Bí mật về chiếc áo dài trong lễ tuyên thệ của vị nữ Chủ tịch Quốc hội

Chúng tôi ngồi với anh - nhà thiết kế (NTK) Đỗ Trịnh Hoài Nam - người đã thiết kế chiếc áo dài tuyệt đẹp của Tân chủ tịch Quốc hội trong một chiều tháng tư mưa bụi, nghe anh say mê nói về chiếc áo dài Việt, về thời trang như một nguồn cảm xúc bất tận.

Nhà thiết kế áo dài cho chính khách

Trong một sự kiện mới đây, NTK Minh Hạnh đã giới thiệu anh là một trong những NTK được rất nhiều nữ chính khách ở Việt Nam yêu mến. Khi thiết kế áo dài cho các nữ chính khách dự các sự kiện quan trọng, tiêu chí nào là ưu tiên? Và anh có thể lý giải về cái “duyên” này?

- Một điều may mắn và vinh dự trong sự nghiệp thiết kế của tôi là có duyên được thiết kế cho nhiều chính khách. Với tôi, tiêu chuẩn đầu tiên đối với các mẫu áo dài được dùng để mặc trong các sự kiện ngoại giao hoặc sự kiện quốc tế phải thể hiện rõ tính dân tộc, vẻ đẹp dân tộc, sau đó mới đến sự tiện dụng, năng động tùy thuộc tính chất công việc của mỗi người.

Một bộ trang phục dành cho chính khách không thể đính lên quá nhiều vàng bạc, kim cương… mà giá trị nằm ở những chi tiết hoàn toàn thủ công. Chúng tôi phải mất hàng năm cho những thiết kế ban đầu, sau đó để hoàn thiện phải cần đến từ 3-6 tháng liên tục. Để làm được một chiếc áo dài như vậy chúng tôi cần cả một đội ngũ từ 5-7 người. 

Thiết kế của anh được nữ Chủ tịch Quốc hội đầu tiên, bà Nguyễn Thị Kim Ngân lựa chọn trong buổi tuyên thệ trọng đại

Trong những sự kiện, tôi nhìn thấy những phụ nữ quyền lực hay những ngôi sao của thế giới  mặc đẹp như thế nào thì tôi nhìn lại những người phụ nữ Việt, những người phụ nữ giàu sang xuất hiện trong những sự kiện sang trọng tôi càng thấy thất vọng bấy nhiêu bởi những thiết kế không hồn nên không khoe được vẻ đẹp của chính con người họ… Chính vì thế, những mẫu tôi thiết kế dành riêng cho họ chính là để biến họ thành những bông hoa độc đáo giữa rừng hoa đang khoe sắc màu.

Và gần đây nhất, sự kiện tân Chủ tịch Quốc hội khoá XIII, đồng thời là nữ Chủ tịch Quốc hội Việt Nam đầu tiên, bà Nguyễn Thị Kim Ngân sáng 31/3 đã chính thức nhậm chức và tuyên thệ trong sự uy nghi nhưng lại rất đỗi mềm mại, và chiếc áo dài bà dùng làm trang phục hôm đó là một trong những chiếc áo dài của NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam. Hẳn anh rất tự hào?

- Vâng, ngoài niềm vui và tự hào của một công dân về vị nữ Chủ tịch Quốc hội đầu tiên, tôi thực sự hạnh phúc vì bà đã chọn một trong những chiếc áo dài do tôi thiết kế. Tôi có may mắn là một trong những nhà thiết kế của bà Kim Ngân từ 10 năm nay. Thế nên, mỗi thiết kế, mỗi trang phục là một cảm xúc, một câu chuyện từ chính vị khách đặc biệt ấy...

Như anh nói, mỗi chiếc áo dài là những cảm xúc và sự sáng tạo khác nhau, bởi trang phục luôn là “cái tôi” của mỗi người, và với các vị chính khách còn là truyền thống và văn hóa của một dân tộc. Vậy hẳn phía sau bộ lễ phục của vị nữ  Chủ tịch Quốc hội đầu tiên là một “cái tứ” và một câu chuyện nào đó?

- Bạn biết đấy, trước khi chiếc áo dài của Việt Nam ra đời ở đầu thế kỉ trước do chủ nhà may Cát Tường học ở Pháp về, thì từ thời Hai Bà Trưng, chiếc áo giáp của Hai Bà cũng là hình ảnh của chiếc áo dài ngày nay. Về sau này, phụ nữ Việt mặc áo tứ thân, mớ ba, mớ bảy cũng vẫn là hình ảnh hôm nay. Bởi thời xưa, chỉ có vua mới được mặc áo hai tà, người dân phải mặc nhiều tà để tránh phạm húy. Và chiếc áo dài của chúng ta, do nhà may Cát  Tường sáng tạo cũng chính từ hình ảnh của những chiếc váy đầm của châu Âu, ôm sát phần trên cơ thể và phần tà dưới  bay bổng, mềm mại... 

Thế nên, khi thiết kế áo dài cho bà Kim Ngân, đặc biệt là với những bộ đi công tác nước ngoài, tôi thường lấy ý tưởng từ áo giáp của Hai Bà Trưng, chất liệu nhung, họa tiết vân, mây, rồng, phượng trên đó. Cùng với đó là ý tưởng về màu sắc, cảm xúc dựa vào tính dân tộc về khối áo giáp đặt trên áo dài của Hai Bà Trưng khi ra trận. Bởi lẽ, áo dài luôn gắn với liễu yếu đào tơ, với sự mềm mại của người phụ nữ. ..

NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam

Cũng giống như trong tiềm thức của chúng ta xưa nay, các vị chính khách luôn là nam giới, nhưng thế kỉ mới này đã khác đi, phụ nữ với sự mềm mại, uyển chuyển của mình, chính khách nữ làm tốt hơn những vai trò thương thuyết bởi ở họ là sức mạnh mềm, cân bằng giữa sự quyết đoán và trái tim. Với bộ áo dài bà Kim Ngân chọn  trong sự kiện đó, màu sắc là vân hoa, thêu đính có sự chuyển sắc màu trên nền đỏ đậm cùng màu vàng là nền cờ đỏ sao vàng cách điệu. Có thể nói, tất cả cảm xúc về truyền thống nhưng trên đó là tính thời đại bởi hoa văn gô tích châu Âu. Và như thế, chiếc áo dài người Việt nhìn vào thấy hình ảnh dân tộc mình, người nước ngoài nhìn vào thấy gần gũi, hội nhập. Và trong sự giao lưu văn hóa ấy, long bào vân mây và màu cờ sắc áo Việt Nam nhưng không xa lạ với các nền văn hóa khác.

Cảm nhận của anh về vị khách đặc biệt của mình ra sao để có những cảm xúc và sáng tạo độc bản?

- Từ lần gặp đầu tiên, tôi đã thấy bà dễ  gần, truyền cảm hứng. Và ở bà toát lên sự cương nghị, mạnh mẽ, quyết đoán. Đặc biệt, khi bà còn ở vai trò Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH, khi theo dõi sự kiện bà chỉ  đạo việc đưa người lao động từ Libya về nước đã truyền tới cá nhân tôi nhiều cảm xúc.

Không gì khó hơn vượt qua “ bản ngã”

Anh nói, mình đã có gần 30 năm trong nghề và 20 năm tạo nên thương hiệu. Là một trong những nhà thiết kế thời trang được khẳng định bởi nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế, thiết kế thời trang dường như là định mệnh của anh. Vậy ai là thần tượng và cơ duyên nào đưa anh tới con đường này?

- Từ khi còn nhỏ, tôi nghe mọi người xung quanh nói chuyện rằng sau này lớn lên làm nghề “cơm ăn, áo mặc” sẽ không bao giờ sợ chết đói và tôi đã nghĩ rất nhiều về câu nói này. Và sau đó, bộ phim “Đơn giản tôi là Maria” trên truyền hình đã thực sự gây cảm hứng cho tôi. Ngày ấy tôi đã thích mặc đẹp nên khi bước vào học cấp 3, khi nhà trường có lớp hướng nghiệp dạy nghề cho học sinh, con trai đều học ngành điện thì một mình tôi vào học lớp may cùng các bạn gái. Thời đó, nguyên liệu không có, tôi tập cắt may bằng giấy xi-măng, sau đó còn lấy quần áo bảo hộ lao động đã rách nát của bố mẹ gỡ ra cắt thành chiếc quần, chiếc áo. Kết quả là trong mấy năm học cấp 3, tôi đã may vá và có thể kiếm tiền mua được nhiều thứ, lúc đó tôi rất tự hào...

Một số thiết kế của Đỗ Trịnh Hoài Nam

Có lẽ, đối với bạn, bạn sẽ đặt ra một câu hỏi vì sao tôi lại chọn nghề này? Thực ra vì tôi yêu đàn bà đẹp mà đàn bà đẹp thì rất nhiều, thậm chí ai cũng đều xinh đẹp. Nhưng điều quan trọng là những người đàn ông có đủ tình yêu để phát hiện ra và nhìn thấy được vẻ đẹp đó hay không mà thôi. Chính vì thế, rõ ràng những người đàn ông như tôi, thách thức là phải nhìn cho ra vẻ đẹp của những người phụ nữ nhiều lứa tuổi, nhiều “gia tài” trong chính cuộc đời họ thông qua các câu chuyện về bản thân mà họ hay chia sẻ cùng tôi. Nhưng có một điều giày vò hơn là tôi buộc phải nhìn thấy những vẻ đẹp đó và phải tìm cách để những người phụ nữ ấy cũng nhận ra vẻ đẹp ấy đó mới là điều quan trọng.

Với các nhà thiết kế khác, họ luôn cho rằng việc họ kiếm tiền, có danh tiếng rồi mới đi chinh phục những thứ bên ngoài, còn với tôi, điều đó là ngược lại. Tôi thường hay nói với những người xung quanh tôi rằng, những thứ Đỗ Trịnh Hoài Nam làm dù có “điên rồ”đi chăng nữa thì nó vẫn hoàn toàn có lý do, ngay cả trong những giây phút điên rồ, phá phách nhất của thời trang thì vẫn luôn lấp lánh ở trong đó một vẻ đẹp lạ. 

Quan điểm của anh ra sao về các NTK trẻ hôm nay? Có học trò nào tiếp nối mà anh thấy hài lòng?

- Có rất nhiều NTK chỉ trong một thời gian ngắn họ nổi lên rất nhanh. Ánh hào quang trước mắt ấy làm họ trở n ên thực dụng. Họ yêu hào quang ấy hơn là những miệt mài, sáng tạo. Tuy nhiên, cũng có những bạn hàng ngày cặm cụi với những thiết kế mới. Bởi cái làm nên thương hiệu không gì khác là cái tôi cá nhân và sự sáng tạo không ngừng.

Cảm ơn anh về cuộc trò chuyện thú vị!