Bảo hiểm tiền gửi - công cụ hữu hiệu bảo vệ người gửi tiền
Điều 3 Luật BHTG quy định: BHTG nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NGT, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD), bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
BHTG có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ NGT, nâng cao niềm tin của công chúng đối với hệ thống tài chính, ngân hàng. BHTG chính là công cụ tài chính hữu hiệu mà Chính phủ sử dụng nhằm bảo vệ NGT, thay mặt Chính phủ bảo vệ tiền gửi của người dân.
Trong trường hợp tổ chức tham gia BHTG đổ vỡ thì BHTG có trách nhiệm chi trả tiền gửi được bảo hiểm cho NGT. Chính sự bảo vệ này tạo được niềm tin cho NGT vào hệ thống tài chính – ngân hàng nói riêng và vào Chính phủ nói chung.
BHTG góp phần đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh hoạt động ngân hàng. NGT có thể yên tâm gửi tiền tại bất kỳ tổ chức tham gia BHTG nào. BHTG đã tạo ra một môi trường bình đẳng cho tất cả các TCTD, đặc biệt là các TCTD có quy mô nhỏ bằng một hạn mức chi trả tiền bảo hiểm thống nhất. Chính điều đó đã thúc đẩy hoạt động tín dụng phát triển bình đằng, lành mạnh.
Ngoài chức năng chi trả, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) còn có các nghiệp vụ kiểm tra, giám sát, tham gia kiểm soát đặc biệt… nhằm phát hiện, báo cáo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khi phát hiện rủi ro cũng như hỗ trợ tổ chức tham gia BHTG khắc phục, trở lại hoạt động bình thường.
Bảo hiểm tiền gửi trong thời đại Cách mạng 4.0
Thứ nhất, cần xác định tính khả thi của việc bảo hiểm cho tiền gửi điện tử. Gần đây, việc phát triển và đổi mới cung cấp dịch vụ tài chính đến người có thu nhập thấp chủ yếu thông qua các dịch vụ như ngân hàng không chi nhánh (branchless banking), thanh toán trên điện thoại di động hay tiền điện tử (e-money).
Đối với hoạt động BHTG, vấn đề đặt ra là liệu có nên coi tiền điện tử như sản phẩm tiết kiệm hay chỉ là một giao dịch chuyển khoản thông thường, cũng như trách nhiệm bảo hiểm trong quá trình diễn ra các giao dịch đó.
Hiện nay, tại nhiều quốc gia, tiền điện tử vừa được coi như tiền tiết kiệm cũng như phương tiện thanh toán, có phát sinh lãi tiền gửi và được bảo hiểm. Hiện nhiều quốc gia cũng đang nghiên cứu việc bảo hiểm cho tiền gửi đối với giao dịch ngân hàng không chi nhánh, gồm cả trên điện thoại di động.
TCty BHTG Liên bang Mỹ (FDIC) đã áp dụng chương trình thí điểm về tài khoản tiền gửi an toàn năm 2011 cho các giao dịch điện tử đối với thẻ ghi nợ, hợp tác với đối tác như Tập đoàn Cities, Liên minh kinh tế toàn diện (AEI) và Trung tâm cơ hội tài chính (LISC) để kết nối các dịch vụ cho NGT ở các tổ chức phi ngân hàng. Tại Việt Nam, tiền gửi thuộc đối tượng được BHTG, không phân biệt hình thức gửi tiền trực tuyến hay gửi tiền trực tiếp, đều được bảo hiểm.
Thứ hai, tiềm năng trong việc sử dụng các hệ thống nghiệp vụ như tính phí, giám sát, chi trả là rất tích cực. Thông qua các chương trình, phần mềm trực tuyến, các nghiệp vụ BHTG có khả năng được thực hiện một cách nhanh chóng, chính xác, tổ chức BHTG cũng tiết kiệm được các nguồn lực hơn so với hình thức nghiệp vụ truyền thống.
Trong đó phải kể đến một số ưu thế của việc áp dụng công nghệ thông tin như trích xuất thông tin về tiền gửi phục vụ chi trả, xác minh thông tin, hỗ trợ truyền thông chính sách BHTG, hỗ trợ giải quyết các vấn đề xuyên biên giới giữa các tổ chức BHTG...
BHTGVN đã đưa vào hoạt động Hiện đại hóa hệ thống thông tin quản lý và hiện đại hóa ngân hàng (FSMIMS). Hệ thống FSMIMS tin học hóa toàn bộ các hoạt động nghiệp vụ của BHTGVN; giúp tổng hợp, phân tích và xử lý thông tin về tổ chức tham gia BHTG nhằm phát hiện và kiến nghị NHNN xử lý kịp thời những vi phạm quy định về an toàn hoạt động ngân hàng, rủi ro gây mất an toàn hệ thống. Từ đó, bảo vệ tốt quyền lợi của NGT, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Thứ ba, CMCN 4.0 là cơ hội để tăng cường nâng cao hiểu biết cho NGT, giáo dục tài chính thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng cũng như các phương tiện số hóa hiện đại. Hiện nay, người dân Việt Nam, đặc biệt người dân vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa hiểu biết tài chính khá thấp so với các nước trên thế giới và trong khu vực. Thiếu hiểu biết về tài chính khiến người dân ngại ngần sử dụng các dịch vụ tài chính chính thức, dễ rơi vào bẫy huy động vốn bất hợp pháp, tín dụng “đen” gây hậu quả nặng nề, bất ốn đời sống xã hội tại địa phương.
Những năm gần đây, BHTGVN đã tuyên truyền chính sách BHTG trên các báo, truyền hình địa phương; phối hợp tổ chức sự kiện tuyên truyền trực tiếp đến người dân với những nội dung thiết thực để họ dễ dàng tiếp cận chính sách BHTG. BHTGVN cho biết sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm nâng cao hiểu biết của NGT trong thời gian tới.
