Băn khoăn “số phận” Điều 165 Bộ luật Hình sự

(PLO) - Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, trong Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Chính phủ đề xuất bỏ tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” (Điều 165) để đáp ứng yêu cầu hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, bảo đảm sự minh bạch và an toàn của môi trường sản xuất, kinh doanh. 
Tuy nhiên, qua thảo luận của Đại biểu Quốc hội (ĐBQH), vẫn có 2 luồng quan điểm cho rằng các hành vi vi phạm trong quản lý kinh tế cần được cụ thể hóa thành các tội phạm cụ thể. Nhưng cũng có ý kiến thì thấy vẫn cần tiếp tục duy trì tội danh này vì không thể dự liệu và cụ thể hóa được tất cả các vi phạm trong quản lý kinh tế, nếu bỏ tội danh này sẽ bỏ lọt tội phạm.
Trong vụ án Vinalines, các bị cáo bị kết án về tội "cố ý làm trái..." đối với những khoản tiền thiệt hại mà không chứng minh được yếu tố "vụ lợi"
Trong vụ án Vinalines, các bị cáo bị kết án về tội "cố ý làm trái..."
đối với những khoản tiền thiệt hại mà không chứng minh được
yếu tố "vụ lợi"
Nếu bỏ Điều 165 sẽ dẫn đến bỏ lọt tội phạm”
Trong số những người không đồng tình bỏ Điều 165 tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, ông Sùng A Hồng – Giám đốc Công an tỉnh Điện Biên băn khoăn không có Điều 165 “sẽ bỏ lọt tội phạm” vì sẽ không thể xử lý những người thực hiện hành vi có động cơ, mục đích hành vi khác chuyển thể cấu thành tội cố ý làm trái. 
Nêu lên “sức mạnh” của qui định về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, ông Nguyễn Doãn Khánh – Phó Trưởng ban Nội chính Trung ương nhấn mạnh: “Tội tham nhũng là tội ẩn, cho nên trong nhiều trường hợp, vì lý do khách quan và chủ quan mà không làm rõ được tính vụ lợi thì sử dụng tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” để xử lý”. 
Do vậy, ông Khánh cho rằng: “Nếu bỏ tội này sẽ dẫn đến bỏ lọt tội phạm, không đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là tội tham nhũng trong giai đoạn hiện nay”.
Ủng hộ phải xử lý, bỏ hẳn hoặc quy định chặt chẽ hơn tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng”, ông Nguyễn Văn Phúc – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội băn khoăn, hiện nay quy định của Nhà nước thì không phát triển kịp với sự phát triển của nền kinh tế, nên thường lạc hậu nên căn cứ vào những quy định lạc hậu để xử lý một hoạt động, quyết định trong kinh doanh và trong quản lý là “cố ý làm trái quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng” thì có đúng không?
Dự thảo BLHS (sửa đổi) đã cụ thể hóa và bổ sung thêm các tội danh liên quan đến hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước trong từng lĩnh vực kinh tế cụ thể để thay thế cho tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” nhưng theo một số ý kiến, qui định như Dự thảo chưa rõ. Vì vậy, ông Nguyễn Văn Phúc đề nghị cân nhắc, rà soát lại tất cả các tội hình sự liên quan đến các quan hệ kinh tế với dân sự.
Giữ Điều 165 sẽ khó xử cho “đặc thù”
Ngược lại, ông Nguyễn Bá Thuyền – Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng lại đồng tình với đề xuất của Chính phủ bỏ Điều 165 bởi theo ông: “qui định tội “Cố ý làm trái nguyên tắc” thì xử ai cũng được khi trong cơ chế hiện nay “sáng đúng, chiều sai, đến mai lại đúng” thì xử cách nào cũng được, tôi cột ông vào việc này rất dễ, rất nguy hiểm”.
Nhìn ở góc độ chống tham nhũng, không qui định tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” sẽ tránh được tình trạng bỏ lọt tội phạm tham nhũng. “Thực tế, rất nhiều tội tham nhũng được đưa sang xử tội cố ý làm trái và có thể xử rất nhiều người bởi vì rất nhiều người sai. Nếu chúng ta áp dụng BLHS này đưa vào xét xử thì rất nhiều người bị xử” – ông Thuyền phản ánh.
Dẫn ví dụ ở Lâm Đồng đề nghị xây dựng cơ chế đặc thù mà đặc thù thì thường phải vượt ngoài phạm vi luật pháp, muốn đổi mới, muốn vươn lên bứt phá thì phải có “vượt khung, vượt rào” vì nếu trong khuôn khổ thì không có đặc thù, ông Thuyền khẳng định: “Không bỏ tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” thì rất khó xử lý những tình huống “đặc thù”, có thể cản trở đến sự phát triển kinh tế của đất nước” dù chia sẻ với quan điểm “nếu bỏ tội này thì nhiều khi không xử được tội khác”. 
Theo ông Trần Du Lịch – Phó Trưởng đoàn ĐBQH TP.HCM, trong lĩnh vực quản lý kinh tế hay nôm na là trong kinh tế thị trường thường có những qui tắc gọi là “luật chơi”. Những “luật chơi” này được quy định chế định mà không có chế tài mà chỉ qui định chung chung “nếu vi phạm sẽ xử lý theo pháp luật”. 
Do đó, “nếu chế định ngược lại là đưa tất cả các tội rõ ràng như Dự thảo này trong phần quản lý kinh tế, Chương XIX, Chương XX, bỏ Điều 165 thì vấn đề quan trọng nhất bây giờ phải xem các luật chuyên ngành như Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Môi trường, những nội dung vi phạm nào thuộc chế tài xử lý hành chính, nội dung nào thuộc chế tài xử lý hình sự, nội dung nào thuộc chế tài trong điều khoản đang quy định của BLHS”.

