Một tạ khoai bằng ly nước mía
Chuyện tưởng đùa nhưng là thật, đang xảy ra tại huyện Bình Tân. Thời gian gần đây, giá khoai lang nói chung và khoai lang tím Nhật nói riêng đang trong tình trạng rớt giá thảm hại, khiến người trồng thua lỗ nặng.
Trong những ngày cuối tháng 7, chúng tôi về ấp Tân Hòa, xã Tân Hưng, huyện Bình Tân để nắm bắt tình hình tiêu thụ loại nông sản đặc trưng của vùng này. Lời đầu tiên nông dân Nguyễn Văn Lê thốt lên: “Lỗ nặng rồi cô chú ơi, giá “bèo” quá. Mỗi công (1.000m2) khoai tôi lỗ trên 10 triệu đồng”.
Theo ông Lê, gia đình ông trồng 9 công khoai lang, đầu tư chi phí hết 135 triệu đồng. Sau 4,5 tháng chăm sóc, thu hoạch được gần 700 tạ. “Sau khi móc thử khoai dưới rẫy, thương lái kêu giá khoai loại 1 (có lỗi, do sâu trùng gặm nhấm trở lại), giá 190.000 đồng/tạ; số khoai còn lại gọi là hàng dạt, giá 5.000 đồng/tạ. Sau khi thu hoạch 9 công khoai lang tím Nhật, lái mua phân loại chỉ được 200 tạ loại I, số còn lại lái mua 5.000 đồng/tạ.
Trồng ra rồi, lái người ta lựa khoai, người ta nói sao, mua sao phải chịu vậy chứ không bán thì biết đổ đi đâu. Sốt ruột nhìn khoai đẹp vậy mà bị dạt xuống giá 5.000 đồng/tạ, bằng uống 1 ly nước mía”, ông Lê nói.
Chúng tôi gặp bà Lê Thị Liễu (ấp Hưng Hòa, xã Tân Hưng, huyện Bình Tân) từng là nông dân trồng khoai lang tại đây chia sẻ: Mới vụ đầu tiên nhảy ra trồng khoai trên diện tích 6 công đất, sau 4,5 tháng chăm sóc, thu hoạch bán được 22 triệu, lỗ vốn hơn 60 triệu đồng. Không còn khả năng đầu tư sản xuất, bà Lê đành đi làm thuê, đến từng ruộng, lựa (phân loại) khoai cho lái buôn.
Thua lỗ, trắng tay, không có vốn tiếp tục làm ăn, nợ nần chồng chất, phải đi làm thuê làm mướn là hoàn cảnh khốn khổ của nhiều nông dân trồng khoai lang tím huyện Bình Tân, Vĩnh Long.
 |
| Những bao khoai được phân loại với giá 2.500đồng/bao |
Để được thu hoạch, người trồng khoai phải mất 4,5 tháng chăm sóc và đầu tư phân, giống... Nhưng khi tới ngày thu hoạch nếu lái buôn không mua, để củ già đi thì bị dạt hàng, không ai mua.
Điều đáng nói là đến giờ phút này, người trồng khoai cũng không biết thương lái dựa vào tiêu chuẩn nào để phân loại, phân giá trước khi mua. Khi đã trồng khoai, đến ngày thu hoạch bán, họ chỉ biết chấp nhận nghe theo thương lái.
Ông Lê Văn Nghĩa bức xúc: “Lái” khôn lắm, chỉ xuống ruộng móc sơ sơ vài cũ khoai xem rồi sau đó họ ép giá liền. Nếu khoai quá thời gian trồng (củ già), thương lái sẽ ép mua theo hàng dạt cả rẫy, tức 5.000 đồng/tạ. Nếu thu hoạch đúng thời gian, sau khi móc xem củ khoai đẹp, thương lái đưa ra giá 170 nghìn/tạ (loại 2 lổ), củ khoai 3 lổ là bị xếp xuống hàng dạt”.
Cũng theo ông Nghĩa, em trai của ông cũng vừa kêu lái bán rẫy khoai lang. Lái xuống rẫy móc khoai xem thử và đưa ra giá chắc nịch: Khoai từ 4 lổ trở xuống là mua theo loại I, giá 100.000 đồng/tạ, số còn lại hàng dạt là 5.000 đồng/tạ.
Nói về cách phân loại khoai để định giá, nhiều nông dân cho biết khoai được phân làm 2 loại: Loại I (loại xuất khẩu) là những củ khoai đẹp, không bị lổ (hoặc lổ ít tùy theo giao kèo giữa chủ khoai và thương lái), không hư thối và phải đạt trọng lượng từ 50 gam trở lên; Loại II loại rớt lại của loại I (tiêu thụ trong nước) nhưng đảm bảo không hư thối.
Nghe qua tiêu chí phân loại khá hợp lí, nhưng khi đi vào phân loại thì các thương lái lại chọn lựa rất kỹ càng. Chỉ cần củ khoai có chút trầy xước là bị xếp loại II với mức giá có như không. Ông Lê cho biết: “Sản lượng khoai loại I rất thấp chỉ đạt khoảng 35 tạ/công còn lại là khoai loại II và khoai dạt. Đối với khoai loại II, thương lái thu mua giá rất thấp chỉ 5.000 đồng/tạ, nhưng cũng phải ép lòng mà bán. Nếu không bán cho họ thì cũng chẳng biết bán cho ai”.
 |
| Giá khoai rẻ như bèo, nhiều người dùng để lót đường đi. |
Về vấn đề này, bà Liễu tỏ ra ngạc nhiên nói: "Không biết sao lại việc khoai nổi thì thương lái không lấy; trong khi khoai lang thì lúc đầu nổi sau một lúc mới chìm vào trong nước. Giá cả đã thế, lại thêm kiểu phân loại này, chắc sẽ có thêm nhiều nông dân gặp khó!”.
Điều đáng nói là không hiểu những tiêu chí phân loại này từ đâu mà ra? Liệu đây có phải “quy định” do các thương lái tự đặt ra để ép giá nông dân!?.
