Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp chủ trì Hội nghị. Cùng dự có đại diện Ngân hàng Thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF) và lãnh đạo các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
167 công trình cấp nước tập trung bị ảnh hưởng xâm nhập mặn
Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) hiện có khoảng 13 triệu người dân sống ở khu vực nông thôn. Trong những năm qua với sự đầu tư của Nhà nước từ ngân sách trung ương và địa phương, hỗ trợ hiệu quả của các tổ chức quốc tế và đặc biệt là sự tham gia tích cực của người dân, đến nay đã có 98% người dân được sử dụng nước hợp vệ sinh, 55% nước sạch đạt tiêu chuẩn quốc gia, trong đó khoảng tám triệu người (chiếm 61%) được sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung (3.853 công trình); năm triệu người (39%) sử dụng nước quy mô hộ gia đình (giếng đào, giếng khoan, lu, bể, dụng cụ trữ nước...).
Tuy nhiên, do diễn biến thời tiết bất thường, cực đoan của khí hậu, nguồn nước, xâm nhập mặn trên diện rộng vùng ĐBSCL, ảnh hưởng đến công tác cấp nước sinh hoạt nông thôn; đa số các công trình cấp nước tập trung bị sụt giảm công suất, thậm chí có những công trình ngừng hoạt động, nhiều hộ dân bị ảnh hưởng thiếu nước sinh hoạt. Có khoảng 167 công trình cấp nước tập trung bị ảnh hưởng xâm nhập mặn khiến phần lớn bị sụt giảm công suất, nước nhiễm mặn.
Do ảnh hưởng nặng nhất hạn hán, xâm nhập mặn mùa khô năm 2019-2020, có khoảng 96 nghìn hộ dân (tương đương 430 nghìn người) đang gặp khó khăn về nước sinh hoạt. Ngành nước nông thôn đã hỗ trợ 20.600 hộ được cấp nước từ công trình cấp nước tập trung (chiếm 22%), 75.400 hộ được cấp nước từ hộ gia đình (chiếm 78%), tập trung chủ yếu tại bảy tỉnh (Bến Tre 20 nghìn hộ, Sóc Trăng 24.400 hộ, Kiên Giang 11.300 hộ, Cà Mau 20.500 hộ, Bạc Liêu 3.300 hộ, Long An 7.900 hộ, Trà Vinh 8.600 hộ).
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Hoàng Hiệp, giải pháp cấp nước cho vùng ĐBSCL là sẽ thực hiện các công trình có sự bàn bạc thống nhất giữa các tỉnh bằng việc nạo vét sông, kênh, rạch,...
Riêng nước sạch phục vụ người dân vùng nông thôn là nâng cấp, sửa chữa công trình cấp nước tập trung. Trước mắt, các tỉnh rà soát lập bản đồ dùng nước tại hộ gia đình, trong đó đưa ra nhu cầu dùng nước cụ thể như: nơi cấp nước tập trung, nơi không cấp nước tập trung…
Để 100% hộ dân nông thôn có nước sinh hoạt theo quy chuẩn
Để giải quyết tốt nhu cầu dùng nước sinh hoạt cho 96.000 hộ trong 3 năm ở khu vực ĐBSCL, lãnh đạo Bộ NN&PTNT lưu ý các tỉnh tăng công suất các nhà máy nước tập trung để mở rộng đường ống dẫn nước; tăng cường khoan giếng theo hình thức tập trung tại những nơi không thể kéo nguồn nước đến; xây bể chứa nước tại hộ;...
Các địa phương cần có đánh giá đầy đủ, toàn diện về hiện trạng tình hình cấp nước nông thôn, đi kèm với những khó khăn, tồn tại và đề xuất các giải pháp trong thời gian tới một cách căn cơ, bền vững và theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ “không để người dân nào thiếu nước sinh hoạt”.
Ông Lương Minh Quyết, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Sóc Trăng cho rằng nguyên nhân thiếu nước sinh hoạt của hạn mặn năm nay là do lượng nước mưa ít, nước từ dòng Mekong đổ về yếu, nguồn nước ngọt không đủ cung cho cả sinh hoạt và sản xuất. Chưa kể, sự thiếu vốn đầu tư xây dựng các công trình cấp nước; một phần chủ quan của chính quyền nhiều địa phương và người dân trong vấn đề trữ nước sinh hoạt ứng phó hạn hán, mặn xâm nhập.
Theo ông Quyết, để đạt được 100% hộ dân nông thôn có nước sinh hoạt theo quy chuẩn thì cần nguồn vốn rất lớn, trên 1.000 tỷ đồng đầu tư, xây dựng các hệ thống, công trình phục vụ và cung cấp nước. Vì thế, giai đoạn từ nay đến năm 2025, Trung ương cần hỗ trợ 60% vốn, tỉnh đối ứng 40% vốn để đầu tư xây dựng các công trình chứa nước, ứng phó với hạn mặn.
Ông Quyết cũng đề nghị các tổ chức quốc tế tích cực hỗ trợ các tỉnh vùng ĐBSCL bằng nhiều hình thức cả về vốn vay và trang thiết bị vật tư. Tổng cục Thủy lợi và các đơn vị trực thuộc Bộ tham mưu cho Bộ NN&PTNT chậm thực hiện việc cổ phần hóa tất cả các Trung tâm nước trong khu vực ĐBSCL.
Nhiều đại biểu các địa phương cũng nhấn mạnh về giải pháp xây hồ chứa, mở rộng hệ thống cấp nước sinh hoạt,… kiến nghị Chính phủ tiếp tục duy trì Chương trình nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn; ổn định hoạt động của các trung tâm nước sạch trong giai đoạn 2021-2025 để tập trung nguồn lực thực hiện mục tiêu giai đoạn và thực hiện vai trò an sinh xã hội, ứng phó thiên tai trong hoạt động cung cấp nước nông thôn…
