Bí quyết giúp Lào Cai "về đích" trước 2 tháng trong thực hiện mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát

Để đạt được kết quả đó, Lào Cai đã phát huy quyết tâm chính trị, triển khai nhiều cách làm sáng tạo và huy động sức mạnh đồng lòng của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân.

Chia sẻ tại Hội nghị tổng kết chương trình, phong trào thi đua "Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát", Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Trịnh Xuân Trường khẳng định: Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, qua đó giúp các hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, hộ cận nghèo có được chỗ ở kiên cố, an toàn, ổn định, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nghèo bền vững. Việc xóa bỏ hoàn toàn nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước để đồng bào được thụ hưởng thành quả của công cuộc đổi mới đất nước là một chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân và đã cho thấy hiệu quả rõ nét.

Xuất phát là địa phương miền núi khu vực phía Bắc còn nhiều khó khăn, tỉ lệ hộ nghèo cao so với cả nước, vì vậy, trong những năm qua, tỉnh Lào Cai và Yên Bái (tỉnh Lào Cai mới) đặc biệt quan tâm đến công tác giảm nghèo bền vững, đặc biệt là triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát, hỗ trợ làm nhà ở cho hộ gia đình người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ; hộ nghèo, hộ cận nghèo; hộ bị thiệt hại do thiên tai, bão lũ.

Giai đoạn 2021 - 2025, hai tỉnh Lào Cai và Yên Bái đã hỗ trợ làm gần 25.000 căn nhà cho hộ người có công, hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ bị thiệt hại do bão lũ. Riêng từ tháng 9/2024, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và hưởng ứng Phong trào thi đua "Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát" trên phạm vi cả nước, tỉnh Lào Cai đã tiếp tục rà soát kỹ lưỡng nhu cầu và xây dựng Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát với mục tiêu hỗ trợ làm gần 13.000 căn nhà với tổng kinh phí dự kiến 663 tỷ đồng.

Tỉnh Lào Cai thực hiện Chương trình xoá nhà tạm, nhà dột nát trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thứ do phải khắc phục thiệt hại nặng nề về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân; đặc biệt là thiệt hại về nhà ở do bão số 3 (Yagi). 

Mặc dù vậy, với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc của các cấp, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp và nhân dân trên địa bàn tỉnh, đến 15/6/2025, toàn tỉnh đã hoàn thành hỗ trợ 100% căn nhà theo Đề án, sớm hơn 2 tháng so với mục tiêu kế hoạch Đề án và là một trong những địa phương trong cả nước sớm hoàn thành mục tiêu Đề án.

Tổng kinh phí huy động thực hiện Đề án gần 710 tỷ đồng, ngoài ra còn huy động được nguồn lực đóng góp, hỗ trợ từ các tổ chức, cá nhân, gia đình, dòng họ, cộng đồng dân cư hỗ trợ làm nhà (hỗ trợ bằng tiền, ngày công, nguyên vật liệu...) với tổng giá trị quy đổi ước đạt trên 740 tỷ đồng.

Sau khi hoàn thành mỗi căn nhà làm mới có giá trị bình quân gần 155 triệu đồng; mỗi căn nhà sửa chữa có giá trị gần 60 triệu đồng; nhiều căn nhà trị giá từ 150-200 triệu đồng, thậm chí trên 200 triệu đồng, cao hơn nhiều so với mức hỗ trợ của Nhà nước.

Một số bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát đã được Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai đúc rút, chia sẻ:

Thứ nhất, về công tác thống kê, báo cáo số liệu, việc giao cho lực lượng công an đảm nhận việc thống kê, báo cáo là một chủ trương đúng đắn. Thực tế cho thấy, nhờ sự tham gia của công an, số liệu luôn đầy đủ, chính xác. Tại Mường Khương - huyện vùng cao biên giới 30a, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, lực lượng công an đã thống kê trên 4.000 căn nhà tạm, nhà dột nát, trong đó trên 90% phải làm mới.

Thứ hai là phải có sự đồng bộ trong công tác chỉ đạo. Thủ tướng đã yêu cầu các địa phương phải cử bí thư các cấp làm trưởng ban chỉ đạo, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc.

Thứ ba là huy động nguồn lực đa dạng. Ngoài ngân sách Nhà nước, còn có sự đóng góp của doanh nghiệp, xã hội và nhân dân. Quan trọng hơn, đã phát huy được truyền thống đoàn kết, tinh thần tương thân tương ái, khơi dậy ý chí vươn lên và củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Thứ tư là chính sách hỗ trợ phù hợp thực tiễn. Trước những khó khăn về tiến độ và nguồn vốn, Chính phủ đã bổ sung các chính sách thiết thực. Ngân hàng Chính sách xã hội cho các hộ vay 50 triệu đồng/hộ, không tính lãi trong 5 năm để xây nhà. Đây là giải pháp quan trọng, tạo động lực cho nhân dân chủ động xây dựng nhà ở.

Thứ năm là vai trò của lực lượng công an, quân đội và chính quyền cơ sở; trực tiếp đồng hành, sâu sát nhân dân, giúp triển khai hiệu quả chương trình.

Thứ sáu là phải tạo phong trào thi đua. Từ phong trào thi đua sẽ có rất nhiều cách làm hay, ví dụ như tổ chức khởi công đồng loạt, tạo các tổ đổi công, chính quyền cho hộ dân ghi nợ vật liệu... Điều này vừa tạo động lực, vừa nâng cao nhận thức của người dân, nhất là hộ nghèo và cận nghèo.

Kết quả, hàng chục nghìn hộ dân đã có nhà ở kiên cố, an toàn, đủ khả năng chống chịu thiên tai. Mỗi mái nhà mới là một hành trình vượt khó, mở ra tương lai tốt đẹp hơn cho nhân dân.

Chương trình không chỉ giúp người dân an cư, mà còn góp phần tăng cường sức mạnh đoàn kết toàn dân, khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền và toàn xã hội dành cho đồng bào.