Nhật Bản tuyên bố sẽ huy động lực lượng bảo vệ bờ biển nếu tàu của chính phủ Trung Quốc xâm nhập khu vực quần đảo tranh chấp, làm dấy lên khả năng xảy ra xung đột giữa 2 cường quốc hàng đầu thế giới.
 |
| Một tàu hải giám Trung Quốc gần quần đảo tranh chấp hồi năm 2008. Ảnh: Reuters |
Hôm qua - 12/9, chánh Văn phòng Nội các Nhật Osamu Fujimura tuyên bố việc “quốc hữu hóa” quần đảo Senkaku, mà phía Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, đã hoàn tất. Chủ sở hữu của quần đảo này hiện được đăng ký dưới tên “nhà nước” sau khi Senkaku/Điếu Ngư được bàn giao cho chính phủ Nhật sau lễ ký kết hợp đồng mua bán ngày 11/9.
Ngoại trưởng Nhật Koichiro Gemba cùng ngày 12/9 cũng đã bác bỏ yêu cầu của Trung Quốc, đòi Nhật hủy bỏ thương vụ mua lại 3 trong số 5 hòn đảo thuộc quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Ông Gemba cho biết thêm Nhật sẽ không xây dựng thêm cơ sở vật chất trên nhóm đảo này sau khi đã hoàn tất việc quốc hữu hóa.
Cùng ngày, truyền thông Trung Quốc dẫn một tuyên bố nhận được từ Bộ Ngoại giao Nhật nói rằng, Nhật sẽ huy động lực lượng bảo vệ bờ biển “khi tàu Trung Quốc đến, hoặc là tiến đến gần quần đảo do Nhật kiểm soát”. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Tân Hoa xã đưa tin, 2 tàu hải giám của Trung Quốc “đã đến vùng biển” quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư vào sáng 11/9 để “khẳng định tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh”.
Tân Hoa xã còn nói thêm rằng đơn vị chủ quản của các tàu hải giám này sẽ “có hành động dựa trên diễn biến tình hình”. Tuy nhiên, truyền thông Trung Quốc sau đó không đưa tin tiếp về hành trình của các tàu hải giám. Bộ Ngoại giao Nhật cũng cho biết họ không thể xác nhận địa điểm của các tàu của chính phủ Trung Quốc.
Tại cuộc họp ở Bộ Quốc phòng với 180 tướng lĩnh cấp cao, Thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda ngày 11/9 cũng đã chỉ thị lực lượng phòng vệ phải sẵn sàng bảo vệ lãnh thổ trong bối cảnh an ninh phức tạp. Lực lượng Cảnh sát biển Nhật trong những năm gần đây đã từng vài lần đụng độ với các ngư dân Trung Quốc và một nhóm người Hồng Kông trong vùng biển tại nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Trung Quốc dồn dập khẳng định chủ quyền
Trung Quốc tuyên bố việc cử tàu hải giám đến Senkaku/Điếu Ngư là để đáp trả việc chính phủ Nhật quyết định mua nhóm đảo từ các chủ sở hữu tư nhân. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Cảnh Nhạn Sinh nói rằng quân đội nước này “kiên quyết phản đối” việc quốc hữu hóa quần đảo tranh chấp của Nhật Bản.
Ông Cảnh nhấn mạnh đang theo dõi chặt chẽ các tiến triển của vụ việc và có quyền thực hiện các biện pháp đối phó tương ứng. Hãng tin Jiji dẫn các nguồn tin nói rằng tuyên bố của Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngụ ý rằng quan điểm “kiên quyết” chống Nhật đang gia tăng trong quân đội Trung Quốc.
Trước đó, chính phủ Trung Quốc đã công bố đường cơ sở và điểm cơ sở của lãnh hải xung quanh Điếu Ngư (Senkaku), nhằm chứng tỏ thêm chủ quyền của Bắc Kinh. Bên cạnh đó, cơ quan hải dương Trung Quốc cũng vừa đưa vào sử dụng hệ thống dự báo môi trường biển cho vùng biển xung quanh quần đảo tranh chấp.
Mới đây nhất, cơ quan khí tượng Trung Quốc đã bắt đầu dự báo thời tiết cho quần đảo tranh chấp cũng như vùng biển xung quanh. Theo đó, bắt đầu từ ngày 11/9, cơ quan này sẽ có các bản tin dự báo về nhiệt độ, độ ẩm, sức gió và lượng mưa cho “đảo Điếu Ngư” (Senkaku) và sẽ phát các bản tin trên các đài truyền hình, truyền thanh quốc gia và trên mạng Internet của Trung Quốc.
Những căng thẳng do tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư cũng đã tác động đến thương mại và du lịch của Nhật. Ngoài việc doanh số bán hàng ô tô của Nhật tại Trung Quốc đã có những dấu hiệu giảm mạnh, Trung Quốc cũng đang “đánh” vào ngành hàng không của Nhật.
Đại sứ quán Nhật tại Bắc Kinh cho biết, giới chức cơ quan hàng không dân sự Trung Quốc đã tuyên bố hủy cuộc họp với Thống đốc Fukushima Yuhei Sato – người đang ở Bắc Kinh với hy vọng nối lại tuyến hàng không Thượng Hải – Fukushima cũng như thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Nhật thông qua du lịch. Chỉ một giờ trước khi cuộc gặp dự kiến sẽ diễn ra, giới chức Trung Quốc tuyên bố hủy hẹn vì tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư và việc mua quần đảo này của phía Nhật Bản.
Mỹ kêu gọi kiềm chế
Trong bối cảnh quan hệ Nhật Bản - Trung Quốc ngày càng căng thẳng, chính quyền Mỹ đã lên tiếng kêu gọi Nhật, Trung kiềm chế trên biển Hoa Đông. “Trong môi trường hiện nay, chúng tôi muốn các bên kiềm chế hơn để giải quyết vấn đề” - ông Kurt Campbell, trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực châu Á-Thái Bình Dương, phát biểu tại Trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược (CSIS) có trụ sở tại Washington.
Theo ông Campbell, đối thoại ôn hòa cũng như việc duy trì hòa bình và an ninh là vô cùng quan trọng, đặc biệt là trong tình hình hiện nay. Ông Campbell cũng nhắc lại lập trường của Mỹ là không đứng về phía nào trong các tranh chấp chủ quyền ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Minh Ngọc (tổng hợp)
