Trong thực tiễn tư pháp, phán quyết của toà án là một chuyện và việc thi hành án lại là việc khác, do cơ quan khác thực hiện và thường thấy phán xử thường còn đơn giản hơn cả thi hành án. Ở nước Mỹ mới rồi thậm chí còn có một vụ án mà khi phán xử, toà đã biết rằng bản án được tuyên, nhưng lại không thể được thi hành.
 |
| Robbie Middleton. |
Chuyện như thế này: Năm 1998, có một cậu 13 tuổi Don Wilburn Collins đã trói cậu bé Robbie Middleton kém 5 tuổi vào gốc cây và đổ xăng đốt. Lý do đơn giản chỉ là trả thù. Hai tuần trước đó, Don Wilburn Collins bị bắt giữ với lời cáo buộc là đã quấy rối tình dục cậu bé láng giềng kia. Khi gặp lại cậu bé đi một mình trong rừng, Don Collins đã ra tay dã man như vậy, khiến cho Robbie Middleton bị bỏng tới 99%, mặt mũi bị biến dạng hoàn toàn và sống trong đau đớn như vậy cho tới năm 2010 thì chết vì ung thư da mà các thày thuốc cho là có nguyên nhân bởi bị đốt thiêu năm 1998. Khi đó, Collins không bị xét xử vì còn là trẻ vị thành niên. Gia đình Middleton kiên trì khởi kiện và mới rồi một toà án ở Mỹ đã xử phạt Collins phải bồi hoàn cho Robbie Middleton 150 tỷ USD. Don Wilburn Collins hiện đang ngồi tù vì bị kết án trong vụ việc khác.
Bản án này nặng kỷ lục ở nước Mỹ. Trước đó, lịch sử tư pháp nước Mỹ mới chỉ chứng kiến chuyện một công ty sản xuất thuốc ở Mỹ bị tuyên phạt 145 tỷ USD. Chỉ tiêng tính khổng lồ của số tiền phạt này thôi cũng đã đủ để bộc lộ tính bất khả thi cuả bản án. Collins còn đang ngồi tù và dẫu có tự do sống thêm vài kiếp thù cũng chẳng kiếm được nhiều tiền đến thế để bồi hoàn. Robbie Middleton thì cũng đã qua đời. Toà phán nặng quá hoá ra không thể được thi hành. Điều kỳ lạ ở đây là toà xét xử vụ việc đốt người gây thương tổn như thế mà không truy cứu trách nhiệm hình sự.
Đành rằng bản án nặng ẩn chứa tác động răn đe. Nhưng nặng quá đến mức không thể thi hành án được thì lại làm mất đi chính tác dụng răn đe ấy. Pháp luật quy định khung hình phạt cho từng tội danh, nhưng phát luật không phán xử mà con người nhân danh pháp luật phán xử. Mọi bản án chỉ có tác dụng và phát huy được tác dụng khi không chỉ tồn tại trên giấy mà còn phải được thực hiện trong cuộc sống.
Thế đấy, trong thế giới tư pháp, ranh giới giữa tác dụng và phản tác dụng của bản án được tuyên ra chỉ là gang tấc.
Mạc Thầy
