Báo động về căn bệnh đến từ lối sống thiếu khoa học

Độ tuổi mắc bệnh ngày càng trẻ hóa

Thời gian qua, khoa nội soi tiêu hoá Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân trẻ tuổi đến khám bệnh liên quan đến đại trực tràng. Đối tượng bệnh nhân chủ yếu trong độ tuổi từ 20 - 40, thường gặp các triệu chứng như đại tiện ra máu, đầy hơi và trướng bụng. Còn tại khoa ngoại bụng 1 Bệnh viện K, các bác sĩ cho biết đã phẫu thuật cho không ít các trường hợp ung thư đại trực tràng còn rất trẻ.

Có thể thấy, các bệnh lý liên quan đến hậu môn trực tràng có xu hướng ngày càng gia tăng và đặc biệt là ngày càng trẻ hoá. Đáng lưu ý, tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng là một trong 10 loại ung thư thường gặp với tỷ lệ tử vong liên quan đến ung thư đứng hàng thứ 5 ở cả 2 giới. Theo thống kê của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (Globocan), với gần 17.000 ca mắc mới mỗi năm và 8.454 trường hợp tử vong, ung thư đại trực tràng vượt ung thư dạ dày, trở thành loại ung thư phổ biến thứ 4 tại Việt Nam.

Chia sẻ về việc gia tăng và trẻ hoá bệnh nhân mắc bệnh hậu môn trực tràng, PGS.TS Lê Mạnh Cường - Phó Giám đốc Học viện Y học cổ truyền Việt Nam, Chủ tịch Hội hậu môn trực tràng Việt Nam cho biết, mô hình bệnh tật về lĩnh vực bệnh lý hậu môn trực tràng đang có sự thay đổi.

Trước đây, bệnh trĩ thường gặp chủ yếu ở người trên 40 tuổi, nhưng gần đây, số lượng bệnh nhân trẻ tuổi ngày càng gia tăng, thậm chí ở độ tuổi 15 - 20. Hiện nay, các bệnh như nứt kẽ hậu môn cũng xuất hiện nhiều ở những người trẻ từ 16 - 17 tuổi, trong khi trước đây, lứa tuổi này rất hiếm gặp. Điều này cho thấy hiện tượng trẻ hóa của bệnh nhân mắc các bệnh lý hậu môn trực tràng đang ngày càng trở nên phổ biến.

PGS.TS Lê Mạnh Cường cũng cho biết, bệnh lý hậu môn trực tràng là vấn đề khá phổ biến tại Việt Nam, chiếm tỷ lệ từ 40 - 55%. Mặc dù cho đến nay, các nhà khoa học trên thế giới vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính gây bệnh, tuy nhiên, họ đã tìm ra những yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh lý hậu môn trực tràng nói chung, đặc biệt là hai bệnh thường gặp là trĩ và nứt kẽ hậu môn. Trong đó, yếu tố stress được xem là một trong những nguy cơ chính.

Lối sống ảnh hưởng đến sức khỏe

Trên thực tế, không chỉ có stress, các bệnh liên quan đến hậu môn trực tràng còn đến từ lối sống và thói quen ăn uống chưa khoa học, nhất là của giới trẻ. Theo khảo sát của Hội hậu môn trực tràng Việt Nam, tỉ lệ mắc trĩ chiếm khoảng 35 - 60% dân số (tùy thời điểm). Trong đó, người trẻ (dưới 18 tuổi) mắc bệnh này chiếm tới 3 - 5% và đang có xu hướng tăng.

Đáng nói, nguyên nhân đến từ những thói quen tưởng chừng như vô hại của giới trẻ, đơn cử như đi vệ sinh quá lâu. Nhiều bạn trẻ hay cả người trưởng thành có thói quen vừa đi vệ sinh, vừa làm việc riêng như dùng điện thoại, đọc truyện,…

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc dành hàng giờ ngồi trong nhà vệ sinh - một nguyên nhân có thể gây ra các bệnh hậu môn trực tràng. Điều này là do áp lực tạo ra khi ngồi trên bệ bồn cầu có thể làm căng các tĩnh mạch ở vùng trực tràng dẫn đến sưng đau, kích ứng và chảy máu khi đi đại tiện. Hay việc dành nhiều thời gian ngồi một chỗ và ít thời gian hoạt động cũng có liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng khởi phát sớm hơn.

Ngoài ra, một thói quen khác cần đặc biệt chú ý của giới trẻ là ăn uống không lành mạnh, đây là thói quen đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ và các bệnh liên quan đến đường tiêu hoá, trong đó có hậu môn trực tràng. Các chuyên gia nhận định rằng chế độ ăn uống không lành mạnh của giới trẻ, cụ thể là chế độ ăn nhiều thịt, chất béo đã qua chế biến, đồ ăn cay nóng, ít trái cây và rau quả có liên quan với bệnh ung thư đại trực tràng khởi phát sớm.

Trong những năm qua, chế độ ăn uống không lành mạnh ngày càng trở nên phổ biến hơn. Hiện nay, phù hợp với cuộc sống bận rộn, phần đông giới trẻ lựa chọn ăn ngoài hàng quán với các loại đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến có hương vị thơm ngon, phục vụ nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, những thực phẩm này chứa nhiều chất béo, đường, muối,… khiến mất cân đối về dinh dưỡng và sinh ra một số chất độc hại trong quá trình chế biến. Điều này gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển tế bào ác tính tại trực tràng.

Cũng vì bận rộn, nhiều người trẻ không chú trọng đến chế độ ăn uống của mình. Họ thường lựa chọn thực phẩm dựa trên thói quen và sở thích mà ít quan tâm đến tác động của chúng đối với sức khỏe, dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng. Hơn nữa, một số bạn trẻ còn có thói quen ăn uống thất thường, như bỏ bữa hoặc ăn không đúng giờ, điều này gây hại cho hệ tiêu hóa và ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất. Mặc dù thói quen ăn uống không lành mạnh sẽ không ảnh hưởng lập tức đến sức khỏe nhưng về lâu dài sẽ ảnh hưởng rất lớn tới toàn bộ hệ thống tiêu hóa, trong đó, trực tràng là cơ quan dễ bị viêm nhiễm nhất.