhàn. Cứ không hoàn thành nhiệm vụ thì được về nghe điện thoại. Vậy cứ khuyến khích trộm, xảy ra vụ án để được trực ban à?”. Quả thực, nếu một cán bộ không làm tròn trách nhiệm lại được chuyển công tác sang nơi nhẹ nhàng hơn và xem đó là hình thức kỷ luật thì khó có thể tạo sự chuyển động cho guồng máy, thậm chí còn làm tăng sức ỳ.
Bí thư Đinh La Thăng cho rằng đây chính là mấu chốt vấn đề mà nếu không xử lý được thì sẽ còn trộm, cướp. Quan trọng phải xác định được trách nhiệm của người đứng đầu. Ông Thăng cho rằng cứ nói công tác nào cũng tốt, cái nào cũng vững mạnh mà vẫn có cướp giật, trộm cắp thì lỗi là của ai?. “Chả lẽ lỗi của dân à?. Các anh không quy được trách nhiệm thì vẫn còn trộm”, lời Bí thư Thăng.
Phải an dân, bảo đảm trật tự xã hội
Trước đây, khi Bí thư Thăng đề nghị tái lập lực lượng săn bắt cướp, có cán bộ lãnh đạo CATP đã phản biện rằng không nên dùng từ “săn bắt” với con người. Lần này, Bí thư Thành ủy tiếp tục truy vấn: “Cái khó khăn nhất của TP HCM là trộm cướp mà các anh không xử lý được. Tại sao việc săn bắt cướp không tốt lên, dân cứ kêu ầm ầm thế mà các anh cứ lý luận với tôi? Các anh cứ dựa vào dân chủ thế này thế kia để chống chế không nên sử dụng từ “săn bắt cướp”. Mình không thể dân chủ cho một người mà làm mất tự do cho nhiều người”.
Bí thư Thành ủy nhận định cướp giật, trộm cắp đã làm hỏng môi trường đầu tư, làm ảnh hưởng môi trường du lịch của TP, làm đời sống người dân không bình yên. Và đó là nhiệm vụ bắt buộc của CA, vì CA không trấn áp thì tội phạm càng lấn tới, lộng hành.
Trước đó, ngày 4/5, trong buổi gặp gỡ với các cựu lãnh đạo cấp cao đã nghỉ hưu của TP, nhân có ý kiến chất vấn về việc CA Bình Chánh khởi tố oan chủ quán phở “Xin Chào”, Bí thư Thăng đã khẳng định sẽ chấn chỉnh lại toàn bộ lực lượng CATP. Đây là quyết định mang tính đột phá, căn bản rất quan trọng mà trước nay hiếm có vị lãnh đạo nào đặt ra.
Ai cũng biết rằng nhiệm vụ chính yếu của ngành công an là giữ gìn an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội. Trách nhiệm lớn nên thẩm quyền cũng lớn, công an có quyền bắt giữ người, khởi tố và đề nghị truy tố can phạm, có quyền kiểm tra, xử lý các vi phạm trật tự, quyền cấp các giấy chứng nhận chuyên ngành như giấy chứng nhận đăng ký tàu xe, cho đăng ký tạm trú, thường trú …
Nếu CA làm tốt chức trách của mình, thực hiện đúng chừng mực, đúng pháp luật quyền hạn được giao phó để bảo đảm lợi ích, sự phát triển của xã hội thì người dân an tâm được nhà nước bảo vệ, bảo đảm an toàn. Nhưng nếu CA lơ là khi thực hiện trách nhiệm hay sử dụng trách nhiệm như là phương tiện, lấy quyền lực được giao để hành xử tùy tiện cho lợi ích của chính mình, hay một cá nhân, một nhóm nào đó, thì người dân chịu thiệt thòi và xã hội sẽ phài rối ren, mất an toàn.
“Xử dân theo luật, xử mình theo lệ”?
Vụ khởi tố oan chủ quán “Xin Chào” về “tội” bán phở trước ngày có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, đồng thời khởi tố oan cả người chủ đất quán “Xin Chào” chỉ vì “tội” cất cái chòi vịt tre lá 35m2 trên đất của mình, đã bộc lộ những sai phạm nghiêm trọng về sự nhận thức và thi hành pháp luật, ít nhất là ở CA huyện Bình Chánh.
Hành vi của chủ quán phở cũng như của người chủ đất cất chòi vịt là những việc hết sức bình thường của người dân vì sinh kế, không gây hại cho ai. Nhưng vì lý do nào đó bị khởi tố, truy tố là hiện tượng đáng sợ. Đáng sợ hơn là trong hồ sơ tố tụng của hai vụ án này, CA Bình Chánh đã có hành vi gian dối, cáo buộc người vô tội.
Khi vụ việc được đưa ra công luận, CA cấp trên rút hồ sơ phúc tra lại tiếp tục khẳng định là có căn cứ để khởi tố nhưng chỉ “nóng vội và máy móc”. Mãi đến khi Thủ tướng có ý kiến chỉ đạo, VKS Tối cao khẳng định không có căn cứ buộc tội, CA TP mới chịu nhận sai, và cho rằng nhận thức pháp luật thời điểm đó chưa đầy đủ.
Ở đây, CA Bình Chánh đã không thực thi luật pháp để bảo vệ người dân mà lại dùng quyền lực để bức hại người dân. Công an TP chừng như chỉ áp dụng pháp luật trừng trị người dân mà chưa áp dụng pháp luật với những vi phạm xảy ra trong ngành của mình. Nói theo dân gian là “xử dân bằng luật, xử mình bằng lệ”.
Công cuộc “chấn chỉnh toàn bộ” lực lượng CA TP HCM của Bí thư Thành ủy chắc sẽ mở rộng trong nhiều lĩnh vực. Một trong những điều người dân mong mỏi trước hết là cần chấn chỉnh từ nhận thức đến hành động của ngành CA là phải tuân theo pháp luật.
Chính các cán bộ CA cần nhận thức đầy đủ và đúng pháp luật, phải cẩn trọng đánh giá phân biệt hành vi phạm tội, vô tội, không thể vì “nóng vội, máy móc” mà nhầm lẫn giữa người ngay và tội phạm, gây ra những nỗi oan khiên ảnh hưởng đến sự nghiệp đến sinh mạng cả đời người. Không thể xem việc lạm quyền, vi phạm các quy định tố tụng, làm giả hồ sơ chứng cứ để buộc tội là chuyện nóng vội “nhỏ như cái móng tay”.
