Chia tiền…
Diện tích hơn 12,7 hecta đất rừng thuộc địa phận xóm làng Phan, xã Linh Sơn, huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên vốn do bộ đội thuộc kho K21, Cục Kỹ thuật, Quân khu 1 trồng và quản lý theo dự án PAM. Năm 1995, đơn vị K21 đã bàn giao diện tích đất rừng hơn 12 hecta cho HTX làng Phan quản lý và bảo vệ rừng.
Năm 1999, UBND huyện Đồng Hỷ đã có quyết định giao đất và cấp “sổ xanh” cho tập thể làng Phan diện tích đất rừng 12,7 hecta, gồm hai 2 thửa đất số 39 và 40. Quyết định giao đất đã được ông Đinh Hoài Ân, cán bộ lâm nghiệp xã giao cho ông Đinh Văn Vượng, Trưởng xóm làng Phan quản lý.
Diện tích đất rừng được nhà nước giao cho tập thể làng Phan quản lý đã được phân cho các hộ dân trực tiếp chăm sóc, quản lý rừng, trong đó có ông Đinh Văn Vượng, Nguyễn Văn Mão, Trưởng và Phó xóm làng Phan.
Năm 2005, Công ty gang thép Thái Nguyên triên khai dự án khai thác quặng sắt tại khu vực xã Linh Sơn. Diện tích đất rừng của bà con làng Phan nằm gọn trong khu vực khai thác quặng, thuộc đối tượng thu hồi đất. Biết được chủ trương này, tháng 9/2006, ông Đình Hoàng Ân và Đinh Văn Vượng, Nguyễn Văn Mão đã bàn nhau, đề nghị các hộ dân đang quản lý đất và rừng ủy quyền cho ông Nguyễn Văn Mão đứng ra làm thủ tục nhận bồi thường. Văn bản thỏa thuận ủy quyền được Phó Chủ tịch xã Linh Sơn, ông Nguyễn Văn Việt xác nhận.
Với việc hoàn thành thủ tục trên, ông Nguyễn Văn Mão đã nhận được hơn 985 triệu đồng tiền bồi thường quyền sử dụng đất và tài sản đối với 12,7 hecta đất và rừng của tập thể làng Phan. Số tiền này, các hộ dân trồng rừng được chia mỗi hộ hơn 51 triệu đồng. Trưởng thôn, phó thôn làng Phan mỗi người nhận khoảng 150 triệu đồng. Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Việt và cán bộ lâm nghiệp Đinh Văn Ân cũng được chia mỗi người 60 triệu. Các cán bộ giải phóng mặt bằng và Ban quản lý dự án cũng có phần với tổng số tiền được chia là hơn 46 triệu.
Chia tội…
Cũng vì lý do được chia không đều nên một số người đã tố cáo Trưởng xóm, Phó xóm làng Phan. Cơ quan điều tra Công an tỉnh Thái Nguyên đã khởi tố các bị can Phạm Hoài Ân, Đinh Văn Vượng, Nguyễn Văn Mão và Nguyễn Văn Việt về tội “lạm dụng chức vụ và quyền hạn chiếm đoạt tài sản”.
 |
| Một phiên tòa (ảnh minh họa) |
Theo Cơ quan điều tra, trong vụ án này, Phạm Hoài Ân là kẻ chủ mưu đã chủ động bàn bạc với Đinh Văn Vượng, Nguyễn Văn Mão phân công từng người thực hiện công việc để chiếm đoạt số tiền bồi thường đất rừng của 10 hộ dân. Phó Chủ tịch xã Linh Sơn, ông Nguyễn Văn Việt do được “đặt vấn đề” trước nên không quan tâm đến nội dung đơn của các hộ dân làng Phan, cứ thế đặt bút ký xác nhận, tạo điều kiện để các bị cán hoàn thành việc làm trên nên cũng cùng chung một tội với Trưởng và Phó thôn làng Phan.
Ngày 28/5/2010, TAND tỉnh Thái Nguyên đã mở phiên tòa sơ thẩm, xét xử việc chia tiền bồi thường đất rừng. Mặc dù bị coi là kẻ “chủ mưu” nhưng ông Phạm Hoài Ân bị xử phạt 6 năm tù, bằng mức án mà tòa dành cho Phó Chủ tịch xã Nguyễn Văn Việt. Hai nông dân Nguyễn Văn Mão và Đinh Văn Vượng đều bị kết tội “lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản” với mức án 7 năm tù giam.
Vụ án làm rúng động xóm Làng Phan. Không chỉ bị quy kết với mức án khá cao, những nông dân làng Phan còn không hiểu vì sao họ lại bị buộc tội về một tội phạm chỉ dành cho quan chức và những người có chức vụ. Phải chăng, chức vụ trưởng xóm do bà con bầu lên cũng là… quan chức?
Xuân Bính
Xung quanh “bi kịch Làng Phan” này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật hợp danh Hồng Bách để làm sáng tỏ nhưng băn khoăn, thắc mắc của người dân.
Thưa Luật sư, nhiều ý kiến cho rằng, việc kết tội “lạm dụng chức vụ..” đối với những bị cáo trong vụ án này là không hợp lý. Theo ông, ý kiến trên có đúng hay không?
Tội lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản là một tội danh trong chương các tội phạm về tham nhũng. Chủ thể của các tội phạm này bắt buộc phải là người có chức vụ. Người không có chức vụ chỉ có thể phạm tội này trong trường hợp là người đồng phạm, không giữ vai trò chủ mưu.
 |
| Ls Nguyễn ồng Bách |
Nếu ông Phạm Hoài Ân, cán bộ lâm nghiệp của xã, được xác định là người chủ mưu thì tội danh này được xác định là phù hợp. Điều bất hợp lý không phải là việc áp tội danh mà ở các vấn đề khác
Xin ông cho biết, vấn đề bất hợp lý của vụ án này thể hiện ở điểm nào?
Trong vụ án này, có sự chi trả tiền bồi thường quyền sử dụng đất lâm nghiệm không đúng đối tượng. Theo hồ sơ giao đất, tập thể làng Phan là người sử dụng đất lâm nghiệp. 10 hộ dân nhận quản lý đất rừng không phải là người sử dụng đất mà chỉ là những người nhận quản lý như giao khoán. Họ không phải là đối tượng được nhận đền bù về đất mà chỉ được nhận tiền bồi thường về tài sản, công chăm sóc, quản lý đất. Tập thể làng Phan thì mới là đối tượng được đền bù quyền sử dụng đất.
Tôi cho rằng, cần phải xem xét lại quy trình và làm rõ đối tượng được đền bù quyền sử dụng đất mới có cơ sở xử lý hình sự hay trách nhiệm khác. Đến thời điểm này, Cơ quan điều tra, VKS và Tòa án đã xác định nhầm “bị hại”. Như vậy, sẽ dẫn đến buộc tội không đúng với bản chất sự việc và tội danh trên có thể bị quy kết sai.
Xin cảm ơn ông!