Tin cùng chuyên mục

Chân dung tân Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam

infographicChân dung tân Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam

(PLVN) - Tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam khóa XIV, Ban Chấp hành Hội Luật gia Việt Nam đã bầu ông Nguyễn Khánh Ngọc, Phó Bí thư Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Phó Chủ tịch kiêm nhiệm Hội Luật gia Việt Nam Khóa XIII nhiệm kỳ 2019-2024 giữ chức Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khóa XIV nhiệm kỳ 2024 - 2029.

Đọc thêm

Khơi thông nguồn lực phát triển đô thị

Khơi thông nguồn lực phát triển đô thị
(PLVN) - Chiều 14/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật quản lý phát triển đô thị. Đồng chủ trì phiên họp là Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng.

Ông Nguyễn Khánh Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp được bầu làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam

Ra mắt Ban Thường vụ Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV, nhiệm kỳ 2024 - 2029.
(PLVN) - Sáng 14/1, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam đã thông qua Nghị quyết Đại hội và bầu Ban Chấp hành Trung ương Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV, nhiệm kỳ 2024 - 2029 gồm 115 thành viên; bầu Ban Kiểm tra gồm 8 thành viên. Ban Chấp hành khoá mới đã họp phiên thứ nhất, bầu các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Hội. Theo đó, đồng chí Nguyễn Khánh Ngọc được bầu làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV.

Làm tốt vai trò “dẫn dắt” chuyển đổi số trong Bộ, ngành Tư pháp

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi phát biểu chỉ đạo hội nghị.
(PLVN) - Tại Hội nghị triển khai công tác năm 2025 của Cục Công nghệ thông tin (CNTT) diễn ra chiều 13/1, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi yêu cầu Cục cần nâng cao tính chuyên nghiệp, khoa học, chủ động, sáng tạo để làm tốt công tác hướng dẫn, “dẫn dắt” các đơn vị của Bộ, ngành Tư pháp trong chuyển đổi số.

Trao “Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình: Lan tỏa yêu thương dịp Xuân Ất Tỵ 2025

“Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình (Ảnh: Hoàng Giáp)
(PLVN) - Chiều ngày 10/1, tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, Báo Pháp luật Việt Nam đã phối hợp cùng Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Bệnh viện thẩm mỹ Saigon Young, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Yên Thịnh tổ chức lễ bàn giao hai căn nhà “Mái ấm Tư pháp” cho hai gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định Phạm Dân: Người cán bộ Tư pháp tận tâm

Ông Phạm Dân, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định
(PLVN) - Trong hơn 30 năm gắn bó với ngành Tư pháp, ông Phạm Dân, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định vẫn được biết đến như một con người luôn gắn bó với những trang viết, nhất là về các hạn chế, chồng chéo, bất cập trong hệ thống pháp luật. Qua đó, góp phần cùng tập thể Sở để lại nhiều dấu ấn và đóng góp tích cực vào sự phát triển của Tư pháp địa phương, cũng như góp phần hoàn thành nhiệm vụ công việc của Bộ, ngành Tư pháp. 

Báo Pháp luật Việt Nam và Công ty CP MBN Jupiter ủng hộ 200 triệu đồng xây nhà cho người nghèo ở huyện Cẩm Xuyên

Lãnh đạo huyện Cẩm Xuyên tiếp nhận biểu trưng của các cơ quan, đơn vị ủng hộ chương trình “Xuân ấm tình người”. Ảnh: PV
(PLVN) - Hưởng ứng Chương trình “Xuân ấm tình người” do UBND huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) tổ chức nhằm giúp đỡ người nghèo đón Tết Ất Tỵ và đóng góp quỹ xóa nhà tạm, nhà dột nát, xây dựng nhà đại đoàn kết năm 2025, Báo Pháp luật Việt Nam và Công ty CP MBN Jupiter tại Hà Nội đã ủng hộ 200 triệu đồng.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc xây dựng và vận hành hệ thống VBQPPL thống nhất, đồng bộ

Cảnh phiên họp.
(PLVN) - Ngày 10/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Tổ biên tập dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi). Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật Trần Anh Đức chủ trì phiên họp. Tham dự phiên họp là đại diện các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp; bộ, ngành khác có liên quan.

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới
(PLVN) -  Tại Hội nghị tổng kết công tác Thi hành án dân sự (THADS) năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Ngành Thi hành án Quân đội diễn ra chiều 9/1, Thiếu tướng Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Thi hành án (Bộ Quốc phòng) đề nghị trong năm 2025, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn ngành cần đổi mới tư duy, phương pháp làm việc, triển khai có hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tạo sự chuyển biến đột phá trong cơ quan, đơn vị, xây dựng Ngành Thi hành án ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thẩm định dự án Luật Cấp, thoát nước

Cảnh phiên họp.
(PLVN) - Sáng 9/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật Cấp, thoát nước. Đồng chủ trì phiên họp là Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn.