Bảo hộ giống cây trồng kém, nguy cơ mất nguồn gen quý hiếm

Bảo hộ giống cây trồng kém, nguy cơ mất nguồn gen quý hiếm
(PLO) - Giống cây trồng là một trong những yếu tố quyết định thành công việc chuyển đổi nền nông nghiệp số lượng sang nền nông nghiệp chất lượng, nhưng bản quyền giống lại đang là một rào cản đối với nỗ lực này.  

Chỉ 314 giống cây trồng được bảo hộ

Tới nay, Công ước quốc tế về bảo vệ giống cây trồng (UPOV) có 74 quốc gia và tổ chức liên chính phủ thành viên tham gia, trong đó có Việt Nam. Theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, dù mới hơn 10 năm là thành viên của Công ước này nhưng việc thực thi Luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) về quyền đối với giống cây trồng đã có những bước tiến đáng ghi nhận. 

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho hay, những năm khởi đầu chỉ có vài giống cây trồng được bảo hộ sau đó, con số này đã gia tăng nhanh chóng. Đến năm 2015, Việt Nam có 314 giống cây trồng các loại được cấp bằng bảo hộ, số đơn nộp (khoảng 1.000 đơn) đề nghị bảo hộ quyền đối với giống cây trồng được chấp nhận gia tăng hàng năm. Bảo hộ giống cây trồng thúc đẩy hình thành một thị trường chuyển giao, chuyển nhượng quyền sở hữu giống khá sôi động.

“Ngoài ra, các giống có giá trị kinh tế cao, thích ứng tốt cũng được đưa từ nước ngoài vào sản xuất tại Việt Nam như giống rau, giống hoa từ Châu Âu, từ Nhật Bản đã và đang giúp nông dân có nhiều cơ hội tiếp cận và lựa chọn hơn đối với những giống tốt, năng suất, chất lượng cơ hội để cải thiện thu nhập cho người dân và đưa Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu nông sản lớn trên thế giới”, ông Doanh nói.    

Tuy nhiên, trao đổi với PLVN, Giáo sư, Viện Sĩ Trần Đình Long - Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam (VSA) cho rằng, việc bảo đảm bản quyền tác giả, bản quyền sản xuất, bản quyền về chủ hữu, về giống cây trồng vẫn là một điểm yếu của Việt Nam. 

Theo Giáo sư Long, công tác giống cây trồng có các nội dung chính, một là chọn tạo giống mới, hai là sản xuất ra giống tốt, nội dung còn lại là quản lý giống. Nhưng việc thanh kiểm tra xem giống đó thật hay không, tốt hay không, ai chịu trách nhiệm về mặt quản lý nhà nước - những vấn đề này ở Việt Nam còn yếu.   

Nguy cơ bị lấy cắp giống 

Nói về vai trò của việc bảo hộ giống cây trồng, Giáo sư Long cho rằng đó là yêu tố quyết định. Ông nói, ngoài phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, đất đai, giống là một trong những đầu vào hết sức quan trọng của sản phẩm nông nghiệp, nó quyết định đến chất lượng sản phẩm nông nghiệp. 

Chủ tịch VSA chỉ ra rằng, Việt Nam đang nỗ lực chuyển từ một nền nông nghiệp số lượng thành một nền nông nghiệp chất lượng, muốn nâng cao giá trị hàng hóa lên bằng cách áp dụng nông nghiệp công nghệ cao, thì giống sẽ phải đóng vai trò then chốt.

“Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, tăng cường chất lượng hạt giống, tăng cường giá trị chuyển đổi cơ cấu cây trồng đóng vai trò quan trọng cho nỗ lực chuyển đổi đó thành công. Giống là một khâu, mà trong giống bảo hộ quyền giống cây trồng hay chính sách quản lý giống cây trồng là yếu tố quyết định.”ông Long khẳng định. 

Sau hơn 10 năm tham gia công ước UPOV, thực thi quyền tác giả trong lĩnh vực giống cây trồng, Bộ NN&PTNT thừa nhận còn có một số hạn chế cần khắc phục như: thời gian nộp đơn đến cấp bằng còn dài do hệ thống kỹ thuật còn hạn chế; việc khai đơn đăng ký đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ còn khó khăn. Trong khi, Chủ tịch VSA thì lại cảnh báo một nguy cơ còn lớn hơn đó là thất thoát nguồn gen quý hiếm. Cụ thể, theo ông Long, chúng ta có nhiều giống chưa bảo vệ được, ví dụ như gạo Jasmine 85 - giống gạo này Việt Nam đã có 20 năm và đã từng xuất sang Mỹ đạt 600 USD/tấn, nhưng gần đây một số nước khác đã lấy mất giống này để sử dụng thành thương hiệu của họ. 

Cũng theo vị này, đối với các giống cây trồng bản địa, tức chỉ Việt Nam có nhưng cũng đã xảy ra hiện tượng mất nguồn gen. Theo GS Long, một số nước có công nghệ tiên tiến đã cố tình lấy về sau đó cải tiến đi một chút để sử dụng thương mại.

“Hội nhập là xu thế nhưng công nghệ người ta cao hơn, người ta có hàng tỷ USD để đầu tư, trong khi các nhà chọn giống Việt Nam kinh phí hạn chế, điều kiện khó khăn nên đã đến lúc vấn đề xây dựng bản quyền cần phải thay đổi tư duy.  Cần phát huy toàn bộ nguồn lực đặc biệt là vai trò của doanh nghiệp trong việc chọn tạo giống và sản xuất hạt giống....”- Giáo sư Long cảnh báo. 

