BHXH TP Cần Thơ: Xử lý nghiêm các đơn vị chậm, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN theo Luật mới

PV: Thưa ông, xin ông cho biết những điểm nổi bật về Luật BHXH sẽ được áp dụng sau ngày 01/7/2025?

Ông Nguyễn Thanh Tâm - Phó Giám đốc BHXH thành phố Cần Thơ:  Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, có nhiều điểm nổi bật cụ thể như:

Thứ nhất, mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo phương pháp kê khai, người quản lý doanh nghiệp không hưởng tiền lương, lao động nước ngoài, dân quân thường trực...

Thứ hai, giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm để hưởng lương hưu.

Thứ ba, bổ sung các chế độ mới: Trợ cấp hưu trí xã hội cho người từ đủ 75 tuổi (người từ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo); người đủ tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH chưa đủ 15 năm có yêu cầu được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình theo quy định.

Thứ tư, tăng quyền lợi và mức hỗ trợ của người tham gia như: trợ cấp thai sản 02 triệu đồng cho người tham gia BHXH tự nguyện; tăng mức hỗ trợ BHXH tự nguyện lên 50% (với hộ nghèo, người sinh sống tại xã đảo), 40% (với hộ cận nghèo), 30% (với người dân tộc thiểu số), 20% (đối với người tham gia khác).

Thứ năm, quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung giúp người lao động có thêm lựa chọn để nâng cao mức lương hưu.

Thứ sáu, quy định rõ các hành vi chậm đóng, trốn đóng và các biện pháp xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng.

Theo đó, hành vi chậm đóng BHXH, BHTN là việc chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ số tiền phải đóng BHXH, BHTN kể từ sau ngày đóng BHXH, BHTN chậm nhất; không lập danh sách hoặc lập danh sách không đầy đủ số người phải tham gia BHXH, BHTN trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định.

Trong khi đó, hành vi trốn đóng BHXH, BHTN mang tính chất nghiêm trọng hơn, cụ thể: Người sử dụng lao động không lập danh sách hoặc lập danh sách không đầy đủ số người phải tham gia BHXH, BHTN sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định; không đóng hoặc đóng không đầy đủ số tiền đã đăng ký BHXH, BHTN sau 60 ngày kể từ ngày đóng BHXH, BHTN chậm nhất theo quy định và đã được cơ quan có thẩm quyền đôn đốc theo quy định.

Nhằm nâng cao tính răn đe và bảo đảm thực thi hiệu quả pháp luật về BHXH. Với người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHTN sẽ: Buộc phải nộp đủ số tiền chậm đóng, trốn đóng; nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN chậm đóng, trốn đóng và số ngày chậm đóng, trốn đóng vào quỹ BHXH, BHTN; bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật; không được xét tặng danh hiệu thi đua hoặc hình thức khen thưởng, công khai danh sách vi phạm.

Bên cạnh đó, để bảo vệ quyền lợi của người lao động, Luật đã bổ sung trách nhiệm của người sử dụng lao động phải bồi thường cho người lao động theo quy định của pháp luật nếu không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc mà gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động.

Đặc biệt, đối với hành vi trốn đóng BHXH, BHTN thì ngoài các chế tài nêu trên, người sử dụng lao động còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Điều này thể hiện rõ sự nghiêm khắc trong công tác quản lý nhà nước về BHXH, BHTN.

PV: Thưa ông, xin ông cho biết tình hình chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN tại Cần Thơ hiện nay? Đáng chú ý, có trường hợp nghiêm trọng nào không thưa ông? 

Ông Nguyễn Thanh Tâm - Phó Giám đốc BHXH thành phố Cần Thơ:

 Tính đến hết tháng 6 năm 2025, tình hình chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp trên địa bàn thành phố Cần Thơ (mới) vẫn còn diễn biến phức tạp. Toàn thành phố hiện có khoảng 1.200 đơn vị chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp từ 3 tháng trở lên, với tổng số tiền chậm đóng lên đến khoảng 138 tỷ đồng.

Các lĩnh vực có tỷ lệ chậm đóng cao bao gồm: Sản xuất và chế biến thực phẩm (trái cây, thủy sản…); vận tải, logistics, kho bãi; dịch vụ bảo vệ, vệ sinh; xây dựng, may mặc,…. Một số doanh nghiệp có xu hướng chây ì, cố tình kéo dài thời gian đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động. Đặc biệt, riêng năm 2024 đã có 123 đơn vị sử dụng lao động đã bị các cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về BHXH, BHYT, BHTN với số tiền hơn 3 tỷ đồng.

