Bằng chứng của việc lạm dụng quyền lực tố tụng

Khởi tố bị can, đình chỉ điều tra và cả việc “khắc phục hậu quả” được những người tiến hành tố tụng thực hiện một cách trái pháp luật.

CQĐT thừa nhận khởi tố sai?

Liên quan đến vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại Công ty chứng khoán Bảo Việt (Cty Bảo Việt), một phần không thể không nói đến là việc khởi tố và sau đó là đình chỉ điều tra đối với 3 nhân viên của Cty này là Phạm Bích Vân, Trần Thu Quỳnh và Vũ Cao Nguyên. Không chỉ ông Trần Minh Anh bị hàm oan mà cả 3 nhân viên của Cty  cũng không thoát khỏi cảnh bị khởi tố oan.

Ba nhân viên này thực hiện nghiệp vụ là thực hiện các dịch liên quan đến tài khoản mang tên Bùi Thị Minh mà ông Minh Anh thực hiện, trong đó có việc rút tiền từ tài khoản. Theo lời khai của các nhân viên này tại phiên tòa ngày 22/3/2011, khi nhận được yêu cầu giao dịch, đối chiếu chữ ký trên phiếu lệnh với chữ ký mẫu của chủ tài khoản thấy khớp, so khớp chứng minh thư với người giao dịch và trong tài khoản có số đủ số dư theo yêu cầu rút tiền của khách hàng thì lập phiếu và chuyển cho người có thẩm quyền duyệt cho rút tiền. Quy trình này được thực hiện đúng quy định của cty.

CQĐT cho rằng, 3 nhân viên này đã cố ý làm trái các quy định của nhà nước khi để ông Minh Anh rút tiền từ tài khoản mà ông mở mang tên Bùi Thị Minh. Vì thế, cả 3 bị khởi tố về tội “cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”. Nhưng theo Luật sư Trần Việt Hùng và Luật sư Hoàng Huy Được, toàn bộ hồ sơ điều tra vụ án, không có tài liệu nào thể hiện 3 nhân viên này cố ý làm trái. Ngược lại, họ đã tuân thủ đầy đủ quy trình nghiệp vụ của Cty. Nói cách khác, với kết quả điều tra hiện nay thì ba nhân viên này bị khởi tố oan. Khi khởi tố oan bị can, CQĐT phải đình chỉ và giải quyết hậu quả do làm oan công dân.

Tuy nhiên, CQĐT đình chỉ điều tra 3 bị can trên nhưng không phải là đình chỉ vì các bị can này không có hành vi phạm tội mà là…miễn trách nhiệm hình sự. Lý do “tha tội” được viện dẫn trong quyết định đình chỉ là các bị can này thành khẩn khai báo và trong quá trình làm việc do sơ xuất và thiếu sót chứ không cố ý để ông Minh Anh rút tiền từ tài khoản mang tên Bùi Thị Minh. Với nhận định như vậy thì chính tại các quyết định đình chỉ này, CQĐT đã thừa nhận 3 nhân viên này không phạm tội “cố ý làm trái”. Vậy thì căn cứ nào để CQĐT miễn trách nhiệm hình sự cho bị can?

Một lý do nữa được nêu ra trong quyết định đình chỉ là các bị can đã “tự nguyện khắc phục hậu quả” bằng việc Cty Bảo Việt tự nguyện nộp 1,5 tỷ đồng vào tài khoản của CQĐT.

Trong vụ án Vũ Đắc Lý, Vụ 1A - VKSNDTC cũng nêu lý do “miễn trách nhiệm hình sự” đối với ông Lý là đã “khắc phục hậu quả”. Từ thực tiễn hai vụ án do các cơ quan tố tụng “tối cao” thực hiện đã xuất hiện một “tiền lệ” là bị can nào muốn được tha tội thì chỉ cần khắc phục hậu quả là được.

Bất ngờ tại tòa…

Tại phiên tòa ngày 22/3, liên quan đến số tiền “khắc phục hậu quả” 1,5 tỷ đồng mà Cty Bảo Việt nộp vào tài khoản của CQĐT đã có những diễn biến bất ngờ. Khi Báo PPLVN phản ánh điều bất thường trong việc “bị hại” (Cty Bảo Việt) phải nộp tiền để khắc phục hậu quả hành vi phạm tội của bị can (ông Minh Anh), CQĐT, VKSNDTC đã đã “chuyển hướng” cho rằng số tiền trên là do các chị Trần Thu Quỳnh, Phạm Bích Vân và anh Vũ Cao Nguyên nộp mặc dù giấy trắng mực đen thể hiện là Cty Bảo Việt nộp.

Khi được HĐXX thẩm vấn về số tiền 1,5 tỷ khắc phục hậu quả, cả 3 nhân viên từng bị truy tố đều khẳng định, đó là “chủ trương” của Cty, bản thân họ không biết gì và cũng không nộp số tiền trên. Thậm chí, chị Quỳnh còn cho biết, thời điểm mà Cty nộp tiền cho CQĐT, chị đang nghỉ thai sản, không hề biết gì về việc nộp tiền này.

Thế là rõ chân tướng sự việc “bị hại” phải khắc phục hậu quả thay cho bị can. Vậy tại sao Cty Bảo Việt phải nộp số tiền 1,5 tỷ đồng? Điều này chỉ có CQĐT mới rõ. Theo quy định của pháp luật thì số tiền này buộc  phải chuyển về tài khoản của bị hại - Cty Bảo Việt.  Đối với Cty Bảo Việt, việc “nộp tiền khắc phục hậu quả” chắc chắn không phải để… nhận lại tiền này. Mục đích của việc nộp tiền này không có gì khác ngoài việc sử dụng để trả cho bà Bùi Thị Minh. Đây là một minh chứng cho thấy quyền lực tố tụng bị lạm dụng để giải quyết tranh chấp về tài sản của các cá nhân, tổ chức.

Khởi tố oan rồi miễn trách nhiệm hình sự vô căn cứ cho 3 nhân viên Cty  Bảo Việt; lấy tiền của “bị hại” để khắc phục hậu quả thay cho bị can, vụ án này là một minh chứng của việc lạm dụng quyền lực tố tụng của CQĐT. Nhưng cơ quan kiểm sát điều tra tối cao đã làm ngơ, thậm chí cùng bàn bạc, cùng sai phạm với CQĐT.