Bảo vệ giá trị văn hóa nhân bản trong giới trẻ
Khi tới một câu lạc bộ tin học, chúng tôi đã gặp các nhiều em nhỏ ở độ tuổi 11-13 đang loay hoay bên chiếc máy vi tính. Tưởng như những trí thức tương lai đó đang tiếp cận một ngành khoa học hiện đại. Nhưng không phải, các em nhỏ đang điều khiển một cô gái trên màn hình cởi bỏ quần áo trên người...
Tại Pleiku, Công an phường Hoa Lư mới phát hiện một nhóm teen sống “bầy đàn”, trong đó có các nữ sinh áo trắng. Cách đây không lâu, việc một nữ sinh lớp 8 ở Hải Phòng gây sốc khi post ảnh mặc đồng phục “show hàng” trên chính blog của mình, đã khiến người ta phải giật mình vì “căn bệnh” thích được “khoe hàng” vẫn cứ tồn tại trong cộng đồng trẻ.
Thế nhưng, nếu biết rằng giờ đây nhiều teen girl còn biến “bệnh” thành nan y, khi lập hẳn thành hội, nhóm để khẳng định sở thích “show hàng” và những trò quái dị liên quan đến “chuyện tế nhị” như chat sex, alo sex, rao bán tình trên mạng... thì có lẽ không ít người còn phải giật mình hơn nữa.
Vấn đề là ở chỗ họ không vướng víu chút băn khoăn day dứt nào mà hoàn toàn yên tâm với nhân cách của mình, thậm chí còn hãnh diện và sung sướng. Đối với họ hoàn toàn không có chuyện ăn năn vi phạm đạo đức. Những ước muốn trong sạch đối với họ có thể bị coi là “ngố rừng”, là “cổ lỗ”.
Điều gì đã khiến cho những sai lệch xã hội, những hiện tượng chướng tai gai mắt kia lại có thể được nhìn nhận như là những qui chuẩn “mới”, một thứ thời thượng “hợp lý”?. Các giá trị đã đổi chiều rồi chăng?.
Thế hệ trẻ dường như cứ bị gặm nhấm dần, cứ lùi dần từng bước, cứ quen dần và đi đến chỗ chấp nhận những điều vẫn tưởng như không thể chấp nhận được ấy. Văn hóa phi nhân bản do đó cứ dần dần làm hình thành và xếp lại một hệ thống các giá trị khác - hệ thống các giá trị phi nhân bản. Nó khiến cho xã hội ban đầu thì làm quen, sau đó thì chấp nhận và cuối cùng thì qui thuận nó. Và thật đáng sợ ở sự qui thuận này, sự quy thuận mà không biết là mình đang qui thuận.
Eisensstardt, một trong những chuyên gia xã hội học hàng đầu về thanh niên đã cho rằng, đặc trưng riêng của “nền văn hóa thanh niên” chính là ở chỗ nó luôn luôn bị kích động bởi những giá trị văn hóa mà người lớn tuổi cho là sai lệch. Nó khiến thanh niên dễ trở thành những kẻ hippy nhu mì, yêu hoa lá và âm nhạc nhưng rồi bỗng bất ngờ lại biến thành những hooligan bóng đá đầu trọc, nghiện ngập, dễ tự tử cũng như dễ giết người.
Theo Eisensstardt, đây hoàn toàn không phải là một đặc điểm tâm sinh lý đơn thuần của tuổi trẻ, mà còn là một hành vi văn hóa có ý thức, một hành vi văn hóa đặc thù của thanh niên. Ông cũng cho rằng đừng nên coi thường những hành vi văn hóa này, bởi những tác động thực tế của nó đối với xã hội.
Làn sóng văn hóa hưởng thụ với sự thống trị của những tư tưởng cá nhân cực đoan, với việc đề cao tình dục và bạo lực đang tràn ngập trong giới trẻ. Sẽ về đâu, nếu chúng ta không nhanh chóng điều chỉnh lại, làm thức tỉnh ở giới trẻ những gì tốt đẹp từ các giá trị văn hóa nhân đạo, ngăn cản họ rơi xuống vòng xoáy vô luân lý của một thứ văn hóa bệnh hoạn phi nhân bản?.