Hiện nay, BHXH Tp.Cần Thơ đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan như: Sở Nội vụ, Công an, Thanh tra…và chính quyền địa phương để tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người lao động.

PV: Luật mới cho phép truy cứu trách nhiệm hình sự với hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. BHXH thành phố Cần Thơ sẽ triển khai điều này thế nào?

Ông Nguyễn Thanh Tâm - Phó Giám đốc BHXH thành phố Cần Thơ:

Theo quy định tại khoản 2 Điều 41 Luật BHXH năm 2024 và điểm b khoản 3 Điều 49 Luật BHYT năm 2024 có quy định truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. Để triển khai có hiệu quả quy định này cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như: tăng cường công tác tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT, BHTN đến người sử dụng lao động và người lao động; đôn đốc thực hiện trách nhiệm đóng BHXH, BHYT, BHTN và thực hiện nghiêm hướng dẫn của BHXH Việt Nam; đẩy mạnh kiểm tra việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN tại các đơn vị nhất là các đơn vị có nguy cơ cao về vi phạm. Tính từ đầu năm đến nay, BHXH TPCT đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 57 đơn vị, phát hiện đề nghị truy đóng 50 lao động, với số tiền truy thu trên 248 triệu đồng; BHXH thành phố tiếp tục tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan có liên quan để thực hiện thanh tra, kiểm tra, đề xuất xử phạt, cũng như kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý hình sự theo đúng quy định pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN.

PV: Người lao động bị thiệt hại thế nào khi doanh nghiệp không đóng BHXH, BHYT, BHTN thưa ông?

Ông Nguyễn Thanh Tâm - Phó Giám đốc BHXH thành phố Cần Thơ:

Khi doanh nghiệp không đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động theo quy định, người lao động sẽ phải đối mặt với nhiều thiệt hại nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi trước mắt và lâu dài như: quyền lợi khi khám, chữa bệnh; mất các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất. Ngoài ra, người lao động còn có thể bị ảnh hưởng đến việc hưởng chế độ BHTN khi nghỉ việc.

Do đó, việc doanh nghiệp không đóng BHXH, BHYT, BHTN không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật, mà còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến an sinh xã hội, xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Vì vậy, doanh nghiệp đóng BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ và đúng quy định cho người lao động là rất quan trọng, đảm bảo quyền lợi và an sinh cho người lao động.

PV: Ông có lời khuyên gì cho người lao động?

Ông Nguyễn Thanh Tâm - Phó Giám đốc BHXH thành phố Cần Thơ:

Để kịp thời phát hiện doanh nghiệp không đóng hoặc chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN người lao động cần thường xuyên tra cứu quá trình tham gia bảo hiểm bằng một trong các biện pháp sau:

1. Tra cứu qua ứng dụng VssID - BHXH số.

2. Tra cứu trực tuyến trên Cổng thông tin điện tử Bảo hiểm xã hội Việt Nam:  https://baohiemxahoi.gov.vn/tracuu/Pages/tra-cuu-dong-bao-hiem.aspx.

3. Liên hệ trực tiếp tại cơ quan BHXH: Đến trực tiếp cơ quan BHXH gần nhất, yêu cầu hỗ trợ tra cứu quá trình tham gia BHXH.

4. Phản ánh hoặc tố cáo ngay khi phát hiện vi phạm của doanh nghiệp.

5. Yêu cầu bồi thường nếu bị thiệt hại.

PV: Thông điệp ông muốn gửi đến các doanh nghiệp?

Ông Nguyễn Thanh Tâm - Phó Giám đốc BHXH thành phố Cần Thơ:

BHXH, BHYT là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần quan trọng thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội, đời sống nhân dân, phát triển bền vững đất nước. Vì vậy, người sử dụng lao động đóng BHXH, BHYT, BHTN đúng và đủ cho người lao động mang lại nhiều lợi ích cho đơn vị như: giảm thiểu rủi ro pháp lý, tăng cường uy tín và hình ảnh cho đơn vị, tạo động lực làm việc cho người lao động để họ càng gắn bó hơn nữa với đơn vị góp phần nâng cao năng suất lao động. Đồng thời giúp người lao động có chỗ dựa khi gặp khó khăn, rủi ro trong cuộc sống góp phần vào sự ổn định và phát triển bền vững của đơn vị nói riêng và cũng như xã hội nói chung.