Bao giờ mới hết bạo lực gia đình?

21/11/2013 07:30

(PLO) - Nếu ví việc bảo vệ nạn nhân và xử lý vụ việc bạo lực gia đình (BLGĐ) như một “vòng tròn kim cô” để khiến cho vũ phu khiếp sợ, thì có thể nói hiện nay vòng tròn đó vẫn chưa hề được khép kín…

Những đứa trẻ boomerang

Theo thống kê của Ngôi nhà Bình yên, từ năm 2007 đến tháng 10/2013 đã có 379 người tạm trú (bao gồm phụ nữ, trẻ em) là nạn nhân BLGĐ. 71% người tạm trú đến Ngôi nhà Bình yên khi đã bị cả 3 hình thức bạo lực là thể chất, kinh tế, tình dục. Bạo lực tinh thần là yếu tố đi kèm không thể thiếu với cả ba hình thức trên. Đáng lo ngại hơn nữa, 52% nạn nhân đã chịu bạo lực từ 1-5 năm; 25% chịu từ 5-10 năm và 13% chịu trong thời gian rất dài, từ 10-30 năm.

Là cơ sở y tế chuyên tiếp nhận nạn nhân BLGĐ, Trung tâm tư vấn chăm sóc sức khỏe phụ nữ, Bệnh viện Đức Giang, Long Biên, Hà Nội sau gần 11 năm đã tiếp nhận trên 26.000 lượt người là nạn nhân bạo hành giới, trong đó nạn nhân BLGĐ chiếm 75%. Nạn nhân nhỏ nhất là 5 tuổi, cao nhất là 86 tuổi.

Bà Lê Phương Thúy – Trưởng phòng Tư vấn của Trung tâm Phụ nữ và Phát triển thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cho biết, thời gian chịu BLGĐ càng kéo dài thì nạn nhân càng cảm thấy mình… vô giá trị(!). Trẻ em trong những gia đình có bạo lực kéo dài, ngoài việc sớm sa vào tệ nạn xã hội, cũng có hành động ngược đãi mẹ, chị, em gái trong nhà dù vô thức. Thậm chí có những đứa trẻ đánh nhau với bố để bảo vệ mẹ, nhưng bản thân chúng lại hỗn láo, không tôn trọng mẹ.

Và, không ít trong số những đứa trẻ đó khi lớn lên làm chủ gia đình đã đi vào đúng “vết xe đổ ” của người cha. Thực tế này gợi lên hình ảnh của chiếc boomerang luôn luôn quay trở lại bất kể ném thế nào. Những đứa trẻ boomerang đã và đang âm thầm nhân rộng mầm mống BLGĐ trong xã hội mà không hề hay biết.

Bao giờ vòng tròn khép kín?

Ở trên đỉnh của hình chóp nón sơ đồ hỗ trợ nạn nhân BLGĐ (tức là sau khi đã đi qua các tầng cấp như tác động gia đình, hòa giải địa phương, tư vấn tâm lý, pháp lý, can thiệp của công an, tư pháp…), nhưng mô hình nhà tạm lánh cũng đang gặp những khó khăn riêng của mình. Đó là thời gian nạn nhân ở nhà tạm lánh càng lâu thì hiệu quả hỗ trợ càng lớn do quá trình can thiệp toàn diện, nhưng hầu hết các nhà tạm lánh, kể cả Ngôi nhà Bình yên cũng chỉ có thể thu xếp được tối đa 3 tháng cho người tạm trú. Mặt khác, hầu hết người tạm trú đều gặp những vấn đề về sức khỏe thể chất, tinh thần nhưng thiếu dịch vụ hỗ trợ tâm lý chuyên biệt phù hợp cũng như vấn đề xác định tỷ lệ thương tật.

Về phía ngành Y tế, bà Nguyễn Thị Vân Anh (Sở Y tế Hà Nội) cho biết, ứng xử và tư vấn tâm lý cho nạn nhân BLGĐ là kiến thức mà các nhân viên y tế chưa hề được đào tạo trong các trường của ngành Y, do đó khi làm việc gặp không ít khó khăn. Mặt khác, 85% nạn nhân BLGĐ không có thẻ BHYT, cơ sở y tế cũng chỉ giúp đỡ họ được một phần chi phí giường bệnh, chăm sóc, còn thuốc men, bông băng đành chịu vì không biết lấy ở đâu, tính vào khoản nào. Cũng có nạn nhân có BHYT nhưng hiện nay rất nhiều cơ sở y tế lại từ chối thanh toán cho người bệnh là nạn nhân BLGĐ, lý do vì chưa hướng dẫn, dù rằng Luật Phòng chống BLGĐ đã quy định.

Mặc dù các vụ BLGĐ xảy ra với mức độ ngày càng nhiều, nhưng theo ông Nguyễn Quang Ái - Kiểm sát viên của VKSND thành phố Hà Nội, từ năm 2008 đến nay số vụ án hình sự về BLGĐ chiếm số lượng rất ít trong tổng số các vụ án hình sự mà Viện đã thụ lý giải quyết. Hiện nay, Viện Kiểm sát đang gặp khó khăn khi giải quyết các vụ án hình sự liên quan đến BLGĐ vì chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể cách thức, biện pháp để Viện thực hiện nhiệm vụ của mình.

Những thông tin trên đây đã minh chứng cho nhận định của bà Cao Thị Hồng Vân – Giám đốc Trung tâm Phụ nữ và Phát triển: “Luật Phòng chống BLGĐ ra đời đã 5 năm, đề cập đầy đủ các nội dung từ tuyên truyền, phòng ngừa đến phát hiện, bảo vệ, xử lý vụ việc BLGĐ, nhưng nhìn chung việc thực hiện luật vẫn còn hạn chế, thậm chí còn vô vàn khó khăn và cản trở. Vì chúng ta vẫn thiếu một hệ thống, một quy trình với những phạm vi rõ ràng và những bước phối hợp, kết nối một cách cụ thể trong và ngoài các cơ quan, đơn vị chức năng, tổ chức” .

Thế nên, “Bao giờ vòng tròn khép kín?” vẫn sẽ mãi là một câu hỏi!

Dương Nhi