Những bước tiến về cơ sở pháp lý
Khi mới thành lập, BHTGVN hoạt động theo quy định của Nghị định 89/1999/NĐ-CP về bảo hiểm tiền gửi (BHTG), Quyết định 218/1999/QĐ-TTg, Quyết định số 75/2000/QĐ-TTg về Điều lệ tổ chức và hoạt động của BHTGVN. Sau 5 năm hoạt động, cơ sở pháp lý cho hoạt động của BHTGVN được tiếp tục củng cố thông qua Nghị định 109/2005/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 89. Theo đó, hạn mức BHTG được nâng từ 30 triệu lên 50 triệu đồng và mở rộng đối tượng được bảo hiểm, phù hợp với tình hình thực tế giai đoạn này.
Năm 2012, Luật BHTG số 06/2012/QH13 được thông qua, đánh dấu một bước tiến lớn cho hoạt động của BHTGVN, quy định rõ vị trí pháp lý, chức năng, nhiệm vụ của BHTGVN và xác định rõ BHTGVN là tổ chức tài chính Nhà Nước, Ngân hàng nhà nươc (NHNN) là cơ quan quản lý Nhà nước về BHTG. Chính phủ và các bộ, ngành chức năng đã ban hành một số văn bản hướng dẫn thi hành Luật nhằm hướng dẫn hoạt động về BHTG và chức năng, nhiệm vụ của BHTGVN.
Năm 2017 chứng kiến nhiều thay đổi quan trọng về chính sách BHTG. Trước yêu cầu thực tiễn về việc cần thay đổi hạn mức trả tiền bảo hiểm cho phù hợp với điều kiện KT-XH, BHTGVN đã xây dựng đề án tăng hạn mức trình NHNN để trình Thủ tướng chính phủ phê duyệt. Quyết định 21/2017/QĐ-TTg được ban hành quy định hạn mức trả tiền bảo hiểm là 75 triệu đồng, cơ bản đã đảm bảo hài hòa lợi ích của người gửi tiền, góp phần tạo sự an tâm cho người gửi tiền đối với hệ thống tài chính – ngân hàng, đặc biệt là đối với hệ thống QTDND, các tổ chức tài chính vi mô và phù hợp với nguồn lực tài chính của BHTGVN trong giai đoạn hiện nay. Điều này cũng thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ, NHNN và BHTGVN trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, hỗ trợ duy trì kỷ luật thị trường, đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng.
Tháng 11/2017, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD được ban hành đã nâng cao vai trò của BHTGVN trong việc tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu TCTD yếu kém. Cụ thể, BHTGVN được trao thêm các nhiệm vụ gồm: (i) Thực hiện cho vay đặc biệt để hỗ trợ thanh khoản khi TCTD có nguy cơ mất khả năng chi trả, đe dọa sự ổn định hệ thống trong hai trường hợp là TCTD bị kiểm soát đặc biệt hoặc trước khi phương án cơ cấu lại được phê duyệt hoặc để hỗ trợ phục hồi theo phương án đã được phê duyệt; (ii) Mua trái phiếu dài hạn của TCTD dựa trên quyết định của NHNN nhằm hỗ trợ tài chính cho TCTD lành mạnh tham gia quản trị, kiểm soát, điều hành, hỗ trợ tài chính của TCTD yếu kém được kiểm soát đặc biệt; (iii) Tham gia phối hợp với Ban kiểm soát đặc biệt, Ngân hàng Hợp tác xã để đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi Quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô, công ty tài chính và (iv) Tham gia phối hợp với Ban kiểm soát đặc biệt, TCTD được kiểm soát đặc biệt xây dựng phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt trình NHNN xem xét.
Định hướng triển khai
Trong thời gian tới, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của BHTGVN là tổng kết, đánh giá 5 năm thực hiện Luật BHTG và đề xuất sửa đổi Luật. Mặt khác, BHTGVN xác định tập trung triển khai, ban hành văn bản hướng dẫn quy định về cho vay đặc biệt đối với TCTD được kiểm soát đặc biệt, mua trái phiếu dài hạn của các TCTD hỗ trợ, tham gia thẩm định Đề án phục hồi TCTD yếu kém và các văn bản quy phạm pháp luật cần ban hành khác liên quan tới hoạt động của BHTGVN theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật các TCTD. Ngoài ra, BHTGVN tiếp tục nghiên cứu, đề xuất báo cáo NHNN và các Bộ ngành trình Chính phủ sửa đổi Nghị định, Quyết định liên quan đến hoạt động của BHTGVN về nội dung tăng vốn điều lệ và các nhiệm vụ được giao theo quy định.
Sau gần 20 năm BHTGVN đi vào hoạt động, khuôn khổ pháp lý cho hoạt động BHTG ngày càng được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao, bảo vệ ngày càng tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền và góp phần duy trì hoạt động lành mạnh của hệ thống tài chính – ngân hàng.
