Cụ thể, theo thống kê của Bộ Công an, năm 2019, phạm pháp hình sự giảm 7,39% về số vụ. Tuy nhiên, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật còn diễn biến phức tạp, tính chất tội phạm nghiêm trọng, cường độ bạo lực gia tăng, có lúc, có nơi gây lo lắng, bức xúc dư luận như cử tri tỉnh Gia Lai phản ánh về tình hình tội phạm hình sự xảy ra trong gia đình ngày càng báo động, xảy ra nhiều vụ người thân giết hại lẫn nhau (chiếm khoảng 20% tổng số vụ án giết người).
Theo Bộ Công an, đây là một trong những loại tội phạm do nguyên nhân xã hội với trên 80% đối tượng phạm tội lần đầu, không nằm trong diện quản lý nghiệp vụ của lực lượng Công an nên công tác phòng ngừa rất khó khăn dù tỷ lệ điều tra khám phá rất cao.
Trước tình hình trên, Bộ Công an cho biết, cơ quan này đã chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương triển khai quyết liệt nhiều biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm do nguyên nhân xã hội, trong đó có tội phạm xảy ra trong gia đình. Song, nếu riêng lực lượng Công an thì không thể ngăn chặn, đẩy lùi được tình trạng này.
Do đó, rất cần sự chung tay vào cuộc mạnh mẽ của các cấp ủy đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể và nhân dân, của cả hệ thống chính trị với đồng bộ các giải pháp căn cơ, toàn diện về kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, pháp luật...
Cụ thể, như xây dựng và phát huy các mô hình tự phòng, tự quản, tự bảo vệ, tự hòa giải ở cơ sở, khu dân cư, xóm làng, thôn bản và ngay trong các gia đình để chủ động phát hiện sớm, kịp thời hòa giải các mâu thuẫn thù tức trong gia đình ngay từ khi mới phát sinh, không để tích tụ kéo dài.
Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến, nâng cao nhận thức pháp luật cho các thành viên trong gia đình; quản lý, giáo dục con em, hạn chế những ấn phẩm độc hại, đồi trụy, bạo lực trên mạng Internet tác động tiêu cực, xây dựng gia đình văn hóa, ấm no, hạnh phúc, không bạo lực.
Mặt khác, cần nghiên cứu những khía cạnh tâm lý - xã hội, các hiện tượng tiêu cực, bạo lực, mâu thuẫn trong gia đình, xã hội là nguyên nhân sâu xa của tội phạm giết người để đề ra giải pháp phòng ngừa hiệu quả.
Bên cạnh đó, Bộ Công an cũng cho biết, Cơ quan này đã và đang chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương phối hợp, hướng dẫn các cơ quan, ban ngành, đoàn thể và nhân dân thực hiện các biện pháp xã hội phòng ngừa tội phạm thường xảy ra trong gia đình, nhất là tội phạm giết người thân.
Cùng với đó, triển khai giải pháp phòng ngừa nghiệp vụ nắm tình hình, phát hiện, tiếp nhận, giải quyết sớm, triệt để các mâu thuẫn phát sinh trong gia đình, dòng họ ngay từ ban đầu, chủ động hòa giải không để xảy ra xô xát dẫn đến án mạng; tuyên truyền nâng cao cảnh giác và kỹ năng xử lý, ứng phó với các hành vi bạo lực gia đình, các tình huống có thể dẫn đến bạo lực, giết người để chủ động phòng tránh; lập hồ sơ đưa người vào cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, vận động các gia đình đưa người thân nghiện ma túy đi cai nghiện hoặc lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc...
