Nhiều thách thức, gian nan
Quần thể di tích Cố đô Huế tập trung các công trình kiến trúc có giá trị đặc biệt cũng như đang lưu giữ hệ thống cổ vật quý hiếm. Ngoài ra, hiện tại cũng thường xuyên có các công trình di tích được tu bổ, tập trung khối lượng lớn tài sản của nhà nước, cùng với hệ thống cây xanh cảnh quan dày đặc xen kẽ với các công trình di tích.
Bên cạnh đó, thời gian gần đây, thời tiết diễn biến hết sức phức tạp, mưa bão với cấp độ mạnh nên rất nguy hiểm đối với sự an toàn của di tích so với những năm trước.
Theo lãnh đạo Trung tâm BTDTCĐ, hệ thống Quần thể di tích Cố đô Huế trải rộng trên địa bàn từ vùng trũng trong khu vực Kinh thành đến các khu lăng tẩm gò đồi phía Tây Nam của TP Huế. Ngoài ra, nhiều điểm di tích nằm ven sông Hương cũng thường chịu sự tác động đe dọa nặng nề của ngập lụt, gió bão như di tích ven Kinh thành như Phu Văn Lâu, Nghinh Lương Đình, Quốc Tử giám, Điện Long An, lầu Tàng Thơ…
 |
Nước lũ “bủa vây” trước Ngọ Môn Huế trong một lần mưa bão |
Một số điểm dễ xảy ra chia cắt khi có thiên tai như lăng Gia Long (cách trung tâm Huế 20 km), lăng Minh Mạng, lăng Thiệu Trị, điện Hòn Chén…, nên gặp nhiều khó khăn trong việc ứng cứu và khắc phục hậu quả của thiên tai. Thêm vào đó, phần lớn các di tích có kiến trúc gỗ truyền thống, một số di tích đã xuống cấp nên nguy cơ sụp đổ khi có mưa bão. Một số điểm có tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn như lăng Dục Đức, lăng Đồng Khánh…
Việc bị ngâm nước lâu ngày ít nhiều tác động đến tuổi thọ của các công trình, cộng thêm lượng mưa liên tục trên mái có thể tăng thêm tải trọng dẫn đến các cấu kiện gỗ trong kiến trúc truyền thống cung đình Huế bị tác động nên dễ gây ra hiện tượng nứt gãy, tụt ngói, dịch chuyển vị trí...
Theo khảo sát, hiện nay một số công trình di tích xuống cấp đang có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi mưa bão như: Tả Tùng Tự ở lăng Tự Đức; điện Diên Thọ ở cung Diên Thọ (Đại Nội Huế). Cùng với đó, hiện nay tại khu di sản Hoàng cung Huế, công trình di tích điện Thái Hòa đang ở giai đoạn hoàn thiện; hay các công trình điện Hòa Khiêm, Minh Khiêm Đường, Ôn Khiêm Đường tại lăng Tự Đức đang hạ giải trùng tu.
Giải pháp đảm bảo an toàn cho di tích
Ông Lê Công Sơn (Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế) thông tin, hàng năm Trung tâm đều xây dựng phương án chuẩn bị công tác bảo đảm thực hiện phương châm 5 tại chỗ (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, vật tư tại chỗ, hậu cần tại chỗ) nhằm bảo vệ an toàn tuyệt đối cho hiện vật, công trình di tích, tài sản vật tư, nhà cửa, hệ thống cây xanh.
 |
Nhân viên Trung tâm BTDTCĐ Huế dùng ván gia cố di tích Phu Văn Lâu, mặt Nam của Kinh thành Huế |
Ngoài ra, ngay từ đầu tháng 9 đơn vị đã triển khai các phương án, kế hoạch về phòng chống lụt bão, thiên tai. Đơn vị luôn huy động lực lượng tổ chức kiểm tra, đánh giá tình trạng các công trình di tích, kho tàng, cây xanh, vật tư, tài sản trước mùa mưa bão, đề xuất và tổ chức triển khai các biện pháp phòng ngừa như: Giằng néo, neo buộc, che đậy, kê đặt, chống đỡ cho các điểm di tích.
Cán bộ nhân viên của Phòng Quản lý bảo vệ thuộc TTBTDTCĐ Huế cũng phải chia thành nhiều tổ, thực hiện công tác giằng chống các công trình di tích ngoài trời, di tích có độ cao dễ bị ảnh hưởng bởi gió bão như: Di tích Thế Miếu, Hiển Lâm Các (Đại nội Huế), nhà Bát giác ở hồ Tịnh Tâm, Quan Tượng Đài, Nghinh Lương Đình, Phu Văn Lâu ở mặt Nam của Kinh thành Huế, các công trình di tích ở các lăng Đồng Khánh, Thiệu Trị, Dục Đức…
 |
Triển khai cắt tỉa cây xanh trước mùa mưa bão tại di tích lăng Đồng Khánh |
“Việc chuẩn bị kỹ càng kế hoạch và phân công nhiệm vụ nhằm chủ động phòng, chống, ứng phó kịp thời, hiệu quả, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra; bảo đảm an toàn cho các công trình di tích, hiện vật, tài sản được an toàn. Do yêu cầu kịp thời, chuẩn bị sẵn sàng phục vụ khách du lịch nên sau khi có sự cố thiên tai xảy ra, đơn vị phải huy động mọi lực lượng để khắc phục hậu quả”, ông Sơn nhấn mạnh
Ngoài ra, hệ thống cây xanh ở các khu vực di tích cũng được cắt tỉa, tránh nguy cơ ảnh hưởng của gió lớn. Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của Trung tâm đã xây dựng lực lượng tại chỗ trong công tác phòng chống thiên tai với hơn 200 người, tập trung ở tất cả các điểm di tích. Riêng với các công trình đang trùng tu, yêu cầu đơn vị thi công cắt cử tối thiểu 20 người và có thể huy động thêm toàn bộ lực lượng khi có sự cố xảy ra.
“100% lực lượng Phòng Quản lý bảo vệ, Cảnh quan môi trường thường xuyên ứng trực trong thời gian bão lụt. Các phòng, ban, đơn vị phân công nhân lực ứng trực. Trung tâm có hơn 700 người thì lực lượng trực sẵn sàng khi mưa bão phải đến 50% quân số. Do đặc thù có những di tích nằm xa trung tâm TP Huế, ở cả hai bờ Nam và Bắc sông Hương, nên đơn vị cũng sẵn sàng phương án ứng trực nếu tình huống giao thông chia cắt”, Lãnh đạo Phòng Quản lý bảo vệ, Cảnh quan môi trường chia sẻ.
