Bảo vệ môi trường học đường khỏi tác hại thuốc lá

Khi trường học “phảng phất” khói thuốc

Theo ghi nhận của phóng viên, tại nhiều trường trung học trên địa bàn TP Hà Nội, không khó để bắt gặp hình ảnh học sinh túm năm tụm ba sử dụng thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử, thậm chí cả thuốc lào. Nhóm học sinh thường lựa chọn những hàng nước, quán quen gần trường làm nơi “trú ẩn” để tiện “phì phèo” thuốc lá, tránh ánh mắt của giáo viên, phụ huynh. Nhiều học sinh vừa bước chân ra khỏi cổng trường, khuất tầm nhìn của giáo viên liền nhanh tay đưa thuốc lá điện tử lên rít một hơi thật mạnh, thả khói mù mịt.

Những hình ảnh nói trên cũng không còn xa lạ tại các địa phương khác khi nhiều năm qua, thuốc lá đã âm thầm xâm nhập vào các trường THCS, THPT trên khắp cả nước. Cô Nguyễn Thị Hồng, một giáo viên THPT tại Hà Nội cho biết, việc học sinh hút thuốc lá trong các trường là có và dường như không có cách nào chặn đứng vấn nạn này.

“Dù các trường trung học nỗ lực ngăn ngừa thuốc lá trong môi trường học đường bằng các hoạt động như giám sát, kiểm tra học sinh khu vực trong và ngoài trường; xử lý, kỷ luật học sinh sử dụng thuốc lá; tuyên truyền, tổ chức chương trình ngoại khoá cung cấp kiến thức khoa học cho học sinh về tác hại của thuốc lá;… nhưng trường học vẫn phảng phất khói thuốc. Nhất là những năm gần đây, khi thuốc lá điện tử có mặt trên thị trường”, cô Nguyễn Thị Hồng chia sẻ.

Theo báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, từ năm 2013 đến năm 2019, tỷ lệ hút thuốc ở thanh, thiếu niên trong nhóm tuổi 13 - 17 và 13 - 15 đã giảm. Tuy nhiên, thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ khi tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới, chủ yếu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gia tăng nhanh chóng.

Theo kết quả nghiên cứu của Trường Đại học Y tế công cộng tại 11 tỉnh, thành phố trong học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 cũng cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi từ 13 - 17 tăng từ 2,6% (năm 2019) lên 8,1% (năm 2023), trong đó ở nhóm từ 13 - 15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% (năm 2022) lên 8% (năm 2023).

Dù công tác kiểm soát và ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá ở trẻ em và thanh, thiếu niên đã được triển khai, nhưng thực tế cho thấy vấn nạn này vẫn đang diễn ra phổ biến. Các hình ảnh ghi lại từ các trường trung học chính là minh chứng rõ nhất cho vấn nạn trên.

Hai hành động cần làm

Trước những ảnh hưởng của thuốc lá tới sức khỏe trẻ em, thanh, thiếu niên, việc bảo vệ trẻ em trước tác động của ngành công nghiệp thuốc lá trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Đây cũng là chủ đề được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lựa chọn cho Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2024 (31/05/2024).

Chia sẻ về giải pháp ngăn chặn tác động của ngành công nghiệp thuốc lá tới trẻ em, thanh, thiếu niên, Tiến sĩ Angela Pratt - Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam nhận định, có hai hành động cần phải làm, một là cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, hai là tăng thuế thuốc lá. “Tôi muốn thuốc lá trở nên thực sự đắt đỏ đối với tất cả những người trẻ tuổi, đến nỗi ngay cả khi họ muốn thử hút thuốc, họ sẽ không bắt đầu vì giá cả ngoài tầm với”, Tiến sĩ Angela Pratt chia sẻ.

Theo WHO, hai hành động trên sẽ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu của Chương trình Sức khỏe Việt Nam và các cam kết quốc tế đối với các Mục tiêu Phát triển Bền vững. Quan trọng hơn hết, sẽ để lại một ảnh hưởng lâu dài, bảo vệ sức khỏe và cuộc sống của hàng triệu người trên khắp đất nước hôm nay và cho các thế hệ mai sau, bằng cách giúp mọi trẻ em ở Việt Nam có cơ hội sống lâu, khỏe mạnh và hạnh phúc.

Là quốc gia có dân số trẻ, việc phòng, chống tác hại của thuốc lá trong và ngoài trường học sẽ giúp ngăn ngừa trẻ em và thanh, thiếu niên không trở thành người hút thuốc, góp phần bảo vệ sức khỏe của thế hệ tương lai, giảm tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng, giảm các gánh nặng bệnh tật và kinh tế cho mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội.

Tại Việt Nam, những năm qua, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế, thực hiện trường học không khói thuốc giúp cho các em học sinh, các thầy cô giáo bảo đảm quyền được hít thở bầu không khí trong lành, tránh khỏi các tác hại nguy hiểm của khói thuốc. Trường học không khói thuốc giúp bảo vệ sức khỏe của học sinh, giáo viên và nhân viên trường khỏi các ảnh hưởng tiêu cực của thuốc lá; xây dựng môi trường học tập tốt hơn, giúp tăng cường sự tập trung, sự chú ý và sự linh hoạt tinh thần của học sinh. Đây cũng là một biện pháp hữu hiệu trong việc ngăn chặn hành vi thử hút thuốc lá của các em học sinh, giảm tỷ lệ thanh, thiếu niên hút thuốc.