Đọc thêm

Hệ sinh thái tận dụng FTA chắp cánh cho ngành thủy sản thâm nhập thị trường quốc tế

Ảnh minh họa
(PLVN) - Các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang mở ra cơ hội lớn cho ngành thủy sản Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp Quảng Nam nói riêng trong việc tiếp cận những thị trường xuất khẩu tiềm năng. Tận dụng những lợi thế từ các FTA mang lại sẽ góp phần nâng tầm thương hiệu thủy sản Việt trên trường quốc tế...

Thách thức bảo vệ môi trường trong hoạt động thủy sản

Nhiều nhiệm vụ trọng tâm để bảo vệ các hệ sinh thái ven biển vùng Đồng bằng sông Cửu Long. (Ảnh: Hữu Tuấn)
(PLVN) -  Ngành thủy sản được xác định là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong nền kinh tế biển của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng nhanh. Nhưng trong quá trình phát triển, ngành thủy sản cũng đang phải đối mặt với không ít những thách thức, trong đó có vấn đề môi trường và suy thoái hệ sinh thái ven biển.

Hiệu quả chính sách phát triển kinh tế số

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định 1437/QĐ-TTg ngày 20/11/2024 ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phát triển kinh tế số giai đoạn 2024 - 2025.

Hơn 730 dự án đang hoạt động tại các KCN - KCX Hà Nội

Công ty TNHH Điện tử Meiko Thăng Long, có địa chỉ tại lô J1-J2 (khu công nghiệp Thăng Long, xã Võng La, huyện Đông Anh,TP. Hà Nội)
(PLVN) - Nhiều năm qua, doanh nghiệp tại các khu công nghiệp của Hà Nội luôn tạo giá trị bình quân trên 40% giá trị sản lượng công nghiệp, 40% kim ngạch xuất khẩu và trên 20% GDP của Thành phố, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và trở thành nhân tố quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Thủ đô và cả nước.

Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba thăm và làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội

Bà Juanna Lilia Delgado Portal – Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba trao đổi tại buổi làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội.
(PLVN) - Ngày 20/11, Đoàn lãnh đạo cấp cao Ngân hàng Trung ương Cuba do bà Juanna Lilia Delgado Portal - Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba làm Trưởng đoàn đã đến thăm và làm việc tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH). Đi cùng đoàn có đại diện một số Bộ, ngành, Chủ tịch một số Ngân hàng tại Cuba; đại diện Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam và đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Cảng Hải Phòng đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, ông Nguyễn Hoàng Anh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trao Bằng khen cho Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng.
(PLVN) - Ngày 20/11, Công ty CP Cảng Hải Phòng tổ chức Lễ kỷ niệm 95 năm Ngày truyền thống Đảng bộ và Đội ngũ công nhân Cảng (24/11/1929-24/11/2024); 95 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Cảng Hải Phòng (28/11/1929-28/11/2024) và đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì.

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành
(PLVN) - Sáng 19/11, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT tổ chức diễn đàn “Nâng cao hiệu quả thông tin, cảnh báo, đảm bảo vận hành an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới". Sự kiện nêu ra những vấn đề cấp bách của hệ thống các hồ, đập thủy lợi đang “gánh” trên vai nhiều nhiệm vụ trọng yếu của quốc gia.

Thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Pháp

Thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Pháp
(PLVN) - Sáng 19/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến đã làm việc với đoàn đại biểu Nghiệp đoàn Giới chủ Pháp (MEDEF) do ông Francois Corbin làm trưởng đoàn, trong khuôn khổ hai nước thúc đẩy hợp tác kinh tế và đầu tư.

Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá: Cần lộ trình tăng thuế hợp lý

Toàn cảnh Toạ đàm "Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và chống buôn lậu thuốc lá – Những vấn đề đặt ra" diễn ra chiều nay, tại Hà Nội.
(PLVN) -  Theo các chuyên gia, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là cần thiết. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu chính sách đề ra, cần có lộ trình tăng thuế hợp lý, đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu hạn chế tiêu dùng và ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Ngành tôm bứt phá, dự báo đạt 4 tỷ USD trong năm 2024

Ngành tôm bứt phá, dự báo đạt 4 tỷ USD trong năm 2024

(PLVN) - Trong 10 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt 3,2 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ và EU đều ghi nhận tăng trưởng tích cực. Với giá tôm cải thiện và nhu cầu nhập khẩu tăng cao, dự báo mục tiêu 4 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu trong năm nay là hoàn toàn khả thi.

Quyết tâm gỡ 'thẻ vàng' IUU của EC

Việt Nam quyết tâm gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2024. (Ảnh minh họa: CTV)
(PLVN) - Ngày 18/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến đã họp với các đơn vị liên quan để thực hiện kế hoạch của Chính phủ chỉ đạo làm việc với Đoàn thanh tra Ủy ban Châu Âu (EC) về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU) lần 5.

Chờ tỉnh và huyện để kéo dây giải tỏa công suất Nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4

Đại diện NPTPMB báo cáo lãnh đạo EVNNPT về tiến độ Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái.
(PLVN) - Ban Quản lý Dự án truyền tải điện (NPTPMB) hạ quyết tâm hoàn thành Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái trong quý III/2025 để có thể cùng các đơn vị thuộc Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) thực hiện việc giải tỏa công suất Nhà máy nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4.